Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu đã bất ngờ chấm dứt các cuộc đàm phán thương mại với Canada, sau khi nước này áp loại thuế nhằm vào các tập đoàn công nghệ Mỹ. Trump gọi đây là “cuộc tấn công trắng trợn” và tuyên bố sẽ áp mức thuế mới đối với hàng hóa Canada trong vòng một tuần tới.
Động thái này đưa quan hệ Mỹ – Canada trở lại tình trạng hỗn loạn sau một giai đoạn bình ổn tương đối, trong đó có cuộc gặp G7 diễn ra hòa nhã vào giữa tháng 6, nơi Trump và Thủ tướng Canada Mark Carney đã nhất trí hoàn tất một thỏa thuận kinh tế mới trong vòng 30 ngày.
Từ khi trở lại Nhà Trắng đầu năm nay, các chính sách áp thuế nhập khẩu của Trump thường triển khai một cách hỗn loạn, khiến thị trường tài chính chao đảo và bắt đầu ảnh hưởng đến chi tiêu tiêu dùng – nền tảng của kinh tế Mỹ.
Phố Wall có lúc giảm điểm sau tuyên bố của Trump về Canada, nhưng các chỉ số S&P 500 và Nasdaq vẫn kết thúc tuần ở mức cao kỷ lục.
Cuộc chiến thuế số
Hành động của Trump diễn ra trước khi Canada triển khai thu thuế dịch vụ kỹ thuật số vào thứ Hai tới, nhắm vào các công ty công nghệ Mỹ như Amazon, Meta, Google (thuộc Alphabet) và Apple. Thuế này áp mức 3% đối với doanh thu từ người dùng Canada vượt 20 triệu USD/năm, và có hiệu lực hồi tố từ năm 2022.
Trump viết trên mạng xã hội Truth Social: “Đây là một cuộc tấn công trực tiếp và trắng trợn vào đất nước chúng ta,” và gọi Canada là “một quốc gia rất khó giao thương.”
“Dựa trên loại thuế quá quắt này, chúng tôi chấm dứt MỌI cuộc đàm phán thương mại với Canada, có hiệu lực ngay lập tức,” Trump viết. “Chúng tôi sẽ thông báo cho Canada mức thuế họ phải trả để được kinh doanh với Mỹ trong vòng 7 ngày tới.”
Phát biểu tại Nhà Trắng, Trump tuyên bố các cuộc đàm phán sẽ không được nối lại “cho đến khi họ cư xử đàng hoàng,” và nói thêm rằng Mỹ “nắm rất nhiều quyền lực đối với Canada.”
Canada là đối tác thương mại lớn thứ hai của Mỹ sau Mexico, đồng thời là khách hàng mua hàng Mỹ lớn nhất. Năm ngoái, Canada đã mua 349,4 tỷ USD hàng hóa Mỹ và xuất khẩu sang Mỹ 412,7 tỷ USD.
Văn phòng của Thủ tướng Carney phản hồi rằng: “Chính phủ Canada sẽ tiếp tục tham gia quá trình đàm phán phức tạp này với Mỹ vì lợi ích tốt nhất của người lao động và doanh nghiệp Canada.”
Mỹ cân nhắc trả đũa
Bộ trưởng Tài chính Bessent cố gắng giảm nhẹ căng thẳng trong một cuộc phỏng vấn với CNBC, cho biết Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer có thể sẽ mở cuộc điều tra theo Mục 301 đối với thuế số của Canada – bước đi mở đường cho việc trả đũa thuế quan tương ứng với mức thiệt hại ước tính khoảng 2 tỷ USD đối với các công ty Mỹ.
Mỹ cũng đã chuẩn bị các biện pháp tương tự với các quốc gia châu Âu áp dụng thuế kỹ thuật số. Đại diện Thương mại Mỹ chưa bình luận.
Trước đó hôm thứ Sáu, ông Bessent cho biết các thỏa thuận thương mại với các quốc gia khác có thể sẽ hoàn tất trước dịp Lễ Lao động (ngày 1/9). Mỹ đang đàm phán với 18 đối tác chính và tiếp tục điều chỉnh thỏa thuận với Trung Quốc để nối lại dòng chảy khoáng sản đất hiếm và nam châm – các vật liệu then chốt cho sản xuất.
Tuần qua, các vấn đề thuế quan tạm lắng nhường chỗ cho chiến dịch tấn công hạt nhân Iran và dự luật ngân sách – thuế lớn ở Quốc hội Mỹ. Nhưng đàm phán thương mại đang trở lại đà tăng tốc.
Mỹ đã gửi đề xuất mới cho EU vào thứ Năm, còn Ấn Độ cũng cử phái đoàn tới Washington để tiếp tục đàm phán.
Chính quyền Trump cũng đã tổ chức các cuộc đàm phán với Nhật Bản. Chính phủ Nhật cho biết hai bên sẽ tiếp tục hướng đến một thỏa thuận “mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia.”
“Chúng ta đang nhận được những đề xuất rất tốt từ các quốc gia,” ông Bessent phát biểu trên Fox Business Network. “Nếu chúng ta ký được với 10 hoặc 12 trong số 18 đối tác lớn, thì chúng ta sẽ cơ bản hoàn tất các thỏa thuận trước Lễ Lao động.”
Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Thủ tướng Canada Mark Carney tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng, Washington, D.C., ngày 6 tháng 5 năm 2025. Ảnh: Reuters
