Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) đang triển khai một sáng kiến mới nhằm thu hẹp khoảng cách đầu tư công nghệ giữa châu Âu và Hoa Kỳ, với mục tiêu cung cấp 70 tỷ euro vốn khởi nghiệp vào năm 2027. Sáng kiến này sẽ khuyến khích các nhà đầu tư tư nhân tham gia, qua đó kích hoạt tới 250 tỷ euro đầu tư cho lĩnh vực công nghệ tại châu Âu.
“Đây là chương trình lớn nhất từ trước đến nay dành riêng cho việc hỗ trợ đổi mới sáng tạo và năng lực công nghệ của châu Âu,” bà Nadia Calviño, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Đầu tư châu Âu, nói với tờ báo Đức Handelsblatt. Mục tiêu, theo bà, là tài trợ cho các dự án nghiên cứu và doanh nghiệp “từ ý tưởng cho đến khi niêm yết cổ phiếu (IPO).”
Chương trình cũng bao gồm hỗ trợ các nhà sáng lập và quỹ đầu tư mạo hiểm thoái vốn – những đối tượng thường phải bán cổ phần cho nhà đầu tư Mỹ có tiềm lực tài chính mạnh. Trong tương lai, EIB có thể hỗ trợ các công ty EU mua lại các startup triển vọng nhằm ngăn công nghệ bị bán ra ngoài châu Âu.
Nền tảng TechEU sẽ ra mắt trong năm nay
Dự kiến ra mắt vào cuối năm nay, nền tảng TechEU của EIB sẽ cung cấp dịch vụ một cửa cho tất cả các nhu cầu tài chính của các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp. Bà Calviño khẳng định sự hỗ trợ từ EU sẽ trở nên “lớn hơn, nhanh hơn và đơn giản hơn.” EIB sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban châu Âu và các ngân hàng xúc tiến quốc gia như KfW của Đức.
Kế hoạch này vẫn cần sự phê chuẩn của Hội đồng Thống đốc của ngân hàng, gồm các bộ trưởng tài chính của 27 quốc gia EU. Bà Calviño đã trình bày kế hoạch trước hội nghị bộ trưởng tại Brussels hôm thứ Ba, 13-5, và hy vọng có được quyết định tích cực vào tháng 6.
Bà cũng cho rằng chính sách kinh tế thất thường của Tổng thống Donald Trump cùng với sự bất ổn tại Mỹ là một cơ hội cho châu Âu. “Tình hình hiện tại ở Hoa Kỳ là cơ hội để châu Âu thu hút nhân tài, đầu tư và vốn,” bà nói. “Chúng tôi nhận thấy sự quan tâm rất lớn từ các nhà đầu tư quốc tế đối với châu Âu.”
Bà Calviño nhấn mạnh rằng châu Âu là “ngọn hải đăng của sự ổn định, minh bạch và tin cậy” trong bối cảnh địa chính trị hiện nay – điều mà các nhà đầu tư đang tìm kiếm. EIB cũng là ngân hàng phát triển đa phương duy nhất mà các cổ đông đều là quốc gia thành viên EU. “Chúng tôi không phải đối mặt với những bất ổn như các ngân hàng phát triển đa phương khác,” bà nói. Điều này giúp củng cố vai trò quốc tế của EIB.
EIB hỗ trợ mục tiêu chính sách của EU bằng cách xúc tác đầu tư tư nhân, thường chỉ tài trợ một phần cho dự án để huy động đồng tài trợ từ khu vực công và tư. Năm ngoái, EIB đã cho vay 89 tỷ euro và đặt mục tiêu đạt 95 tỷ euro trong năm nay.
Nhà tài trợ đầu tư mạo hiểm lớn nhất châu Âu
Ngoài các khoản bảo lãnh và cho vay, EIB còn đầu tư vốn cổ phần vào các doanh nghiệp. Đây là nhà tài trợ đầu tư mạo hiểm lớn nhất châu Âu và là nhà cung cấp khoản vay đầu tư mạo hiểm lớn nhất. Các chương trình tài trợ khác nhau của EU cho nhà nghiên cứu và startup sẽ được kết nối trên nền tảng TechEU, nghĩa là mỗi dự án chỉ cần được thẩm định một lần.
Việc EIB đóng vai trò quan trọng trong đầu tư mạo hiểm cho thấy thị trường vốn tư nhân tại châu Âu vẫn còn kém phát triển. Bà Calviño cho biết sáng kiến mới này nhằm nuôi dưỡng hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm tư nhân tại châu Âu. Mục tiêu là để các startup không còn phải sang Mỹ để tìm kiếm vốn tăng trưởng.
Tuy nhiên, giới phê bình cho rằng EIB còn quá bảo thủ trong cách tiếp cận đầu tư. Trong báo cáo về năng lực cạnh tranh EU năm ngoái, Cố vấn đặc biệt Mario Draghi đã kêu gọi EIB chấp nhận rủi ro cao hơn để thúc đẩy đổi mới đột phá.
Bà Calviño cho biết EIB đã trở nên linh hoạt hơn trong việc chấp nhận rủi ro. Với chương trình TechEU, ngân hàng dự kiến sẽ hỗ trợ thêm 1.000 nhà đổi mới và doanh nghiệp tiên phong mỗi năm. Đồng thời, EIB vẫn cần bảo vệ xếp hạng tín dụng AAA của mình, yếu tố giúp ngân hàng huy động vốn rẻ trên thị trường, sau đó chuyển lại cho các doanh nghiệp.
Theo bà Calviño, châu Âu đã gần như có đủ mọi yếu tố để thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ. “Châu Âu có một thị trường rất lớn – 450 triệu dân, có các trường đại học xuất sắc, trung tâm nghiên cứu và doanh nghiệp xuất sắc, cùng với hệ sinh thái startup tuyệt vời. Với thị trường vốn sâu rộng hơn, chúng ta có thể đảm bảo công nghệ và startup sinh ra tại EU sẽ được tài trợ và phát triển ngay tại châu Âu.”
Bà Nadia Calviño, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Đầu tư châu Âu. Ảnh: EIB
