VTuber, hay YouTuber ảo biểu diễn thông qua các hình đại diện hoạt hình, đang chuyển mình từ một tiểu văn hóa ngách bắt nguồn ở Nhật Bản thành dòng giải trí chính thống, với thị trường đang bùng nổ và mở rộng ra nước ngoài.
Tại nhà thi đấu Ariake Arena ở Tokyo hồi tháng 8, khoảng 10.000 người hâm mộ, nhiều người mặc áo happi màu xanh, đã reo hò khi Amane Kanata, một VTuber tóc bạc do Cover Corp sản xuất, bước lên sân khấu trong buổi hòa nhạc solo đầu tiên mang tên “Lock On.”
“Chào mọi người!” nhân vật ảo cất tiếng, kéo theo những tiếng hò vang dội từ khán giả. Với âm nhạc trực tiếp và gương mặt phóng to trên màn hình khổng lồ treo trên trần, buổi diễn mang cảm giác không khác mấy so với một concert của ca sĩ thật.
Các nhà sản xuất cho rằng tính chân thực đến từ công đoạn tỉ mỉ trong thiết kế ánh sáng, bóng đổ và dàn dựng sân khấu. Tuy nhiên, người hâm mộ lại cho rằng sức hút mang tính cá nhân nhiều hơn.
“Các bài hát rất đẹp và phần trò chuyện thì hài hước,” một khán giả 34 tuổi đến từ Đài Loan cho biết, đồng thời chia sẻ Kanata trở nên nổi tiếng ở Đài Loan nhờ hoạt động phát trực tuyến trong thời kỳ đại dịch COVID-19.
Kanata, được cho là 18 tuổi và đang trong quá trình trở thành một thiên thần thực thụ, ra mắt buổi phát sóng đầu tiên vào tháng 12/2019 và nhanh chóng đạt 10.000 người đăng ký vào đầu năm 2020. Cô có biệt danh “PP Tenshi” (Thiên thần PowerPoint) vì từng dùng PowerPoint để làm tài liệu ra mắt.
Lượng người hâm mộ dường như bị thu hút bởi phong thái ngọt ngào, lịch sự, đậm chất thiên thần, cùng tính cách rụt rè khiến cô trở nên gần gũi hơn với khán giả, và giọng hát đầy nội lực giúp cô có thể mở rộng sức ảnh hưởng ra các sự kiện đời thực.
Không chỉ dừng ở YouTube và X, Kanata còn phát hành nhạc gốc, hợp tác trong các hoạt động thương mại và sự kiện văn hóa đại chúng, qua đó mở rộng hình ảnh vượt ra ngoài phát trực tuyến. Điều này giúp cô tiếp cận cả những người vốn không theo dõi VTuber trên mạng nhưng tham gia sự kiện hoặc nhìn thấy quảng bá ngoài đời.
Tính đến cuối tháng 3, Cover – thành lập năm 2016 – sở hữu 89 VTuber, được tuyển chọn dựa trên khả năng ca hát và giao tiếp.
Công ty có trụ sở ở Tokyo này tự hào với gần 97 triệu người hâm mộ đăng ký, trong đó khoảng 30% ở nước ngoài, nhờ vào các VTuber nói tiếng Anh và tiếng Indonesia.
Ngoài phát trực tuyến, doanh thu của Cover còn đến từ hòa nhạc, hàng lưu niệm và hợp tác với các doanh nghiệp như đội bóng chày Los Angeles Dodgers của Giải bóng chày Nhà nghề Mỹ (MLB). Cover cũng có kế hoạch mở rộng mạng lưới kinh doanh tại Mỹ.
Các đối thủ như Anycolor Inc và một công ty liên kết với Tập đoàn Sony nằm trong số khoảng 10 công ty đã tham gia vào lĩnh vực VTuber, mà Viện Nghiên cứu Yano ước tính đạt hơn 100 tỷ yên (khoảng 670 triệu USD) trong năm tài chính 2024, tăng mạnh so với 31 tỷ yên năm 2021.
Các nhà điều hành cho rằng ưu thế của VTuber nằm ở quyền sở hữu trí tuệ, vốn thuộc về công ty chứ không phải cá nhân nghệ sĩ.
Vé đặc biệt cho concert của Kanata có giá 12.000 yên, sự kiện cũng được phát trực tuyến cho khán giả trả phí.
“Khác với thần tượng thường, Kanata khiến tôi thấy gần gũi hơn,” một nữ sinh 18 tuổi từ Osaka nói, cho biết đã đi cùng ba người bạn và mua áo happi 7.500 yên trực tuyến trước buổi diễn. “Thật tuyệt khi được thấy cô ấy trưởng thành.”
VTuber Amane Kanata trong buổi hòa nhạc tại Ariake Arena, Tokyo, ngày 13/8/2025. Ảnh: Kyodo
