Gói đầu tư trị giá 550 tỷ USD của Nhật Bản, được thống nhất trong thỏa thuận thuế quan với Mỹ trong tuần này, có thể giúp tài trợ cho một công ty Đài Loan đang xây dựng nhà máy sản xuất chip tại Mỹ, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Nhật Bản, ông Ryosei Akazawa, cho biết hôm thứ Bảy.
Nhật Bản đã đồng ý tham gia sáng kiến đầu tư quy mô lớn vào Mỹ – bao gồm vốn đầu tư cổ phần, khoản cho vay và bảo lãnh – để đổi lấy việc Mỹ giảm thuế đối với hàng xuất khẩu từ Nhật. Tuy nhiên, cấu trúc cụ thể của gói đầu tư này vẫn chưa rõ ràng.
Trước đó, Tổng thống Donald Trump khoe rằng Nhật Bản đã trao cho ông 550 tỷ USD như một phần của khuôn khổ thương mại mới để đầu tư vào Hoa Kỳ.
“Nhật Bản đang bỏ ra 550 tỷ USD để đổi lại việc giảm nhẹ một chút thuế quan của họ,” Trump nói hôm thứ Năm. “Họ bỏ ra, bạn có thể gọi là vốn mồi. Hãy gọi đó là vốn mồi.”
Ông nói rằng 90% lợi nhuận thu được từ khoản tiền đầu tư đó sẽ thuộc về Hoa Kỳ, ngay cả khi Nhật Bản là bên bỏ tiền ra. “Đây không phải là khoản vay hay gì cả, nó là một khoản thưởng ký kết,” tổng thống Trump nói, đề cập đến khuôn khổ thương mại đã giúp hạ mức thuế quan mà ông đe dọa từ 25% xuống còn 15%, bao gồm cả thuế xe hơi.
Một quan chức Nhà Trắng, yêu cầu giấu tên để tiết lộ chi tiết cuộc đàm phán, cho biết các điều khoản vẫn đang được thương lượng và chưa có gì được chính thức hóa bằng văn bản.
Tuy nhiên, ông Akazawa nói với đài truyền hình NHK rằng phần lớn khoản tiền 550 tỷ USD là các khoản cho vay và bảo lãnh.
“Nhật Bản, Hoa Kỳ và các quốc gia cùng chí hướng đang hợp tác để xây dựng chuỗi cung ứng trong các lĩnh vực then chốt đối với an ninh kinh tế,” ông Akazawa nói với đài truyền hình NHK.
Vì lý do đó, ông cho biết các dự án đủ điều kiện nhận tài trợ không nhất thiết phải do các công ty Mỹ hoặc Nhật thực hiện.
“Ví dụ, nếu một công ty sản xuất chip của Đài Loan xây dựng nhà máy tại Mỹ và sử dụng linh kiện Nhật Bản hoặc điều chỉnh sản phẩm của mình để phù hợp với nhu cầu Nhật Bản, thì cũng hoàn toàn chấp nhận được,” ông nói, nhưng không nêu rõ tên công ty.
Mỹ hiện đang phụ thuộc nhiều vào công ty TSMC của Đài Loan trong việc sản xuất chip tiên tiến, điều này làm dấy lên lo ngại về an ninh kinh tế do vị trí địa lý gần Trung Quốc.
TSMC đã công bố kế hoạch đầu tư 100 tỷ USD tại Mỹ cùng với Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng vào tháng 3, bên cạnh 65 tỷ USD đã cam kết dành cho ba nhà máy tại bang Arizona, trong đó một nhà máy đã đi vào hoạt động.
Nhật Bản sẽ sử dụng Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC) và Công ty Bảo hiểm Xuất khẩu và Đầu tư Nippon (NEXI) để triển khai các khoản đầu tư. Một sửa đổi luật gần đây đã cho phép JBIC cấp vốn cho các công ty nước ngoài được xem là then chốt đối với chuỗi cung ứng của Nhật.
Ông Akazawa nói với NHK rằng đầu tư cổ phần chỉ chiếm khoảng 1–2% trong tổng số 550 tỷ USD, cho thấy phần lớn số tiền sẽ là các khoản cho vay và bảo lãnh.
Khi được hỏi về tuyên bố từ Nhà Trắng rằng Mỹ sẽ giữ lại 90% lợi nhuận từ gói đầu tư, ông làm rõ rằng con số này chỉ áp dụng với phần lợi nhuận từ đầu tư cổ phần – vốn chỉ là một phần nhỏ trong toàn bộ gói tài chính.
Mặc dù ban đầu Nhật Bản hy vọng sẽ nhận được 50% lợi nhuận, nhưng theo ông Akazawa, phần thiệt hại từ việc nhượng bộ chia sẻ lợi nhuận là không đáng kể so với khoản thuế lên đến khoảng 10.000 tỷ yên (tương đương 67,72 tỷ USD) mà Nhật Bản có thể tránh được theo thỏa thuận này.
Ông nói thêm rằng Nhật Bản đặt mục tiêu triển khai khoản đầu tư 550 tỷ USD này trong nhiệm kỳ hiện tại của Tổng thống Trump.
Một nhân viên quảng bá ấn bản in bổ sung của tờ báo Yomiuri Shimbun với hình Trump trên trang 1 sau khi Tổng thống Mỹ công bố thỏa thuận khung về thương mại với Nhật hôm thứ Ba. Ảnh: AP
Bộ trưởng Tái thiết Kinh tế Nhật Bản Ryosei Akazawa tại cuộc họp báo sau khi gặp Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, tại Triển lãm Thế giới 2025 ở Osaka, Nhật Bản, ngày 19/7/2025. Ảnh: Reuters
