“Chúng tôi đã chia sẻ và đang chính thức đánh giá một phương án nhiệm vụ được đơn giản hóa và phương hướng vận hành mà chúng tôi tin sẽ giúp quay lại Mặt Trăng nhanh hơn, đồng thời cải thiện an toàn cho phi hành đoàn,” theo các kế hoạch hạ cánh lên Mặt Trăng đang được SpaceX cân nhắc lại.
Công ty hiện đã có hợp đồng đưa phi hành gia NASA xuống gần cực nam Mặt Trăng trong sứ mệnh Artemis 3, dự kiến phóng vào năm 2028 nếu mọi thứ suôn sẻ. SpaceX sẽ sử dụng tầng trên được chỉnh sửa của siêu tên lửa Starship – bệ phóng lớn và mạnh nhất từng được chế tạo – cho nhiệm vụ đặc biệt quan trọng này.
Tuần trước, Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy cho biết cơ quan này sẽ mở lại quá trình đấu thầu hợp đồng hạ cánh Artemis 3, viện dẫn lo ngại về tiến độ phát triển Starship của SpaceX.
Tên lửa này đã thực hiện 11 chuyến bay thử nghiệm không người lái, với hai chuyến gần nhất thành công hoàn toàn, nhưng vẫn chưa đạt quỹ đạo Trái Đất hay chứng minh được các cột mốc quan trọng cho Mặt Trăng như tiếp nhiên liệu trong không gian. Mỗi Starship cần được tiếp nhiên liệu nhiều lần trên quỹ đạo Trái Đất trước khi bay đến Mặt Trăng.
“Tôi rất đánh giá cao SpaceX; đó là một công ty tuyệt vời. Vấn đề là họ đang chậm tiến độ. Họ đã phải lùi lịch, và chúng ta đang chạy đua với Trung Quốc,” Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy nói ngày 20/10 trên CNBC “Squawk Box”. Trung Quốc đặt mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng trước năm 2030 và đang tiến triển đều đặn.
Thông báo này khiến nhà sáng lập kiêm CEO SpaceX Elon Musk phản ứng mạnh. Ông liên tục chỉ trích Duffy trên mạng xã hội những ngày sau đó, gọi ông là “Sean Đần độn” và cáo buộc ông “đang cố phá NASA”.
Hơn một tuần sau, SpaceX đã đưa ra phản hồi mang nhiều nội dung cụ thể hơn. Ngày 30/10, công ty đăng cập nhật mang tên “Tiến tới Mặt Trăng và Xa hơn (To the Moon and Beyond)”, tóm lược tiến độ Starship và mô tả tiềm năng của phương tiện này trong việc hiện thực hóa tham vọng Mặt Trăng của NASA.
“Starship mang lại năng lực vượt trội để khám phá Mặt Trăng, nhờ kích thước lớn và khả năng tiếp nhiên liệu trong không gian,” bài đăng viết. “Một Starship có thể tích áp suất hơn 600 m³, tương đương khoảng hai phần ba tổng thể tích có áp của Trạm Vũ trụ Quốc tế, kèm theo khoang có thể mở rộng cho số lượng lớn nhà thám hiểm và hai khoang khóa khí cho hoạt động thám hiểm bề mặt.”
SpaceX nhấn mạnh đang phát triển song song hai hướng: phiên bản Starship lõi (phục vụ mục tiêu định cư Sao Hỏa và các nhiệm vụ khác) và tầng đáp Mặt Trăng dành riêng cho Artemis. SpaceX tự tài trợ hướng lõi, còn hợp đồng Artemis là hợp đồng trọn gói theo tiến độ, “đảm bảo công ty chỉ được trả tiền khi hoàn thành các cột mốc, và người nộp thuế Mỹ không phải gánh chi phí đội lên.”
Theo cập nhật hôm thứ Năm, SpaceX đã hoàn thành 49 cột mốc cho phương tiện đáp Artemis, gồm thử nghiệm lá chắn vi thiên thạch và rác vũ trụ, và trình diễn hệ thống hỗ trợ sự sống, kiểm soát môi trường – nhiệt trên Mặt Trăng. Công ty dự kiến phóng tầng trên Starship lên quỹ đạo Trái Đất và thực hiện thử nghiệm tiếp nhiên liệu trong không gian vào năm 2026 theo kế hoạch.
SpaceX khẳng định chia sẻ mục tiêu của NASA đưa con người trở lại Mặt Trăng “nhanh nhất có thể” và muốn trở thành “nhân tố cốt lõi” giúp Artemis xây dựng sự hiện diện lâu dài trên Mặt Trăng thay vì chỉ “cắm cờ – chụp hình” như Apollo. Công ty cho biết sẵn sàng linh hoạt để đạt được điều đó.
“Kể từ khi hợp đồng được trao, chúng tôi luôn phản hồi theo các yêu cầu thay đổi của Artemis 3 và chia sẻ ý tưởng đơn giản hóa nhiệm vụ phù hợp ưu tiên quốc gia,” bài đăng viết, kèm hình mô phỏng nội thất Starship phiên bản phi hành đoàn. “Đáp lại các yêu cầu mới nhất, chúng tôi đã chia sẻ và đang đánh giá chính thức phương án nhiệm vụ đơn giản hơn, mà chúng tôi tin sẽ giúp trở lại Mặt Trăng nhanh hơn, đồng thời nâng cao an toàn phi hành đoàn.”
Theo kế hoạch Artemis 3 hiện tại, bốn phi hành gia sẽ phóng bằng tên lửa SLS, sau đó bay bằng tàu Orion vào quỹ đạo Mặt Trăng, nơi họ gặp tầng trên Starship. Họ sẽ chuyển sang Starship để lên – xuống bề mặt Mặt Trăng.
Bài đăng của SpaceX không cung cấp chi tiết về phương án Artemis 3 “đơn giản hóa”. Tuy nhiên, Musk có thể đã gợi ý ngày 20/10 trong một bài đăng phản ứng: “SpaceX đang di chuyển nhanh như chớp so với phần còn lại của ngành. Và Starship cuối cùng sẽ tự thực hiện toàn bộ nhiệm vụ Mặt Trăng. Hãy nhớ lời tôi.”
Mô phỏng Starship của SpaceX trên Mặt Trăng trong nhiệm vụ Artemis của NASA. Ảnh: NASA
Mô phỏng khoang Starship dành cho sứ mệnh Artemis. Ảnh: NASA
