Một nghiên cứu cho thấy, kiểu hít vào và thở ra của mỗi người không chỉ mang đặc trưng riêng, mà còn có thể là dấu hiệu cho thấy trạng thái thể chất và tinh thần của họ. Cũng như những vòng xoáy trong dấu vân tay, nhịp thở của mỗi người có thể là duy nhất – không chỉ giúp nhận dạng cá nhân, mà còn tiết lộ một số đặc điểm thể chất và tinh thần.
Một nhóm các nhà nghiên cứu đã đo nhịp thở của 97 người khỏe mạnh trong vòng 24 giờ và phát hiện họ có thể nhận diện người tham gia chỉ dựa vào mẫu nhịp thở với độ chính xác tương đối cao. Hơn nữa, họ còn tìm ra mối liên hệ giữa các mẫu nhịp thở với chỉ số khối cơ thể (BMI) và dấu hiệu của trầm cảm và lo âu.
“Ở một khía cạnh nào đó, chúng tôi đang đọc được tâm trí qua chiếc mũi,” đồng tác giả Noam Sobel, nhà thần kinh sinh học tại Viện Khoa học Weizmann ở Rehovot, Israel cho biết. “Đây có thể là một công cụ chẩn đoán rất mạnh mẽ.” Nhóm nghiên cứu đã công bố kết quả trên tạp chí Current Biology hôm 12-6-2025.
Một hơi thở
Hơi thở có mối liên hệ sâu sắc với não bộ. Mỗi nhịp hít vào và thở ra đều được điều phối nhằm cung cấp đủ oxy để não điều hành các hệ thống của cơ thể. Sobel và nhóm của ông đặt câu hỏi: nếu mỗi bộ não hoạt động khác nhau, chẳng phải mỗi người cũng có một kiểu thở khác nhau?
Để kiểm nghiệm điều này, các nhà nghiên cứu đã phát triển một thiết bị đeo tùy chỉnh có thể ghi lại luồng không khí qua từng lỗ mũi của người dùng. Thiết bị được gắn sau gáy, với các ống dẫn đặt dưới mũi, theo dõi nhịp thở của người dùng trong các hoạt động thường ngày, cả khi thức và khi ngủ.
Để cụ thể hóa kiểu thở của từng người, nhóm đã trích xuất 24 thông số từ dữ liệu luồng khí, bao gồm thời gian hít vào và thở ra, và độ lệch luồng khí giữa hai lỗ mũi. Họ tách riêng dữ liệu khi người tham gia thức và khi ngủ, sau đó huấn luyện một thuật toán học máy với dữ liệu đó.
Khi 42 người tham gia quay lại phòng thí nghiệm sau vài tuần, vài tháng, thậm chí hai năm để đo lại trong 24 giờ, thuật toán đã được huấn luyện có thể nhận diện họ chỉ qua mẫu nhịp thở. Dữ liệu khi thức cho kết quả chính xác hơn so với khi ngủ, nhưng khi nhóm sử dụng bộ dữ liệu với 100 thông số thay vì 24, độ chính xác trong việc nhận dạng cá nhân đạt tới 96,8%.
Với kết quả khả quan này, Sobel và các đồng nghiệp bắt đầu tự hỏi liệu họ có thể khám phá thêm điều gì từ những mẫu nhịp thở.
Hơi thở và sức khỏe
Các nhà nghiên cứu đã thu thập dữ liệu về chỉ số BMI của người tham gia và kết quả từ các bảng khảo sát mức độ trầm cảm và lo âu. Phân tích cho thấy có mối tương quan giữa thông tin này và mẫu nhịp thở, mặc dù hầu hết người tham gia có điểm số trầm cảm và lo âu ở mức thấp.
Ví dụ, mẫu nhịp thở khi ngủ của những người có BMI cao khác biệt rõ rệt so với người có BMI thấp. Những người có điểm lo âu hoặc trầm cảm cao cũng có kiểu hít vào và thở ra khác biệt.
“Đây là một nghiên cứu rất thú vị,” nhà thần kinh học Artin Arshamian tại Viện Karolinska ở Stockholm nhận xét.
Các nhà khoa học nghiên cứu về hô hấp từ lâu đã tìm cách kết nối nhịp thở với sức khỏe – tương tự như cách điện tâm đồ (ECG), sử dụng điện cực đặt ở ngón tay, cánh tay hoặc các bộ phận khác để đo hoạt động tim và phát hiện bất thường, theo bác sĩ tâm thần Helen Lavretsky tại Đại học California, Los Angeles. Bà cho rằng công trình của Sobel và cộng sự là “một bước tiến” trong lĩnh vực nghiên cứu mẫu nhịp thở, vốn thường chỉ đo đạc trong thời gian ngắn. Nó cũng mở ra khả năng thiết kế các liệu pháp bằng hơi thở.
Lavretsky nói rằng “công cụ mạnh mẽ nhất mà chúng ta có chính là hơi thở.” Ví dụ, một số đơn vị quân đội Mỹ huấn luyện nhân sự điều chỉnh nhịp thở để kiểm soát căng thẳng và duy trì sự tập trung trong những tình huống áp lực cao.
Sobel và nhóm hiện đang cố gắng xác định kiểu nhịp thở nào có liên quan đến mức độ căng thẳng và lo âu thấp, để xem liệu họ có thể giúp làm giảm cảm xúc tiêu cực đó không. Nếu thành công, họ sẽ cố gắng “dạy mọi người cách thở sao cho cải thiện được tình trạng,” Sobel nói.
Mỗi hơi thở bạn hít vào… có thể góp phần tạo nên một mẫu nhịp thở riêng biệt của bạn, theo một nghiên cứu. Ảnh: Getty Images
