Các quan chức kinh tế hàng đầu của Trung Quốc và Hoa Kỳ hôm Chủ nhật đã phác thảo khung thỏa thuận thương mại để Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình xem xét trong tuần này. Thỏa thuận dự kiến sẽ tạm dừng việc tăng thuế của Mỹ và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc, theo các quan chức Mỹ.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết, các cuộc đàm phán bên lề Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Kuala Lumpur đã giúp loại bỏ nguy cơ Mỹ áp thuế 100% lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, dự kiến bắt đầu từ ngày 1 tháng 11. Ông cũng nói rằng Trung Quốc có thể hoãn một năm việc triển khai quy chế cấp phép xuất khẩu khoáng sản và nam châm đất hiếm, trong khi chính sách này được xem xét lại.
Phía Trung Quốc thận trọng hơn khi nói về cuộc đàm phán và không công bố chi tiết kết quả các cuộc gặp.
Dự kiến, ông Trump và ông Tập sẽ gặp nhau vào thứ Năm bên lề Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) tại Hàn Quốc, để phê duyệt các điều khoản thỏa thuận. Dù Nhà Trắng đã chính thức thông báo về cuộc gặp được mong đợi này, Trung Quốc vẫn chưa xác nhận.
“Tôi cho rằng hai bên đã có một khuôn khổ rất khả quan để hai nhà lãnh đạo thảo luận vào thứ Năm,” ông Bessent nói với báo chí sau khi ông cùng Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer gặp Phó Thủ tướng Trung Quốc He Lifeng và Trưởng đoàn đàm phán thương mại Li Chenggang. Đây là vòng gặp trực tiếp thứ năm giữa hai bên kể từ tháng 5.
Ông Bessent cho biết ông kỳ vọng lệnh đình chiến thuế quan giữa hai nước sẽ được gia hạn sau ngày 10 tháng 11, và Trung Quốc sẽ nối lại việc mua đậu nành Mỹ với quy mô lớn sau khi không mua trong tháng 9, thay vào đó ưu tiên hàng từ Brazil và Argentina.
Nông dân trồng đậu nành Mỹ “sẽ cảm thấy rất phấn khởi về những gì đang diễn ra, không chỉ trong mùa này mà còn trong vài năm tới,” ông nói trên chương trình “This Week” của đài ABC.
Ông Greer nói trên chương trình “Fox News Sunday” rằng hai bên đã đồng ý tạm dừng một số biện pháp trừng phạt và “tìm ra con đường giúp chúng ta tiếp cận nhiều hơn với nguồn đất hiếm từ Trung Quốc, đồng thời cân bằng thâm hụt thương mại bằng xuất khẩu từ Hoa Kỳ.”
Trump lạc quan, Trung Quốc kêu gọi thận trọng
Ông Li Chenggang cho biết hai bên đã đạt được “đồng thuận sơ bộ” và sẽ tiếp tục thực hiện quy trình phê duyệt nội bộ.
“Lập trường của Mỹ rất cứng rắn, trong khi Trung Quốc kiên định bảo vệ lợi ích và quyền lợi của mình,” ông nói qua phiên dịch. “Chúng tôi đã trải qua các cuộc tham vấn căng thẳng và trao đổi mang tính xây dựng để tìm giải pháp cho các mối quan ngại đó.”
Ông Trump đến Malaysia hôm Chủ nhật để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) – điểm dừng đầu tiên trong chuyến công du châu Á kéo dài 5 ngày, dự kiến kết thúc bằng cuộc gặp trực tiếp với ông Tập tại Hàn Quốc vào thứ Năm.
Sau cuộc đàm phán cuối tuần, Trump phát biểu lạc quan: “Tôi nghĩ chúng ta sẽ có một thỏa thuận với Trung Quốc.”
Trước đó, ông Trump đã đe dọa áp thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc và các biện pháp hạn chế thương mại khác từ ngày 1 tháng 11 để đáp trả việc Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu nam châm và khoáng sản đất hiếm.
Trung Quốc kiểm soát hơn 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu — vật liệu thiết yếu cho sản xuất công nghệ cao, từ xe điện, chip bán dẫn đến tên lửa. Việc Trung Quốc siết xuất khẩu và Mỹ đe dọa trả đũa có thể phá vỡ lệnh đình chiến thương mại kéo dài sáu tháng, trong đó hai bên đã giảm các mức thuế từng tăng lên ba con số.
Các quan chức Mỹ và Trung Quốc cho biết ngoài vấn đề đất hiếm, họ còn thảo luận về mở rộng thương mại, cuộc khủng hoảng fentanyl ở Mỹ, phí vào cảng của Hoa Kỳ và thương vụ chuyển quyền sở hữu TikTok sang phía Mỹ.
Ông Bessent nói trên chương trình “Meet the Press” của NBC rằng hai bên cần thống nhất chi tiết thương vụ TikTok để ông Trump và ông Tập có thể “hoàn tất giao dịch” tại Hàn Quốc.
Bên lề Hội nghị ASEAN, ông Trump cũng gợi ý về khả năng tổ chức thêm các cuộc gặp với ông Tập tại Trung Quốc và Hoa Kỳ.
“Chúng tôi đã đồng ý sẽ gặp lại. Sẽ có cuộc gặp ở Trung Quốc, và một cuộc tại Mỹ — có thể ở Washington hoặc Mar-a-Lago,” ông nói.
Căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới leo thang trong những tuần gần đây, khi thỏa thuận đình chiến thương mại đạt được từ tháng 5 ở Geneva và gia hạn hồi tháng 8 không ngăn được hai bên áp thêm lệnh trừng phạt, hạn chế xuất khẩu và đe dọa các biện pháp đáp trả mạnh mẽ hơn.
Việc Trung Quốc mở rộng kiểm soát xuất khẩu đất hiếm đã gây ra tình trạng khan hiếm toàn cầu, khiến Mỹ xem xét biện pháp chặn các sản phẩm công nghệ cao xuất khẩu sang Trung Quốc — từ laptop đến động cơ phản lực.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN – Mỹ ở Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 26/10/2025. Ảnh: Reuters
