Vài ngày sau khi cậu con trai 6 tuổi của Meagan Brazil-Sheehan được chẩn đoán mắc bệnh bạch cầu, hai mẹ con đang đi dọc hành lang Trung tâm Nhi UMass Memorial thì bắt gặp Robin the Robot.
“Luca, bạn khỏe không?” con robot cất giọng the thé như một bé gái 7 tuổi được lập trình sẵn. “Lâu rồi không gặp.”
Brazil-Sheehan cho biết họ chỉ mới gặp con robot cao 1,2 mét với màn hình lớn hiển thị gương mặt hoạt hình một lần trước đó, sau khi nhập viện vài ngày.
“Gương mặt con tôi sáng rỡ hẳn lên,” cô kể về cuộc gặp gỡ hồi tháng Sáu tại Worcester, Massachusetts. “Đặc biệt là vì nó nhớ đến con tôi.”
Robin là robot trị liệu ứng dụng trí tuệ nhân tạo, được lập trình để hành xử như một bé gái, mang lại hỗ trợ tinh thần tại viện dưỡng lão và các khoa nhi trong bệnh viện, đồng thời giúp giảm tải tình trạng thiếu nhân lực. Năm năm kể từ khi có mặt ở Mỹ, Robin đã trở thành gương mặt quen thuộc tại 30 cơ sở y tế ở California, Massachusetts, New York và Indiana.
“Các y tá và nhân viên y tế đang quá tải, chịu nhiều áp lực, và thường thì họ không có đủ thời gian để tạo sự gắn kết với bệnh nhân,” Karen Khachikyan, Giám đốc điều hành Expper Technologies – đơn vị phát triển Robin – cho biết. “Robin đảm nhận giúp họ phần việc đó.”
Khi trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng trở thành một phần của đời sống, nó cũng tìm được chỗ đứng trong y tế — từ ghi chép trong lúc khám bệnh cho đến y tá điện tử. Một số người ca ngợi vì hiệu quả nó mang lại, trong khi những người khác lo ngại về tác động tới chất lượng chăm sóc.
Robin hoạt động tự động khoảng 30%, phần còn lại được điều khiển từ xa bởi một nhóm vận hành dưới sự giám sát của nhân viên y tế. Khachikyan cho biết mỗi tương tác đều cho phép thu thập thêm dữ liệu — vẫn tuân thủ Đạo luật về trách nhiệm và bảo mật bảo hiểm y tế — để tiến gần hơn tới khả năng tự vận hành hoàn toàn cho robot.
Một ngày thứ Sáu mới đây, tại Bệnh viện Nhi HealthBridge ở Quận Cam, California, một nhân viên đọc danh sách bệnh nhân mà Robin cần tới thăm cùng thời lượng cho từng ca.
Con robot với khung trắng hình tam giác – được thiết kế để dễ ôm – tiến vào phòng của một thiếu niên bị tai nạn xe hơi. Nó bật bài hát mà bệnh nhân yêu thích – “No Fear” của DeJ Loaf – và cùng nhảy theo. Ở hành lang, Robin khiến một bé nhỏ cười ngặt nghẽo khi thay liên tục những cặp kính ngộ nghĩnh cùng chiếc mũi đỏ to tướng. Trong phòng khác, nó chơi cờ ca-rô đơn giản cùng bệnh nhân.
Samantha da Silva, chuyên gia ngôn ngữ trị liệu tại bệnh viện, cho biết bệnh nhân đều rạng rỡ khi Robin bước vào, không chỉ nhớ tên họ mà còn cả bài hát họ yêu thích.
“Cô bé mang lại niềm vui cho mọi người,” da Silva nói. “Cô đi dọc hành lang, ai cũng thích chào hỏi, chuyện trò.”
Khachikyan giải thích Robin có khả năng phản hồi cảm xúc của người đối diện. Nếu bệnh nhân cười, nó sẽ cười theo; nếu bệnh nhân chia sẻ điều khó khăn, nét mặt của nó sẽ biểu lộ buồn bã và đồng cảm.
Tại viện dưỡng lão, Robin chơi trò trí nhớ với người mắc chứng mất trí, hướng dẫn họ tập thở khi mệt mỏi và mang đến một hình thức bầu bạn như tình cảm giữa cháu và ông bà.
Khachikyan nhớ lại một lần năm ngoái tại một cơ sở ở Los Angeles, một phụ nữ lên cơn hoảng loạn và yêu cầu được gặp robot. Robin bật những ca khúc của Elvis Presley và video chó con – thú cưng bà yêu thích – cho đến khi bà bình tĩnh lại.
Với dự báo của Hiệp hội các trường Y Hoa Kỳ rằng trong 11 năm tới nước Mỹ sẽ thiếu tới 86.000 bác sĩ, tầm nhìn của Khachikyan cho Robin không chỉ dừng lại ở mức hỗ trợ tinh thần.
Ông cho biết họ đang nghiên cứu để Robin đo các chỉ số sinh tồn, theo dõi tình trạng bệnh nhân và gửi dữ liệu cho đội ngũ y tế. Xa hơn nữa là khả năng giúp bệnh nhân cao tuổi thay quần áo và đi vệ sinh.
“Mục tiêu của chúng tôi là phát triển thế hệ tiếp theo của Robin, đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn và trở thành phần thiết yếu trong quy trình chăm sóc,” Khachikyan nói.
Ông nhấn mạnh rằng không phải để thay thế nhân viên y tế, mà để bù đắp sự thiếu hụt nhân lực.
Tại UMass, Robin là một phần quan trọng của đội hỗ trợ bệnh nhân. Khi Luca cần truyền dịch sau thời gian dài không phải làm thủ thuật này, chuyên viên Micaela Cotas đã cùng robot vào phòng, giải thích cho cậu về kim truyền và cho Robin chiếu hoạt hình cảnh nó cũng từng được truyền dịch.
“Nó giúp cho thấy Robin cũng đã trải qua thủ thuật giống như một người bạn đồng trang lứa,” Cotas nói.
Robin được Khachikyan phát triển trong thời gian làm nghiên cứu sinh tiến sĩ. Ông cho biết mình đã lớn lên trong một gia đình đơn thân ở Armenia rất cô đơn, nên nhiều năm sau ông muốn tạo ra một robot có thể trở thành bạn đồng hành.
Ban đầu, Robin được thử nghiệm trong nhiều lĩnh vực khác nhau trước khi một nhà đầu tư gợi ý rằng bệnh viện nhi có thể là môi trường phù hợp, bởi trẻ em thường phải đối mặt với nhiều căng thẳng và cô đơn.
“Đó là khoảnh khắc hiểu ra vấn đề,” ông nói. “Chúng tôi quyết định thử.”
Robin được đưa vào một bệnh viện nhi ở Armenia, và đến năm 2020 đã có chương trình thử nghiệm tại Bệnh viện Nhi UCLA Mattel.
Từ khi ra đời, tính cách và nhân dạng của Robin thay đổi đáng kể dựa trên phản hồi của người tiếp xúc.
Khachikyan đưa ví dụ về câu hỏi: “Động vật yêu thích của bạn là gì.” Ban đầu họ để robot trả lời là chó. Sau đó thử mèo. Nhưng khi để trả lời là gà, lũ trẻ cười phá lên. Thế là họ giữ nguyên.
“Chúng tôi xây dựng tính cách của Robin bằng cách thực sự đưa người dùng vào phương trình,” ông nói. “Vì vậy chúng tôi thường nói rằng Robin là do chính người dùng thiết kế nên.”
Robin the Robot trò chuyện với bệnh nhân tại Bệnh viện Nhi HealthBridge Orange, California. Ảnh: AP
