Chính phủ Trung Quốc đã ban hành hướng dẫn yêu cầu các dự án trung tâm dữ liệu mới nhận bất kỳ khoản hỗ trợ nhà nước nào chỉ được sử dụng chip trí tuệ nhân tạo sản xuất trong nước, hai nguồn tin nói với Reuters.
Trong những tuần gần đây, cơ quan quản lý Trung Quốc đã yêu cầu các trung tâm dữ liệu đang xây dựng hoàn thành chưa tới 30% phải tháo bỏ toàn bộ chip nước ngoài đã lắp đặt hoặc hủy kế hoạch mua chúng, trong khi các dự án ở giai đoạn cao hơn sẽ được xem xét theo từng trường hợp, các nguồn tin nói.
Động thái này có thể là một trong những bước quyết liệt nhất của Trung Quốc nhằm loại bỏ công nghệ nước ngoài khỏi cơ sở hạ tầng trọng yếu trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ – Trung tạm lắng, đồng thời phục vụ mục tiêu tự chủ chip AI.
Việc tiếp cận chip AI tiên tiến, bao gồm chip của Nvidia, đã là điểm nóng trong cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ về sức mạnh tính toán cao cấp và AI.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong một cuộc phỏng vấn phát sóng hôm Chủ nhật sau cuộc gặp Chủ tịch Tập Cận Bình tuần trước, nói rằng Washington sẽ “cho phép họ thương lượng với Nvidia nhưng không phải các chip tiên tiến nhất”.
Động thái mới nhất của Bắc Kinh có thể dập tắt hy vọng của Nvidia về việc giành lại thị phần tại Trung Quốc, đồng thời trao thêm cơ hội cho các đối thủ trong nước như Huawei tăng doanh số chip.
Hiện chưa rõ hướng dẫn này áp dụng toàn quốc hay chỉ ở một số tỉnh. Các nguồn tin không cho biết cơ quan quản lý nào ban hành chỉ đạo và đề nghị giấu tên do tính nhạy cảm của vấn đề.
Ngoài Nvidia, các nhà sản xuất chip nước ngoài bán chip cho trung tâm dữ liệu tại Trung Quốc còn có AMD và Intel. Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc và Ủy ban Cải cách & Phát triển Quốc gia không phản hồi yêu cầu bình luận. Nvidia và AMD cũng không phản hồi, trong khi Intel từ chối bình luận.
Nvidia sẽ chịu thiệt hại lớn nhất
Các dự án trung tâm dữ liệu AI tại Trung Quốc đã nhận hơn 100 tỷ USD vốn nhà nước từ năm 2021, theo rà soát hồ sơ đấu thầu của Reuters. Hầu hết trung tâm dữ liệu tại Trung Quốc đều nhận một phần vốn nhà nước, nhưng chưa rõ bao nhiêu dự án thuộc diện áp dụng quy định mới.
Một số dự án đã bị đình chỉ trước khi khởi công vì chỉ đạo này, gồm một trung tâm dữ liệu ở tỉnh phía tây bắc dự kiến triển khai chip Nvidia, theo một nguồn tin. Dự án do một công ty công nghệ tư nhân nhận vốn nhà nước đã tạm dừng, nguồn tin nói.
Bắc Kinh từ lâu đã khó chịu với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Washington nhằm cản trở tiến bộ công nghệ của Trung Quốc và đã thực hiện nhiều biện pháp trả đũa nhằm giảm phụ thuộc công nghệ Mỹ.
Mỹ biện minh hạn chế chip vì lo ngại quân đội Trung Quốc sẽ sử dụng chúng để tăng cường năng lực.
Năm nay, Trung Quốc khuyến cáo các tập đoàn công nghệ hạn chế mua chip Nvidia tiên tiến vì lý do an ninh, đồng thời trình diễn một trung tâm dữ liệu chạy hoàn toàn bằng chip AI nội địa.
Năm 2023, Bắc Kinh cấm sử dụng sản phẩm Micron trong hạ tầng trọng yếu, dẫn đến quyết định năm nay của nhà sản xuất bộ nhớ lớn nhất Mỹ rút khỏi thị trường chip máy chủ tại Trung Quốc.
CEO Nvidia Jensen Huang đã nhiều lần vận động Tổng thống Trump và các quan chức Mỹ cho phép bán thêm chip AI cho Trung Quốc, lập luận rằng giữ cho ngành AI Trung Quốc phụ thuộc phần cứng Mỹ là lợi ích của Washington.
Thị phần hiện tại của hãng tại thị trường chip AI Trung Quốc là 0%, so với 95% năm 2022, theo công ty.
Việc loại các nhà sản xuất nước ngoài như Nvidia khỏi các dự án lớn do nhà nước tài trợ sẽ khiến họ mất phần lớn doanh thu từ Trung Quốc, ngay cả khi hai bên đạt thỏa thuận nối lại bán chip tiên tiến.
Hướng dẫn mới liên quan cả chip H20 – mẫu chip AI tiên tiến nhất Nvidia được phép bán sang Trung Quốc – lẫn các chip mạnh hơn như B200 và H200, các nguồn tin cho biết.
Dù B200 và H200 bị cấm xuất khẩu sang Trung Quốc theo quy định của Mỹ, chúng vẫn được bán rộng rãi qua kênh chợ đen.
Lợi ích và rủi ro cho doanh nghiệp nội địa
Với chỉ đạo mới, chính phủ Trung Quốc đang tạo thêm thị phần cho nhà sản xuất chip nội địa. Trung Quốc có nhiều công ty chip AI, từ Huawei đến các hãng nhỏ hơn như Cambricon, MetaX, Moore Threads và Enflame.
Sản phẩm của các công ty Trung Quốc đã tiệm cận một số chip Nvidia, nhưng chưa thể bứt phá vì lập trình viên quen với hệ sinh thái phần mềm ổn định của Nvidia và còn e ngại chuyển sang giải pháp nội địa.
Dù động thái này có thể thúc đẩy doanh số chip do Trung Quốc tự phát triển, nó cũng làm sâu thêm khoảng cách năng lực tính toán AI giữa Mỹ và Trung Quốc.
Các đại gia công nghệ Mỹ như Microsoft, Meta và OpenAI đã chi hoặc cam kết hàng trăm tỷ USD xây trung tâm dữ liệu chạy chip Nvidia tiên tiến. Trong khi đó, nhà sản xuất chip hàng đầu Trung Quốc SMIC đối mặt hạn chế nguồn cung do lệnh trừng phạt của Mỹ đối với thiết bị sản xuất bán dẫn, ảnh hưởng công suất chip tiên tiến.
Khách hàng tham quan gian hàng của Huawei tại Hội nghị Trí tuệ Nhân tạo Thế giới ở Thượng Hải, Trung Quốc, ngày 26 tháng 7 năm 2025. Ảnh: Reuters
