Khu vực Nam Texas, nơi đặt trụ sở của công ty tên lửa SpaceX do Elon Musk sáng lập, giờ đây chính thức trở thành một thành phố với cái tên mang phong cách vũ trụ (a galactic name): Starbase.
Một cuộc bỏ phiếu vào thứ Bảy đã chính thức thông qua việc biến Starbase thành một thành phố, với kết quả nghiêng hẳn về phía ủng hộ trong nhóm cử tri nhỏ gồm chủ yếu là nhân viên của Musk tại SpaceX. Theo kết quả được công bố trực tuyến bởi Sở Bầu cử Quận Cameron, tổng số phiếu là 212 phiếu thuận và 6 phiếu chống.
Musk đã ăn mừng trên nền tảng mạng xã hội X của mình, viết rằng: “Giờ thì đã là một thành phố thực sự!”
Starbase là cơ sở và bãi phóng cho chương trình tên lửa của SpaceX, hiện đang thực hiện hợp đồng với Bộ Quốc phòng Mỹ và NASA, với mục tiêu đưa phi hành gia trở lại Mặt trăng và một ngày nào đó lên Sao Hỏa.
Musk lần đầu nêu ý tưởng về Starbase vào năm 2021, và việc thành lập thành phố mới gần như là điều chắc chắn. Trong tổng số 283 cử tri đủ điều kiện, phần lớn được cho là nhân viên làm việc tại Starbase.
Chiến thắng trong cuộc bầu cử này mang ý nghĩa cá nhân đối với Musk. Sự nổi tiếng của tỷ phú này đã suy giảm kể từ khi ông trở thành gương mặt đại diện công khai cho các chính sách cắt giảm ngân sách liên bang và việc làm của Tổng thống Donald Trump, trong khi lợi nhuận từ công ty xe điện Tesla của ông đang lao dốc.
SpaceX vẫn nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ các quan chức địa phương nhờ tạo việc làm và đầu tư cho khu vực.
Tuy nhiên, việc thành lập một thành phố công ty cũng đã gây ra làn sóng chỉ trích, với lo ngại rằng điều này sẽ mở rộng quyền kiểm soát cá nhân của Musk tại khu vực, bao gồm cả quyền đóng cửa một bãi biển và công viên bang — vốn rất được người dân ưa chuộng — để phục vụ cho các đợt phóng tên lửa.
Những nỗ lực song song với cuộc trưng cầu dân ý về thành phố này còn bao gồm các dự luật trong Cơ quan lập pháp bang Texas, nhằm chuyển giao quyền kiểm soát từ chính quyền quận sang cho thị trưởng và hội đồng thành phố mới.
Tất cả những động thái này diễn ra khi SpaceX đang xin phép chính quyền liên bang cho phép tăng số lần phóng tên lửa hàng năm tại Nam Texas từ 5 lên 25 lần.
Thành phố mới nằm ở cực nam của bang Texas, gần biên giới với Mexico, chỉ rộng khoảng 4 km², với vài con đường nhỏ, các rơ-moóc và những ngôi nhà xây từ giữa thế kỷ trước.
Các quan chức SpaceX hầu như không nói rõ lý do họ muốn thành lập một thành phố công ty, và cũng không phản hồi các yêu cầu bình luận qua email.
“Chúng tôi cần khả năng phát triển Starbase như một cộng đồng,” Giám đốc điều hành Starbase Kathryn Lueders đã viết trong thư gửi các quan chức địa phương vào năm 2024, đề nghị đưa vấn đề thành lập thành phố vào lá phiếu.
Bức thư cho biết công ty hiện đã quản lý đường sá và các tiện ích, cũng như “cung cấp giáo dục và chăm sóc y tế” cho những người sống trong khu vực.
Các quan chức SpaceX nói với các nhà lập pháp rằng trao quyền đóng cửa bãi biển cho thành phố sẽ giúp tăng hiệu quả cho các hoạt động phóng. Việc phóng tên lửa, thử động cơ, và thậm chí chỉ cần di chuyển một số thiết bị quanh bãi phóng cũng đòi hỏi phải đóng cửa một xa lộ địa phương và ngăn người dân tiếp cận Công viên bang Boca Chica và bãi biển Boca Chica.
Các nhà phê bình cho rằng quyền đóng cửa bãi biển nên tiếp tục thuộc về chính quyền quận, đại diện cho cộng đồng sử dụng bãi biển và công viên. Thẩm phán Quận Cameron Eddie Trevino, Jr. cho biết quận đã hợp tác hiệu quả với SpaceX và không cần thiết phải thay đổi.
Một dự luật khác được đề xuất sẽ biến việc không tuân theo lệnh sơ tán bãi biển thành một tội nhẹ loại B, có thể bị phạt tù tối đa 180 ngày.
Mạng lưới Công lý Môi trường Nam Texas, đơn vị đứng sau các cuộc biểu tình phản đối việc thành lập thành phố và hạn chế tiếp cận bãi biển, đã tổ chức một cuộc biểu tình khác vào thứ Bảy, thu hút hàng chục người tham gia.
Josette Hinojosa, người đang để con gái nhỏ xây lâu đài cát gần đó, nói rằng cô tham gia biểu tình để bảo vệ quyền tiếp cận bãi biển mà gia đình cô đã gắn bó qua nhiều thế hệ.
Về SpaceX, cô nói: “Có ngày thì họ đóng, có ngày thì họ không cho vào.”
Christopher Basaldú, người tổ chức biểu tình và là thành viên của bộ tộc Carrizo/Comecrudo Nation of Texas, nói rằng tổ tiên của ông đã sống lâu đời tại khu vực nơi sông Rio Grande gặp Vịnh Mexico.
“Không chỉ quan trọng đâu,” ông nói, “mà nó còn là thiêng liêng.”
Một bức tượng của Elon Musk – nhà sáng lập SpaceX – được chụp vào ngày thứ Bảy, 3-5-2025, gần thị trấn Boca Chica, Texas, nơi sẽ trở thành thành phố Starbase, Texas, sau khi cư dân địa phương thông qua đề xuất biến khu vực quanh bãi phóng tên lửa thành một thành phố riêng. Ảnh: AP
