Một phi hành gia Nga đã bị loại khỏi nhiệm vụ phi hành gia tiếp theo của SpaceX do vi phạm các quy định an ninh quốc gia của Mỹ.
Oleg Artemyev, thuộc Cơ quan Vũ trụ Nga Roscosmos, trước đó đã được xếp vào danh sách tham gia Phi hành đoàn 12 (Crew 12) của SpaceX gồm bốn người, dự kiến phóng lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) sớm nhất vào tháng Hai.
Đồng nghiệp của ông, phi hành gia Andrei Fedyayev, mới đây đã được đưa vào thay thế, theo thông báo hôm 2/12 của Roscosmos. Cơ quan này cho biết quyết định được đưa ra “liên quan đến việc Oleg Artemyev được điều chuyển sang công tác khác.” Nhưng theo trang điều tra Nga The Insider, đó không phải là toàn bộ câu chuyện.
The Insider đưa tin Artemyev, 54 tuổi, dường như bị loại khỏi Phi hành đoàn 12 vì vi phạm Quy định về Kiểm soát Xuất khẩu Vũ khí Quốc tế (ITAR), một đạo luật của Mỹ nhằm bảo vệ an ninh quốc gia bằng cách hạn chế việc phát tán thông tin và công nghệ nhạy cảm.
“Phi hành gia này bị cáo buộc đã chụp ảnh tài liệu của SpaceX và sau đó ‘dùng điện thoại’ để xuất dữ liệu mật,” The Insider viết, dẫn nguồn từ chuyên gia phân tích phóng tên lửa Gregory Trishkin.
“Các đầu mối của tôi xác nhận rằng đã có vi phạm và một cuộc điều tra liên ngành đã được tiến hành,” Trishkin nói với The Insider. “Việc loại một người khỏi nhiệm vụ chỉ hai tháng rưỡi trước ngày bay mà không có lời giải thích rõ ràng là một dấu hiệu gián tiếp, nhưng rất đáng chú ý. Rất khó để tưởng tượng một tình huống trong đó một phi hành gia dày dạn kinh nghiệm lại vô tình phạm một lỗi nghiêm trọng như vậy.”
The Insider cũng dẫn một bản tin ngày Chủ nhật (1/12) từ một kênh Telegram về hàng không vũ trụ Nga có tên “Yura, Tha thứ cho tôi!” Bản tin cho biết vụ vi phạm xảy ra tuần trước, khi Artemyev đang huấn luyện tại trụ sở SpaceX ở Hawthorne, California. Ông bị cho là đã dùng điện thoại chụp ảnh động cơ của SpaceX và các công nghệ nhạy cảm khác.
Phi hành đoàn 12 là nhiệm vụ vận hành thứ 12 của SpaceX đưa phi hành đoàn lên ISS theo hợp đồng với NASA. Space.com đã liên hệ SpaceX và NASA để bình luận về vụ việc của Artemyev nhưng chưa nhận được phản hồi.
Artemyev đã dành tổng cộng 560 ngày trong không gian qua ba nhiệm vụ dài hạn trên ISS, được phóng vào tháng 3/2014, tháng 3/2018 và tháng 3/2022.
Chuyến bay gần nhất của ông diễn ra chỉ một tháng sau khi Nga xâm lược Ukraine, mở ra cuộc chiến kéo dài đến nay. Tháng 7/2022, Roscosmos đăng ảnh Artemyev và hai đồng nghiệp trên ISS cầm cờ của hai vùng ly khai do Nga hậu thuẫn ở Ukraine. NASA và lãnh đạo Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) đã lên án hành động này, nhấn mạnh rằng phòng thí nghiệm quỹ đạo không được sử dụng như nền tảng tuyên truyền chính trị.
Phi hành đoàn 12 dự kiến phóng không sớm hơn ngày 15/2. Nhiệm vụ sẽ đưa Fedyayev, Sophie Adenot của ESA và hai phi hành gia chưa được công bố danh tính lên ISS cho chuyến lưu trú khoảng sáu tháng.
Phi hành gia Nga Oleg Artemyev. Ảnh: NASA
