Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell hôm Chủ nhật đã lên tiếng bảo vệ phản ứng của ngân hàng trung ương này đối với đại dịch COVID-19 trong một bài phát biểu tại Đại học Princeton, nơi ông cũng ca ngợi các công chức chính phủ và các trường đại học Hoa Kỳ — hai nhóm đã bị chính quyền Trump chỉ trích.
Powell và Cục Dự trữ Liên bang đã phải đối mặt với những lời chỉ trích gay gắt trong những tuần gần đây từ Tổng thống Donald Trump và cựu thống đốc Fed Kevin Warsh là một người có khả năng kế nhiệm Powell.
Phát biểu tại một buổi lễ tốt nghiệp tổ chức trước lễ trao bằng vào thứ Ba, Powell — người từng tốt nghiệp Princeton cách đây 50 năm — đã đặc biệt bảo vệ quyết định của Fed trong việc cắt giảm lãi suất chủ chốt xuống gần bằng 0 cách đây hơn 4 năm nhằm đối phó với đại dịch. Fed lúc đó cũng triển khai một chương trình mua tài sản với quy mô hàng nghìn tỷ USD trái phiếu chính phủ và chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp, nhằm duy trì lãi suất dài hạn ở mức thấp.
“Chỉ trong chớp mắt, các nền kinh tế trên toàn thế giới rơi vào tình trạng đình trệ,” Powell nói, đề cập đến đại dịch. “Nguy cơ xảy ra một cuộc suy thoái toàn cầu dài và nghiêm trọng đang ở ngay trước mắt. Mọi người đều trông cậy vào chính phủ — và đặc biệt là vào Cục Dự trữ Liên bang — như một lực lượng phản ứng đầu tiên then chốt.”
Powell cũng dành lời ca ngợi cho các công chức lâu năm: “Những viên chức kỳ cựu tại Fed, từng kinh qua nhiều cuộc khủng hoảng, đã tiến lên và nói, ‘Chúng tôi lo được việc này,’” ông kể lại.
Trong nhiều tháng qua, Trump liên tục công kích Powell vì Fed giữ nguyên lãi suất chủ chốt trong năm nay, sau khi đã ba lần cắt giảm vào cuối năm 2024. Trump lập luận rằng “không có lạm phát” nên Fed cần giảm chi phí vay mượn.
Hồi đầu tháng, Trump gọi Powell là “kẻ ngu ngốc” vì không hạ lãi suất, và tuần trước ông tiếp tục chế giễu Chủ tịch Fed là “Powell Quá Trễ”.
Powell vẫn giữ im lặng trước các chỉ trích của Trump — một thái độ từng giúp ông giành được sự ủng hộ từ nhiều nghị sĩ Cộng hòa tại Quốc hội.
Trong bài phát biểu hôm Chủ nhật, ông cũng lên tiếng bênh vực các trường đại học Mỹ — vốn đang bị chính quyền Trump tấn công thông qua việc cắt giảm tài trợ nghiên cứu và các nguồn ngân sách khác cho một số trường đại học tinh hoa, bao gồm cả Princeton.
“Các trường đại học lớn của chúng ta là niềm mơ ước của thế giới và là tài sản quốc gia vô cùng quan trọng,” Powell nói. “Hãy nhìn xung quanh các bạn. Tôi mong các bạn đừng xem điều đó là điều hiển nhiên.”
Cuối tháng trước, Kevin Warsh — người từng là thống đốc Fed từ năm 2006 đến 2011 — đã chỉ trích Fed vì để lạm phát tăng vọt lên mức cao nhất trong 40 năm vào năm 2022. Warsh hiện được xem là ứng viên hàng đầu cho vị trí Chủ tịch Fed khi nhiệm kỳ của Powell kết thúc vào tháng 5 năm 2026.
“Mỗi lần Fed hành động, phạm vi và quy mô can thiệp của họ lại được mở rộng thêm,” Warsh nói tại một bài phát biểu bên lề các cuộc họp mùa xuân của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). “Nợ công tăng thêm… nhiều ranh giới thể chế bị vượt qua, và Fed buộc phải hành động mạnh mẽ hơn trong lần tới.”
Dù Fed không phát hành công cụ nợ, Warsh và các nhà phê bình khác cho rằng việc Fed mua trái phiếu chính phủ đã tạo điều kiện để chính phủ liên bang vay và chi tiêu nhiều hơn.
Powell thừa nhận rằng Fed lẽ ra có thể hành động sớm hơn để tăng lãi suất khi lạm phát bắt đầu tăng vào năm 2021. Tuy nhiên, trong bài phát biểu hôm Chủ nhật, ông vẫn bảo vệ những gì Fed đã làm trong thời kỳ đại dịch.
“Nhờ nỗ lực phối hợp của rất nhiều người, chúng ta đã tránh được những kịch bản tồi tệ nhất,” Powell nói. “Khó có thể hình dung áp lực mà mọi người phải đối mặt trong những thời khắc như vậy. Chính những nỗ lực tập thể ấy đã cứu nền kinh tế chúng ta, và các công chức kỳ cựu tham gia vào quá trình đó xứng đáng nhận được sự tôn trọng và lòng biết ơn của chúng ta; tôi vô cùng vinh dự được làm việc cùng họ.”
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell phát biểu trong buổi họp báo sau cuộc họp Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), ngày 7-5-2025, tại trụ sở Fed ở Washington. Ảnh: AP
