Một viện nghiên cứu ở Bắc Kinh có kế hoạch phóng những vệ tinh thử nghiệm đầu tiên có năng lực tính toán cao tương tự các trung tâm dữ liệu vào cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026, trong nỗ lực đưa các tác vụ xử lý dữ liệu chuyên sâu lên quỹ đạo và giảm áp lực về điện năng cũng như quỹ đất trên mặt đất.
Zhang Shancong, Giám đốc Viện Công nghệ Vũ trụ Beijing Astro-future và là nhà khoa học trưởng của Công ty Beijing Orbit Twilight Technology, cho biết các trung tâm dữ liệu truyền thống đang chạm trần giới hạn vì chiếm diện tích lớn, tiêu thụ ngày càng nhiều điện và bị hạn chế bởi khả năng tản nhiệt bằng không khí trong khí quyển.
Viện này đề xuất xây dựng các nền tảng tính toán dựa trên không gian, tận dụng nguồn năng lượng mặt trời liên tục cùng nhiệt độ cực thấp ngoài vũ trụ (khoảng âm 270°C) để vận hành máy chủ và tản nhiệt bằng phương pháp bức xạ thụ động, biến các cơ sở trên quỹ đạo thành kiến trúc tiềm năng cho nhu cầu tính toán quy mô lớn trong tương lai.
Theo viện nghiên cứu, kế hoạch này dự kiến triển khai một chòm 16 trung tâm dữ liệu không gian tập trung, đặt trên quỹ đạo hoàng hôn–bình minh (một quỹ đạo đồng bộ Mặt Trời, trong đó vệ tinh luôn bay dọc theo ranh giới giữa vùng sáng và vùng tối của Trái Đất) ở độ cao 700–800 km so với Trái Đất, nơi các vệ tinh có thể ở trong ánh sáng mặt trời phần lớn quỹ đạo và thu được khoảng 16 gigawatt điện năng từ năng lượng mặt trời.
Zhang đưa ra lộ trình ba giai đoạn cho dự án. Giai đoạn đầu, từ 2025 đến 2027, sẽ tập trung trình diễn các công nghệ cấp điện và quản lý nhiệt trên quỹ đạo, kết hợp phóng các vệ tinh tính toán thử nghiệm và vệ tinh tiếp sóng dữ liệu nhằm xây dựng một mạng lưới tính toán quỹ đạo nhỏ nhưng từng bước mở rộng.
Từ 2028 đến 2030, giai đoạn thứ hai sẽ tập trung giảm chi phí tính toán ngoài không gian để các tác vụ xử lý thực hiện trên quỹ đạo có thể tiệm cận chi phí của trung tâm dữ liệu mặt đất — bước mà viện nghiên cứu coi là thiết yếu để mở rộng ứng dụng thương mại.
Từ 2031 đến 2035, giai đoạn cuối đặt mục tiêu triển khai các cơ sở quỹ đạo lớn hơn, có khả năng thu năng lượng mặt trời và tản nhiệt bằng bức xạ mạnh hơn, hướng tới mục tiêu dài hạn là huấn luyện và vận hành các hệ thống trí tuệ nhân tạo tiên tiến trực tiếp trong không gian khi chòm vệ tinh và hạ tầng hỗ trợ đạt đến quy mô cần thiết.
Một trung tâm dữ liệu của Trung Quốc. Ảnh: Goldman Sachs
