Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp vào thứ Năm, kêu gọi Bộ trưởng Giáo dục Hoa Kỳ Linda McMahon “thực hiện tất cả các bước cần thiết để tạo điều kiện đóng cửa Bộ Giáo dục và trao lại thẩm quyền về giáo dục cho các bang và các cộng đồng địa phương.” Tổng thống đã ký sắc lệnh tại một sự kiện ở Nhà Trắng, bên cạnh hàng chục học sinh ngồi tại bàn học và các thống đốc Đảng Cộng hòa của Texas, Indiana, Florida và Ohio.
“Chúng ta sẽ trao lại giáo dục, một cách rất đơn giản, về cho các bang, nơi nó vốn dĩ thuộc về,” Trump nói. “Và đây là điều rất được ủng hộ, nhưng quan trọng hơn nhiều, nó là điều hợp lý, và chắc chắn sẽ thành công.”
Động thái này đã được dự đoán từ đầu tháng 2, khi Nhà Trắng tiết lộ ý định của mình nhưng hoãn thực hiện cho đến sau khi McMahon được Thượng viện phê chuẩn làm Bộ trưởng Giáo dục. Sắc lệnh này được đưa ra hơn một tuần sau khi chính quyền Trump đã bắt đầu tiến hành sa thải quy mô lớn tại Bộ Giáo dục.
Theo số liệu của chính quyền, Trump tiếp quản bộ này với 4.133 nhân viên. Kể từ đó, gần 600 người đã tự nguyện rời đi, thông qua từ chức hoặc nghỉ hưu. Và tuần trước, 1.300 nhân viên đã được thông báo rằng họ sẽ mất việc như một phần của đợt cắt giảm nhân sự. Điều đó khiến số lượng nhân viên tại bộ hiện chỉ còn 2.183 người — khoảng một nửa so với chỉ vài tuần trước.
Sắc lệnh yêu cầu McMahon hành động “trong phạm vi tối đa được pháp luật cho phép,” thừa nhận rằng bộ này và các trách nhiệm cốt lõi của nó được Quốc hội lập ra và không thể bị giải thể hợp pháp nếu không có sự chấp thuận của Quốc hội. Điều đó gần như chắc chắn sẽ cần đến 60 phiếu thuận tại Thượng viện Hoa Kỳ để vượt qua sự cản trở từ phía Đảng Dân chủ.
Chỉ vài giờ sau khi McMahon được phê chuẩn đầu tháng này, bà đã gửi một thông điệp dài tới nhân viên Bộ Giáo dục, kêu gọi sự ủng hộ đối với việc thu hẹp bộ này, gọi đây là “cơ hội để chúng ta thực hiện một sứ mệnh phục vụ cuối cùng, không thể nào quên cho các thế hệ học sinh tương lai.”
“Mục tiêu cuối cùng ở đây là gì? Phá hủy nền giáo dục công ở Mỹ,” Thượng nghị sĩ Patty Murray, D-Wash., tuyên bố. “Ảnh hưởng từ chiến dịch cắt giảm mạnh tay của Trump và Elon Musk sẽ được cảm nhận trên toàn bang của chúng tôi — bởi các học sinh và gia đình phải chịu cảnh thiếu hụt nhân viên Bộ Giáo dục đang nỗ lực bảo vệ quyền lợi của họ theo luật liên bang.”
Trong một cuộc thăm dò của NPR/PBS News/Marist vào cuối tháng 2, 63% người Mỹ được khảo sát nói rằng họ phản đối việc giải thể bộ này, so với 37% người ủng hộ.
Đổ lỗi cho Bộ Giáo dục về thành tích học tập yếu kém
Trong một tuyên bố hôm thứ Năm, Nhà Trắng biện minh cho việc đóng cửa bộ, cho rằng kể từ khi thành lập vào năm 1979, Bộ Giáo dục đã chi hơn 3 nghìn tỷ USD mà không cải thiện được thành tích học tập của học sinh.
Theo Báo cáo Quốc gia về Học lực (The Nation’s Report Card), một trong những thước đo đáng tin cậy nhất về thành tích học tập của học sinh tại Hoa Kỳ, điểm đọc hiểu hầu như không thay đổi từ năm 1992 đến 2019, mặc dù thành tích môn toán đã cải thiện đáng kể. Đại dịch cũng đã gây ra những tác động nghiêm trọng đến kết quả học tập, với nhiều khoảng cách trong học lực vẫn tồn tại sau năm năm kể từ khi các trường học đóng cửa lớp học trực tiếp.
“Những điểm số này cho thấy một cuộc khủng hoảng quốc gia — con em chúng ta đang tụt lại phía sau,” Phó thư ký báo chí chính của Nhà Trắng Harrison Fields nói với Đài Phát thanh Quốc gia (NPR). Sắc lệnh của Trump, ông Fields viết, “sẽ trao quyền cho các bậc cha mẹ, các bang và các cộng đồng để kiểm soát và cải thiện kết quả cho tất cả học sinh.”
Sắc lệnh tuyên bố rằng “thí nghiệm kiểm soát nền giáo dục Hoa Kỳ thông qua các chương trình và ngân sách liên bang… đã rõ ràng thất bại đối với con em chúng ta.”
Ngân sách liên bang chỉ chiếm một phần nhỏ trong nguồn tài trợ của các trường công — từ 6% đến 13%, theo một báo cáo năm 2018 của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Hoa Kỳ. Phần lớn ngân sách còn lại đến từ thuế của các bang và địa phương. Và những khoản ngân sách liên bang đó chủ yếu dành để giúp các trường phục vụ những học sinh dễ bị tổn thương nhất: những em sống tại các cộng đồng có thu nhập thấp, bao gồm hàng triệu học sinh vùng nông thôn và trẻ em khuyết tật.
Tại buổi ký kết hôm thứ Năm, Trump cho biết ông sẽ “duy trì” các khoản ngân sách liên bang này những học sinh dễ bị tổn thương.
Bộ Giáo dục bị cấm theo luật liên bang không được chỉ đạo các trường dạy gì hay dạy như thế nào. Bộ cũng không phối hợp hay kiểm soát cách các bang và các quận xử lý ngay cả các môn học cơ bản như toán và đọc.
Hai câu chuyện thành công hiếm hoi từ Báo cáo Quốc gia gần đây — Alabama trong môn toán và Louisiana trong môn đọc — cho thấy các bang và các quận địa phương có quyền kiểm soát lớn như thế nào đối với nền giáo dục của họ. Sau khi đạt kết quả tệ hại vào năm 2019 (Louisiana trong môn đọc lớp 4, Alabama trong môn toán lớp 4), cả hai bang đều thực hiện những cải cách quy mô lớn để giúp các quận của mình cải thiện — với sự hỗ trợ đáng kể từ các quỹ cứu trợ COVID của liên bang. Cả hai bang đều cho thấy sự cải thiện vượt bậc vào năm 2024.
Vào thứ Năm, Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp bắt đầu quá trình giải thể Bộ Giáo dục Hoa Kỳ tại Nhà Trắng, bên cạnh hàng chục học sinh ngồi tại bàn học. Ảnh: AFP
Tổng thống Donald Trump (trái) ôm Bộ trưởng Giáo dục Hoa Kỳ Linda McMahon sau khi ông ký sắc lệnh hành pháp tại Phòng Đông của Nhà Trắng vào thứ Năm. Ảnh: AP
