Hãy thử hình dung một tương lai nơi bạn không chỉ nhận hướng dẫn công việc từ trí tuệ nhân tạo, mà cả cấp trên của bạn cũng có thể được thay thế bằng một hệ thống AI.

Các chuyên gia AI tại Nhật Bản cho rằng viễn cảnh đó không còn xa, nhất là khi các “tác nhân AI” – những hệ thống tự động có khả năng quan sát môi trường, lập kế hoạch và tự thực thi nhiệm vụ với rất ít sự can thiệp của con người – đang phát triển mạnh.

Vào tháng 7, Chủ tịch kiêm CEO SoftBank Group, Masayoshi Son, cho biết công ty ông sẽ có 1 tỷ tác nhân AI (AI agent) vào cuối năm 2025.

Nếu bạn chưa quen với khái niệm AI agent, hãy tưởng tượng một tình huống khác: trước một buổi gặp khách hàng, nhân viên kinh doanh trò chuyện với một AI agent bán hàng và nhận được tin nhắn: “Dựa trên nhu cầu của khách, đây là những sản phẩm gợi ý hôm nay.”

AI agent này đưa ra sản phẩm phù hợp dựa trên dữ liệu nội bộ và thông tin trên mạng. Khi cuộc gặp diễn ra, nó phân tích nội dung trao đổi và liên hệ với bộ phận sản xuất để kiểm tra khả năng tăng sản lượng. Khi cuộc họp tạm nghỉ, báo giá đã sẵn sàng.

Những tình huống như vậy có thể sớm trở nên phổ biến. Không giống như AI tạo sinh nội dung (generative AI) cần hướng dẫn chi tiết, các tác nhân AI có thể tự xử lý nhiệm vụ một cách linh hoạt hơn.

Nhờ kỳ vọng tăng năng suất, các tác nhân AI đang được cân nhắc áp dụng trong nhiều lĩnh vực, từ chăm sóc khách hàng ở tổng đài đến phát triển phần mềm. Khả năng này đến từ việc kết hợp nhiều công nghệ tiên tiến như mô hình ngôn ngữ lớn.

Với tuyên bố của Son và sự chú ý dành cho công nghệ mới, năm 2025 đang được gọi là “Năm của AI agent”.

Gakuse Hoshina, phụ trách mảng AI của Accenture tại Nhật, tin rằng các tổ chức tương lai sẽ mặc nhiên coi AI agent là đồng nghiệp của con người.

“Yếu tố then chốt là tính tự chủ,” ông nói. “Khi bạn giao việc, AI agent sẽ thu thập dữ liệu, lập kế hoạch và tự triển khai. Trong tương lai, con người và AI agent sẽ cùng nhau xử lý nhiều loại nhiệm vụ.”

Hoshina cho rằng trong tương lai, đàm phán sẽ không chỉ diễn ra giữa người và AI, mà còn giữa các AI agent với nhau. “Một AI agent của công ty có thể thương lượng trước với AI agent bên phía khách hàng, và cuối cùng con người chỉ xuất hiện để ký hợp đồng.”

AI agent sẽ “leo” cao đến đâu trong bộ máy quản lý?

“Có vẻ chúng ta đang tiến vào thời kỳ quản lý doanh nghiệp có sự cố vấn của các tác nhân AI,” Hoshina nói. “Chúng tôi đang phát triển các AI agent có thể đảm nhiệm vai trò như giám đốc tài chính hay giám đốc điều hành. Chúng có thể tham gia họp, đưa ra dự báo thị trường và giúp nâng chất lượng các cuộc thảo luận.”

Vậy giá trị con người sẽ còn lại gì? Hoshina vẫn lạc quan: “AI rất giỏi tối ưu hóa, nhưng nó không có ý chí. Con người đôi khi đi theo những nhà lãnh đạo không thật logic nhưng giàu nhiệt huyết và khát vọng tạo ra điều tốt đẹp.”

Ông cho rằng khả năng truyền cảm hứng, chạm vào cảm xúc người khác sẽ trở thành “biên giới mới” của con người.

“Trong tương lai, người ta sẽ coi trọng việc bạn truyền cảm xúc và nhiệt huyết như thế nào hơn là kỹ năng quản lý. Vì vậy, cần tận dụng AI nhưng đồng thời tích lũy trải nghiệm để trở nên cuốn hút hơn.”

Không chỉ nơi làm việc – mà cả xã hội và giá trị của con người cũng sẽ chuyển dịch

Kazuo Hiyane, Giám đốc Phòng thí nghiệm AI tạo sinh của Viện Nghiên cứu Mitsubishi, nói rằng sắp tới có thể xuất hiện những hệ thống AI tạo ra… AI khác, mở ra bước nhảy vọt về năng lực.

“Con người sẽ chia thành hai nhóm: người sử dụng AI và người bị AI sử dụng,” ông nói. “Những người giao hàng ngày nay đã nhận lộ trình từ AI; tương tự, số người trong văn phòng nhận hướng dẫn từ AI sẽ ngày càng nhiều.”

Nỗi lo mất việc cũng sẽ sâu sắc hơn.

“Tỷ lệ người có thể tận dụng điểm mạnh để tìm việc mới khi mất việc vì AI sẽ rất thấp. ‘Tái đào tạo’ (reskilling) sẽ trở thành vấn đề xã hội lớn.”

Dù lạc quan về tương lai AI, Hiyane cảnh báo các rủi ro nghiêm trọng cho con người.

“Có nguy cơ gây hại lớn nếu giới cầm quyền lạm dụng AI mạnh để giám sát hay thao túng dư luận. Trong tương lai, AI cấp cao thậm chí có thể đưa ra quyết định có lợi cho chính nó nhưng trái với lợi ích con người.”

Theo ông, ra quyết định và chịu trách nhiệm có thể là một trong số ít vai trò còn lại của con người.

“Trong kỷ nguyên mới, quan trọng là bạn phải tìm được cách tận hưởng cuộc sống. Bạn có thể tạo mô hình, làm điều gì đó với bạn bè, hoặc dùng AI để hiện thực hóa ước mơ. Nhưng có một điều chỉ con người mới làm được: tận hưởng cuộc sống.”

Con người sẽ chia thành hai nhóm: người sử dụng AI và người bị AI sử dụng. Ảnh: iStock