Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Sáu cho biết ông có thể sẽ không tuân thủ thời hạn đầu tháng 7 – khi loạt thuế quan của Mỹ dự kiến sẽ được tái áp dụng với nhiều quốc gia theo công bố trước đây.
“Không, chúng ta muốn làm gì cũng được,” ông Trump nói tại Nhà Trắng khi được hỏi liệu thời hạn này có được ấn định chắc chắn hay không. “Chúng ta có thể gia hạn. Cũng có thể rút ngắn lại.”
Câu hỏi xoay quanh ngày 9/7, thời hạn để Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) đàm phán xong một thỏa thuận thương mại, nếu không Mỹ sẽ kích hoạt mức thuế 50% đối với hàng nhập khẩu từ EU. Tuy nhiên, câu trả lời của Trump dường như nhắm đến ngày 8/7 – thời điểm kết thúc lệnh tạm hoãn kéo dài ba tháng đối với các mức thuế quan mà ông tự mô tả là “thuế đối ứng.” Khi thời hạn này hết, các mức thuế áp dụng riêng cho từng quốc gia sẽ quay lại mức ban đầu, vốn cao hơn nhiều.
Mặc dù ông Trump có vẻ linh hoạt về thời gian, nhưng sắc lệnh hành pháp mà ông ký ngày 9/4 lại không linh hoạt nếu không được sửa đổi chính thức.
Sắc lệnh này đã giảm tạm thời các mức thuế riêng cho từng nước xuống còn 10% trong 90 ngày, và ghi rõ rằng khoảng thời gian miễn giảm đó chỉ kéo dài trong ba tháng. Trừ khi Trump sửa đổi sắc lệnh, các mức thuế cao ngất sẽ quay lại trong vòng hơn 10 ngày nữa.
Việc này có thể ảnh hưởng lớn đến nhiều đối tác thương mại của Mỹ và có nguy cơ tái diễn hỗn loạn kinh tế toàn cầu như đã xảy ra hồi đầu tháng 4 – khi Trump lần đầu công bố các mức thuế ban đầu, mà ông gọi là “Ngày Giải phóng”.
Ngay sau đó là những ngày thị trường tài chính đầy biến động, kèm theo làn sóng chỉ trích và lo ngại từ giới đầu tư, lãnh đạo thế giới và các nhà nhập khẩu. Một tuần sau, Trump thông báo tạm hoãn áp thuế mới trong 90 ngày.
Nhà Trắng khi đó cho biết họ sẽ đàm phán các thỏa thuận thương mại song phương với hàng chục quốc gia trong thời gian chờ. Tuy nhiên, khi chỉ còn chưa đến hai tuần trước khi thời hạn tạm hoãn kết thúc, Mỹ mới chỉ đạt được các thỏa thuận hạn chế với Trung Quốc và Vương quốc Anh – và cả hai được mô tả là mang tính khung chứ chưa phải thỏa thuận chính thức.
Bộ Thương mại Trung Quốc hôm thứ Sáu cho biết hai bên đã xác nhận các chi tiết trong khung thỏa thuận thương mại đã thống nhất từ trước.
“Chúng tôi đã đạt thỏa thuận với khoảng 4-5 quốc gia,” Trump nói hôm thứ Sáu, nhưng “Chúng ta có 200 quốc gia, có thể nói là hơn 200 quốc gia” nằm trong danh sách các nước bị áp mức thuế riêng từ tháng 4.
“Vì vậy trong khoảng một tuần rưỡi tới, hoặc có thể sớm hơn, chúng tôi sẽ gửi thư cho nhiều quốc gia – chúng tôi đã đàm phán với họ – và chúng tôi sẽ nói rõ họ phải trả bao nhiêu để được kinh doanh tại Mỹ. Mọi việc sẽ tiến triển rất nhanh,” ông Trump nói.
Tuyên bố mới nhất của Trump xuất hiện sau khi một số quan chức trong chính quyền cũng gợi ý rằng thời hạn tháng 7 là có thể thay đổi.
“Có thể sẽ được gia hạn, nhưng đó là quyết định của tổng thống,” Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói hôm thứ Năm.
Hồi cuối tháng 5, một tòa án thương mại liên bang đã bác bỏ các mức thuế của Trump, cho rằng luật mà ông viện dẫn không trao cho ông quyền áp dụng các mức thuế như vậy. Tuy nhiên, một tòa phúc thẩm liên bang sau đó đã tạm dừng hiệu lực của phán quyết đó.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong cuộc họp báo tại Phòng Họp báo Brady của Nhà Trắng, Washington D.C., ngày 27 tháng 6 năm 2025. Ảnh: AFP
