Hãy tưởng tượng bạn bước vào một quán cà phê, liếc nhìn mã QR trên quầy, rồi nói “thanh toán” để hoàn tất giao dịch – mà không cần rút điện thoại hay ví ra. Kịch bản đó vừa trở thành hiện thực tại Hồng Kông khi Alipay+, công ty con của Ant Group, xử lý thành công giao dịch thanh toán bằng ví điện tử tích hợp trên kính thông minh, mà họ cho là giao dịch đầu tiên trên thế giới kiểu này.
Giao dịch được thực hiện qua kính thông minh StarV Snap của Meizu, sử dụng AlipayHK. Đây là một màn trình diễn công nghệ cho thấy khả năng thanh toán bằng kính thông minh như một lựa chọn thay thế phương thức giao dịch vốn đang bị thống trị bởi điện thoại thông minh – và có tiềm năng mở rộng vượt ra ngoài các thị trường fintech tiên tiến ở châu Á.
Tích hợp công nghệ và trải nghiệm người dùng
Quy trình thanh toán kết hợp nhiều công nghệ mà Alipay+ mô tả là mang lại “trải nghiệm người dùng mượt mà”. Khách hàng có thể thực hiện giao dịch thông qua quét mã QR hoặc ra lệnh bằng giọng nói, với hệ thống sử dụng công nghệ giao diện giọng nói AI, nhận diện ý định và xác thực bằng đặc điểm giọng nói (voiceprint) để hoàn tất mua hàng.
Việc tích hợp công nghệ là kết quả hợp tác giữa Alipay+ và Meizu. Meizu cung cấp công nghệ hiển thị dẫn sóng quang, công nghệ giảm nhiễu và thu nhận giọng nói, cùng công nghệ quét mã dựa trên camera.
Mối quan hệ hợp tác này là kết quả tiếp theo của tuyên bố hồi tháng 4/2025 của Meizu rằng họ muốn trở thành “người tiên phong toàn cầu trong chức năng thanh toán di động bằng kính AI ngoại tuyến, được hỗ trợ bởi Alipay+.”
Giao dịch thành công tại Hồng Kông diễn ra sau khi Alipay triển khai thanh toán bằng kính thông minh tại Trung Quốc đại lục với phần cứng từ nhà sản xuất kính thực tế tăng cường Rokid. Chiến lược của Alipay dường như là thiết lập nhiều đối tác phần cứng tại các khu vực địa lý khác nhau.
Định vị chiến lược thị trường
Sáng kiến kính thông minh của Alipay+ là một phần trong danh mục các hoạt động đổi mới rộng lớn hơn, bao gồm thanh toán AI sử dụng giao thức Model Context Protocol (MCP) và tích hợp giao tiếp tầm ngắn (Near Field Communication – NFC) kết hợp phương thức thanh toán bằng mã QR và thẻ. Công ty định vị những phát triển này như là một phần trong quá trình chuyển đổi ví điện tử sang kỷ nguyên thương mại liền mạch (seamless commerce).
Hiện tại, Alipay+ kết nối hơn 1,7 tỷ tài khoản người dùng thông qua 36 ví điện tử, hệ thống mã QR quốc gia và ứng dụng ngân hàng cho 100 triệu thương nhân tại hơn 70 thị trường.
Việc dự kiến triển khai chức năng thanh toán bằng kính thông minh trong mạng lưới này trong năm nay có thể mang lại lợi thế quy mô lớn cho những người áp dụng sớm.
“Khi kính thông minh được mở khóa chức năng thanh toán, chúng sẽ nhanh chóng trở thành thiết bị cá nhân thế hệ tiếp theo giống như điện thoại di động,” ông Jiangming Yang, Giám đốc Thông tin của Ant International cho biết. Hệ thống này được định vị là bổ sung cho – chứ không thay thế – các phương thức thanh toán hiện tại.
Tác động ngành và cạnh tranh
Ông Peng Guo, Tổng Giám đốc bộ phận Thực tế mở rộng (XR) của Meizu, nhận định đây là “một đổi mới trong bối cảnh thanh toán đã tăng tính thực tiễn và hấp dẫn cho kính thông minh, đồng thời thúc đẩy tiến bộ của ngành công nghiệp kính thực tế tăng cường (AR glasses).”
Thách thức lớn nhất của các nhà sản xuất kính thông minh là tìm ra cách sử dụng thực sự hấp dẫn để thuyết phục người tiêu dùng chấp nhận, thay vì chỉ xem chúng như một món đồ mới lạ. Tính năng thanh toán có thể cung cấp tiện ích thực tế cần thiết để thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi, đặc biệt ở các thị trường nơi thanh toán di động đã phổ biến.
Tác động cạnh tranh không chỉ dừng lại ở công nghệ thanh toán. Các tập đoàn công nghệ lớn như Apple, Google và Meta đều đã đầu tư mạnh vào kính AR và kính thông minh, nhưng chủ yếu tập trung vào tính toán và mạng xã hội, chưa tích hợp sâu vào thương mại.
Việc Alipay+ sớm chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu về tính năng thanh toán có khả năng ảnh hưởng đến cách các nền tảng khác xây dựng chiến lược thương mại qua thiết bị đeo.
Thách thức kỹ thuật và triển khai
Mặc dù đạt được bước tiến công nghệ, nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc triển khai rộng rãi thanh toán bằng kính thông minh AI. Những vấn đề như thời lượng pin, nhu cầu xử lý cao, kết nối mạng ổn định là các thách thức kỹ thuật mà nhà sản xuất cần giải quyết để đảm bảo trải nghiệm người dùng nhất quán.
Các vấn đề quyền riêng tư cũng rất đáng chú ý. Thiết bị luôn “lắng nghe”, có tích hợp camera và chức năng thanh toán, có thể làm dấy lên lo ngại về thu thập, lưu trữ và sử dụng dữ liệu – điều này có thể cản trở sự chấp nhận ở các thị trường có quy định bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt.
Việc xác thực bằng giọng nói còn phụ thuộc vào môi trường. Các không gian bán lẻ ồn ào, sự đa dạng ngôn ngữ và giọng nói có thể ảnh hưởng đến độ chính xác nhận diện, từ đó ảnh hưởng đến niềm tin của người dùng vào độ tin cậy của phương thức thanh toán mới.
Rõ ràng, giao dịch tại Hồng Kông mới chỉ là một màn trình diễn có kiểm soát, chưa phải là sự xác thực ở quy mô thị trường. Mô hình chấp nhận của người tiêu dùng, tỷ lệ chấp thuận của thương nhân và hiệu suất trong điều kiện thực tế sẽ quyết định liệu thanh toán bằng kính thông minh AI có đạt được tính phổ biến hay không.
Cách tiếp cận của Alipay+ – tích hợp chức năng thanh toán vào phần cứng kính thông minh hiện có thông qua giải pháp bộ công cụ phát triển phần mềm – cung cấp sự linh hoạt cần thiết để mở rộng quy mô và tạo cơ hội hợp tác với nhiều nhà sản xuất thiết bị khác nhau.
Việc Alipay+ tiên phong bước vào không gian này cho thấy tầm nhìn chiến lược rõ rệt, nhưng thành công trên thị trường sẽ phụ thuộc vào khả năng triển khai và sự đón nhận của người dùng, chứ không chỉ nằm ở năng lực công nghệ.
Hình minh họa kính thực tế tăng cường dùng cho thanh toán giao dịch. Ảnh: techwireasia.com
