Tàu vũ trụ Cosmos 482 của Liên Xô – chuẩn bị tái nhập khí quyển Trái đất – đang thu hút sự chú ý ngày càng nhiều từ các nhà theo dõi vệ tinh, và những hình ảnh mới đã cung cấp một số chi tiết thú vị.
Cosmos 482, được phóng vào năm 1972, là một nỗ lực của Liên Xô nhằm đưa tàu thăm dò đến sao Kim. Tuy nhiên, tàu đã gặp trục trặc trong quá trình phóng và phần còn lại của thiết bị – cụ thể là mô-đun đổ bộ dự kiến bung dù đáp xuống bề mặt sao Kim – đã bị bỏ lại trên quỹ đạo Trái đất.
Theo các chuyên gia theo dõi mảnh vỡ không gian, vẫn còn quá sớm để biết khối kim loại nặng nửa tấn này sẽ rơi xuống đâu và liệu nó có thể bị đốt cháy bao nhiêu phần trăm sau khi tái nhập khí quyển. Nhà khoa học Hà Lan Marco Langbroek dự đoán nếu tàu vẫn còn nguyên vẹn, nó sẽ lao xuống với tốc độ khoảng 242 km/h.
“Vì đây là một tàu đổ bộ được thiết kế để chịu được quá trình đi qua khí quyển của sao Kim, nên hoàn toàn có khả năng nó sẽ sống sót khi tái nhập khí quyển Trái đất và rơi xuống mặt đất mà không bị phá hủy,” Marco Langbroek cho biết. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng vẫn còn nhiều yếu tố bất định, trong đó có quỹ đạo tái nhập khá dốc và tuổi thọ lâu đời của thiết bị này. Hiện tại, ông dự đoán thời điểm tái nhập khí quyển là vào ngày 10 tháng 5, cộng trừ 2,2 ngày.
“Mặc dù không phải không có rủi ro, nhưng chúng ta không nên quá lo lắng,” Langbroek viết trong một email.
Vật thể này tương đối nhỏ và ngay cả khi nó không bị vỡ ra, “rủi ro tương đương với việc bị một thiên thạch rơi trúng, điều vốn xảy ra vài lần mỗi năm. Trong đời bạn, khả năng bị sét đánh còn cao hơn,” ông nói thêm.
Tuy nhiên, cho dù khả năng tàu vũ trụ rơi trúng người hoặc tài sản là rất nhỏ, nhưng “không thể hoàn toàn loại trừ.”
Liên Xô đã phóng tàu vũ trụ Kosmos 482 cách đây 53 năm, trong một loạt các sứ mệnh thăm dò sao Kim. Tuy nhiên, do sự cố tên lửa, tàu này không bao giờ rời khỏi quỹ đạo Trái Đất.
Phần lớn con tàu đã rơi trở lại Trái Đất trong vòng một thập kỷ sau đó. Tuy nhiên, Langbroek và một số chuyên gia khác tin rằng khoang đổ bộ của nó — một vật thể hình cầu đường kính khoảng 1 mét — đã tiếp tục quay quanh Trái Đất trong một quỹ đạo hình elip suốt 53 năm qua, với độ cao đang giảm dần.
Có khả năng cao là tàu vũ trụ nặng gần 500 kg này sẽ sống sót sau khi tái nhập khí quyển, vì nó được thiết kế để chịu được quá trình rơi xuyên qua bầu khí quyển dày đặc carbon dioxide của sao Kim, theo Langbroek từ Đại học Công nghệ Delft (Hà Lan).
Jonathan McDowell từ Trung tâm Vật lý thiên văn Harvard-Smithsonian cho biết qua email rằng: “Sẽ tốt hơn nếu tấm chắn nhiệt bị hỏng, điều này sẽ khiến tàu cháy rụi hoàn toàn khi đi qua khí quyển.” Nhưng nếu tấm chắn nhiệt vẫn hoạt động, “nó sẽ tái nhập nguyên vẹn và bạn sẽ có một vật thể kim loại nặng nửa tấn rơi từ trên trời xuống.”
Tàu vũ trụ có thể tái nhập khí quyển tại bất kỳ nơi nào trong khoảng từ 51,7 độ vĩ Bắc đến 51,7 độ vĩ Nam, nghĩa là từ London hay Edmonton ở Alberta (Canada), kéo dài gần như đến tận mũi Horn ở Nam Mỹ. Tuy nhiên, do phần lớn bề mặt Trái Đất là đại dương, nên theo Langbroek, “khả năng cao là nó sẽ rơi xuống một vùng biển nào đó.”
Trong khi đó, nhà theo dõi vệ tinh Ralf Vandebergh (cũng đến từ Hà Lan) đã chụp được loạt ảnh đầu tiên của riêng mô-đun đổ bộ của Cosmos 482 trên quỹ đạo Trái đất. “Chúng ta thấy một khối cầu nhỏ gọn rõ ràng! Tôi nghĩ bộ ảnh này rất tuyệt,” ông chia sẻ.
Những hình ảnh có độ phân giải cao này được Vandebergh so sánh với một vệ tinh Starlink đang hoạt động trên quỹ đạo. Ông lưu ý rằng Cosmos 482 đang bay ở độ cao gần hơn khoảng 130 km so với Starlink.
Có thể đã bung dù?
Vandebergh cho biết ông rất bất ngờ trước những gì mà các khung hình ảnh thu được. “Một số khung hình dường như xác nhận điều tôi đã nhìn thấy từ ảnh năm 2014 – đó là có một khối cầu nhỏ gọn, nhưng một số khung hình lại cho thấy có cấu trúc kéo dài nhẹ ở một phía của khối cầu,” ông nói. Trước đây, ông từng suy đoán rằng đó có thể là dù của thiết bị đã bung ra.
“Không loại trừ khả năng vật thể đang quay lật,” ông lưu ý, “nên nếu đó đúng là chiếc dù thì nó có thể chỉ hiện ra vào một vài thời điểm nhất định.” Tuy nhiên, ông cũng thận trọng cho biết cần thêm thời gian để phân tích kỹ lưỡng các hình ảnh.
Việc phân tích những hình ảnh này vẫn đang được tiến hành, Vandebergh kết luận – vì vậy hãy tiếp tục theo dõi!
Mô hình tàu thăm dò Venera 7 của Liên Xô, tương tự như Cosmos 482 – một tàu thăm dò sao Kim chưa bao giờ vượt qua được quỹ đạo Trái đất và dự kiến sẽ tái nhập khí quyển vào ngày 10-5-2025 (bên trái); và hình ảnh kính thiên văn chụp tàu đổ bộ sao Kim Cosmos 482 của Liên Xô đang ở quỹ đạo Trái đất, do nhà theo dõi vệ tinh Ralf Vandebergh từ Hà Lan ghi lại (bên phải). Ảnh: NASA
