Một nghiên cứu mới cho thấy việc cho chuột ăn hợp chất chiết xuất từ hải tiêu (sea squirt) – một loài sinh vật biển có hình dáng như bông hoa và phun nước khi bị chạm vào – có thể đảo ngược một số dấu hiệu chính của lão hóa não.
Hợp chất này là plasmalogen, một loại lipid (chất béo) có trong màng tế bào của nhiều cơ quan như não, thận, cơ và phổi. Nó giúp các tế bào giao tiếp, bảo vệ DNA và giảm viêm.
Plasmalogen và khả năng phục hồi chức năng não
Các nhà khoa học Trung Quốc cho chuột cái trung niên ăn plasmalogen với liều cao — gấp 300–500 lần lượng có trong khẩu phần ăn bình thường. Sau hai tháng, những con chuột này có nhiều tế bào thần kinh mới, kết nối thần kinh mạnh hơn và ít viêm hơn so với nhóm đối chứng.
Viêm là yếu tố tăng theo tuổi và liên quan chặt chẽ đến bệnh Alzheimer, nên việc giảm viêm được xem là đáng chú ý. Khi được kiểm tra bằng thí nghiệm mê cung nước Morris, chuột được bổ sung plasmalogen cũng thể hiện trí nhớ tốt hơn, cho thấy chức năng nhận thức được cải thiện.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu lưu ý rằng chuột già thường suy giảm thị giác và thính giác, nên sự cải thiện có thể một phần đến từ việc phục hồi giác quan, chứ không chỉ từ trí nhớ.
Một số nghiên cứu nhỏ trên người cũng cho kết quả tương tự. Ở nhóm phụ nữ dưới 77 tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ, việc dùng plasmalogen chiết xuất từ sò điệp hai lần mỗi ngày trong 24 tuần giúp cải thiện trí nhớ rõ rệt. Nguyên nhân tại sao hiệu quả chỉ xuất hiện ở nhóm này vẫn chưa được làm rõ.
“Ứng viên” mới cho thuốc chống lão hóa?
Giới khoa học hiện đang xem xét plasmalogen như một geroprotector – tức hợp chất có khả năng làm chậm lão hóa tế bào và giảm nguy cơ mắc các bệnh tuổi già. Hơn 200 hợp chất geroprotector khác cũng đang được thử nghiệm, nhiều loại cho thấy tiềm năng cải thiện chức năng tim, cơ và hệ miễn dịch, đồng thời làm chậm các bệnh như tim mạch, loãng xương và Alzheimer.
Dù kết quả trên động vật đầy hứa hẹn, việc chứng minh tác dụng chống lão hóa ở người là cực kỳ khó khăn. Các thử nghiệm lâm sàng thường tập trung vào bệnh nhân đã mắc bệnh cụ thể, trong khi thuốc chống lão hóa có thể chỉ hiệu quả nếu dùng sớm — điều này đòi hỏi theo dõi dài hạn và chi phí cao.
Hiện các nhà khoa học đang phát triển những cách dự đoán nguy cơ bệnh do tuổi tác để rút ngắn thời gian thử nghiệm. Tuy nhiên, vẫn còn câu hỏi lớn về chi phí, độ an toàn lâu dài, và liệu lối sống lành mạnh – ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn – có thể mang lại hiệu quả tương tự mà không cần đến thuốc hay không.
Các sinh vật biển thuộc lớp Ascidiacea (hải tiêu) chứa plasmalogen, một hợp chất đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể. Ảnh: Prilfish
Món cơm trộn hải tiêu với rau tươi, giá đỗ và mè rang. Ảnh: Shutterstock
