Những “mối liên kết trước đây” dường như đã khiến tỷ phú mất cơ hội trở thành lãnh đạo NASA, khi Tổng thống Mỹ loại bỏ vị tỷ phú nổi tiếng này và cho biết người được đề cử mới sẽ “phù hợp với sứ mệnh”.
Nhà Trắng đã rút lại đề cử Jared Isaacman cho vị trí giám đốc NASA, đột ngột loại bỏ một đồng minh thân cận của Elon Musk khỏi danh sách ứng viên cho vị trí lãnh đạo cơ quan vũ trụ Mỹ.
Ông Donald Trump cho biết ông sẽ sớm công bố ứng viên mới. “Sau khi xem xét kỹ lưỡng các mối liên hệ trước đây, tôi chính thức rút đề cử Jared Isaacman cho vị trí lãnh đạo NASA,” Tổng thống Mỹ đăng trên mạng xã hội. “Tôi sẽ sớm công bố một ứng viên mới, người sẽ phù hợp với sứ mệnh và đặt nước Mỹ lên hàng đầu trong không gian.”
Isaacman, tỷ phú phi hành gia tư nhân và là lựa chọn của Musk cho vị trí lãnh đạo NASA, dự kiến sẽ tham gia phiên điều trần xác nhận tại Thượng viện Mỹ vào tuần tới – một cuộc bỏ phiếu đã bị trì hoãn nhiều lần. Việc ông bị rút khỏi danh sách đề cử đã khiến nhiều người trong ngành vũ trụ bất ngờ.
Trump và Nhà Trắng không giải thích lý do dẫn đến quyết định này.
Isaacman – người bị loại bỏ theo tin tức được đưa ra đầu tiên bởi Semafor – cho biết ông “vô cùng biết ơn” Trump “và tất cả những ai đã ủng hộ tôi trong suốt hành trình này”.
“Tôi đã có cái nhìn sâu sắc hơn rất nhiều về sự phức tạp của chính phủ và sức nặng mà các nhà lãnh đạo chính trị phải gánh vác,” ông đăng trên mạng xã hội. “Điều đó có thể không phải lúc nào cũng rõ ràng qua những tranh luận và xáo trộn, nhưng có rất nhiều người có năng lực, tận tâm, yêu đất nước này và quan tâm sâu sắc đến sứ mệnh.”
Việc Isaacman bị loại diễn ra chỉ vài ngày sau khi Elon Musk rời khỏi vai trò tại Nhà Trắng – nơi CEO của SpaceX từng giữ vị trí “nhân viên chính phủ đặc biệt” đứng đầu cái gọi là Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), gây ra nhiều rắc rối cho chính quyền và làm một số trợ lý của Trump khó chịu.
Theo một nguồn tin thân cận, Musk cảm thấy thất vọng trước việc Isaacman bị loại bỏ.
“Thật hiếm có ai đó vừa tài giỏi vừa tốt bụng như vậy,” Musk viết trên X (trước đây là Twitter) để đáp lại tin Isaacman không còn là ứng viên của Nhà Trắng. Musk chưa đưa ra bình luận chính thức khi được yêu cầu.
Hiện chưa rõ chính quyền Trump sẽ chọn ai thay thế Isaacman.
Một cái tên đang được cân nhắc là trung tướng không quân Mỹ đã nghỉ hưu Steven Kwast – người từng ủng hộ việc thành lập Lực lượng Không gian Mỹ và là người ủng hộ ông Trump, theo ba nguồn tin am hiểu các cuộc thảo luận.
Isaacman, cựu CEO của công ty xử lý thanh toán Shift4, nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ ngành công nghiệp vũ trụ, nhưng lại khiến một số nghị sĩ lo ngại vì mối quan hệ với Musk và SpaceX – nơi ông từng chi hàng trăm triệu USD với tư cách khách hàng bay vào không gian tư nhân từ sớm.
Cựu ứng viên này từng quyên góp cho Đảng Dân chủ trong các kỳ bầu cử trước đây. Tại phiên điều trần xác nhận hồi tháng 4, ông đã cố gắng cân bằng giữa chiến lược khám phá không gian hiện tại của NASA với Mặt trăng và áp lực chuyển trọng tâm sang sao Hỏa, cho rằng Mỹ có thể lên kế hoạch cho cả hai điểm đến.
Với tư cách là người có thể lãnh đạo hơn 18.000 nhân viên NASA, Isaacman sẽ đối mặt với thách thức lớn trong việc triển khai quyết định ưu tiên sao Hỏa, nhất là khi NASA đã chi hàng tỷ USD trong nhiều năm để đưa phi hành gia quay trở lại Mặt trăng.
Vào thứ Sáu, NASA công bố chi tiết kế hoạch ngân sách năm 2026 của chính quyền Trump, đề xuất cắt giảm hàng chục chương trình khoa học không gian và sa thải hàng ngàn nhân viên — một cuộc cải tổ gây tranh cãi mà nhiều nhà lập pháp và người ủng hộ không gian mô tả là thảm khốc với cơ quan này.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Tim Sheehy từ Montana – thành viên Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông Thượng viện – cho biết Isaacman là “một lựa chọn mạnh mẽ của Tổng thống Trump để lãnh đạo NASA”.
“Tôi tự hào giới thiệu Jared trong phiên điều trần và kịch liệt phản đối mọi nỗ lực làm trệch hướng đề cử của ông ấy,” Sheehy nói.
Một số nhà khoa học cho rằng việc thay đổi ứng viên vào thời điểm này càng khiến NASA bất ổn hơn, nhất là khi cơ quan này đối mặt với cắt giảm ngân sách nghiêm trọng mà chưa có lãnh đạo chính thức để lèo lái giữa những bất ổn chính trị giữa Quốc hội, Nhà Trắng và lực lượng lao động của NASA.
“Việc không có [Isaacman] làm lãnh đạo NASA là tin xấu cho cơ quan này,” nhà thiên văn học Jonathan McDowell thuộc Harvard-Smithsonian đăng trên mạng xã hội.
“Nhưng có thể lại là điều tốt cho chính Jared, vì làm giám đốc NASA lúc này giống như rơi vào kịch bản Kobayashi Maru vậy,” McDowell nói thêm, ám chỉ một bài kiểm tra không thể thắng nổi trong loạt phim khoa học viễn tưởng Star Trek.
James Isaacman, một nhà du hành vũ trụ tỷ phú, đã bị rút khỏi đề cử làm lãnh đạo NASA. Ảnh: Reuters
