Tổng thống Donald Trump cho biết vào thứ Sáu rằng ông dự định công bố thuế quan đối ứng đối với nhiều quốc gia vào thứ Hai hoặc thứ Ba tuần tới, đánh dấu một sự leo thang lớn trong chiến dịch hủy bỏ và tái định hình các mối quan hệ thương mại toàn cầu theo hướng có lợi cho Mỹ.
Trump không nêu rõ quốc gia nào sẽ bị ảnh hưởng nhưng gợi ý rằng đây sẽ là một động thái rộng khắp, đồng thời có thể giúp giải quyết vấn đề ngân sách của Mỹ.
“Tôi sẽ công bố điều đó vào tuần tới, thuế quan thương mại đối ứng, để chúng ta được đối xử công bằng với các quốc gia khác,” Trump nói. “Chúng ta không muốn nhiều hơn, cũng không muốn ít hơn.”
Động thái này sẽ thực hiện lời hứa tranh cử của Trump về việc áp thuế nhập khẩu của Mỹ ngang bằng với mức thuế mà các đối tác thương mại áp lên hàng xuất khẩu của Mỹ.
Trump đưa ra tuyên bố này trong cuộc gặp với Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba. Ông cho biết thuế nhập khẩu ô tô vẫn đang được cân nhắc giữa lúc có thông tin Nhà Trắng đang xem xét các trường hợp miễn trừ tiềm năng.
Tân tổng thống Mỹ từ lâu đã phàn nàn về việc Liên minh châu Âu (EU) áp thuế nhập khẩu ô tô 10%, cao hơn nhiều so với mức thuế 2,5% mà Mỹ áp dụng đối với ô tô nhập khẩu. Ông thường xuyên tuyên bố rằng châu Âu “không chấp nhận xe của chúng ta” trong khi xuất khẩu hàng triệu chiếc sang Mỹ mỗi năm.
Tuy nhiên, Mỹ đang áp mức thuế 25% đối với xe bán tải, một nguồn lợi nhuận quan trọng đối với các nhà sản xuất ô tô Detroit như General Motors, Ford, và chi nhánh Stellantis tại Mỹ.
Tại các phiên điều trần xác nhận gần đây, Howard Lutnick – người được Trump đề cử làm Bộ trưởng Thương mại – đã bày tỏ lo ngại về mức thuế cao của Ấn Độ, trong khi Jamieson Greer – người được đề cử làm Đại diện Thương mại Mỹ – đã đề cập đến các khiếu nại của Mỹ về thuế quan và rào cản thương mại của Việt Nam và Brazil.
Theo dữ liệu của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), mức thuế quan trung bình theo trọng số thương mại của Mỹ là khoảng 2,2%, so với 12% của Ấn Độ, 6,7% của Brazil, 5,1% của Việt Nam và 2,7% của các nước EU. Đây là mức thuế trung bình mà một quốc gia áp dụng đối với hàng nhập khẩu, được tính dựa trên giá trị thương mại của từng mặt hàng.
Trump đã thông báo với các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa về kế hoạch của mình trong các cuộc thảo luận ngân sách tại Nhà Trắng vào thứ Năm, ba nguồn tin am hiểu về kế hoạch này nói với Reuters. Trump và các cố vấn hàng đầu của ông cho biết họ dự định sử dụng thuế quan cao hơn đối với hàng nhập khẩu để giúp tài trợ cho việc mở rộng cắt giảm thuế nội địa năm 2017 của Trump, điều mà các nhà phân tích ngân sách độc lập dự báo có thể làm tăng thêm hàng nghìn tỷ đô la vào nợ công Mỹ.
Việc tăng thuế có thể bù đắp một phần chi phí đó, mặc dù trong những năm gần đây, nguồn thu từ thuế quan chỉ chiếm khoảng 2% tổng doanh thu hàng năm của Mỹ.
Thứ Bảy tuần trước, Trump đã công bố mức thuế 25% đối với Canada và Mexico nhưng sau đó hoãn lại sau phản ứng tiêu cực từ giới đầu tư.
Phố Wall tiếp tục sụt giảm vào thứ Sáu sau khi Reuters đưa tin về cuộc thảo luận của Trump với các nhà lập pháp.
Niềm tin của người tiêu dùng Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất trong bảy tháng vào tháng Hai, và tâm lý của những người ủng hộ Đảng Cộng hòa trở nên tiêu cực hơn khi các hộ gia đình lo ngại rằng thuế quan của Trump sẽ khiến lạm phát tăng vọt.
Trump và các thành viên Đảng Cộng hòa dự kiến công bố kế hoạch thuế và chi tiêu đầy tham vọng vào cuối tuần này. Tuy nhiên, kế hoạch này sẽ đối mặt với nhiều thách thức tại Quốc hội, nơi Đảng Cộng hòa chỉ chiếm đa số mong manh tại Hạ viện và Thượng viện. Đảng Cộng hòa dự kiến sẽ phải dựa vào các quy tắc ngân sách đặc biệt để vượt qua sự phản đối của Đảng Dân chủ, đồng nghĩa với việc họ phải phối hợp chặt chẽ với nhau.
Tại phiên điều trần xác nhận vào thứ Năm, Greer cho biết các quốc gia khác sẽ cần phải giảm bớt rào cản đối với hàng xuất khẩu của Mỹ nếu muốn duy trì quyền tiếp cận thị trường Mỹ, đặc biệt nhấn mạnh Việt Nam.
“Nếu tôi được xác nhận, tôi cần phải đến các quốc gia này và giải thích với họ rằng nếu họ muốn tiếp tục hưởng quyền tiếp cận thị trường Mỹ, chúng ta cần có sự đối ứng công bằng hơn,” Greer nói.
Tổng thống Donald Trump tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng khi ký các lệnh hành pháp. Ảnh: Reuters
Mức thuế trung bình giản đơn và mức thuế theo trọng số thương mại của Mỹ với các đối tác thương mại. Màu cam đậm là mức thuế trung bình giản đơn và màu cam nhạt là mức thuế theo trọng số. Nguồn: WTO
