Những ngày đầu tháng 1-2025, vùng Los Angeles đối mặt với hàng loạt vụ cháy rừng, do gió Santa Ana mạnh và thời kỳ khô hạn kỷ lục gây ra. Một sự kết hợp đặc biệt của các điều kiện môi trường đã tạo nên đợt bão lửa chưa từng có trong lịch sử ở miền nam California trong tuần này.
Các vụ cháy này đã phá hủy hàng nghìn ngôi nhà và buộc người dân phải sơ tán hàng loạt. Hình ảnh vệ tinh ghi lại rõ ràng quy mô và sự di chuyển của các đám cháy hướng đến các khu vực đông dân cư.
Cháy rừng tàn phá Quận Los Angeles
Nhiều vụ cháy rừng nghiêm trọng đã bùng phát tại các ngọn đồi ở Hạt Los Angeles vào đầu tháng 1 năm 2025. Đến ngày 8-1, một số vụ cháy lớn vẫn tiếp tục bùng phát, được tiếp sức bởi tình trạng cực kỳ khô hạn và những cơn gió mạnh đạt tốc độ lên tới khoảng 160 km mỗi giờ. Các đám cháy này đã phá hủy hàng nghìn công trình và buộc chính quyền phải ban hành lệnh sơ tán ở nhiều khu vực trong quận.
Một trong những đám cháy, được tiếp sức bởi những cơn gió mạnh, đã bùng phát vào sáng ngày 7-1 gần khu dân cư Pacific Palisades. Hình ảnh được chụp bởi vệ tinh Sentinel-2 của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu lúc 10:45 sáng giờ Thái Bình Dương, cho thấy đám cháy Palisades ngay sau khi nó bùng lên.
Khói từ vụ cháy Palisades tiếp tục lan về phía Thái Bình Dương vào buổi chiều. Đến chiều ngày 8 tháng 1, đám cháy đã lan về phía tây dọc theo Đường Cao tốc Bờ biển Thái Bình Dương, hướng về Malibu, thiêu rụi gần 4.500 héc-ta, theo báo cáo từ Cal Fire.
Đám cháy Palisades hiện được xếp vào loại tàn phá nhất trong lịch sử Los Angeles với hàng trăm ngôi nhà và công trình bị phá hủy, thiệt hại nghiêm trọng đến mức cạn kiệt nguồn cung cấp nước của thành phố. Tại Pacific Palisades, các chủ nhà giàu có phải chạy bộ sau khi bỏ lại xe hơi trong các khu dân cư bị ùn tắc giao thông. Ở Pasadena, đám cháy lan nhanh đã buộc phải sơ tán đến tận các khu vực đô thị, bao gồm cả tuyến đường nổi tiếng của cuộc diễu hành Hoa Hồng.
Cháy rừng nghiêm trọng đe dọa Nam California
Xa hơn trong đất liền, đám cháy Eaton bùng phát vào tối ngày 7-1 tại Altadena, phía bắc trung tâm Los Angeles. Đám cháy nhanh chóng lan rộng, thiêu rụi một phần các khu vực Pasadena và Altadena. Một vụ cháy lớn khác, Hurst, bùng phát tại San Fernando vào đêm ngày 7-1.
Các yếu tố gây ra những đám cháy dữ dội tại khu vực Los Angeles, bao gồm gió mạnh gần cấp bão và hạn hán, báo hiệu một kỷ nguyên mới của các hiện tượng thời tiết tổng hợp – khi các điều kiện thời tiết cực đoan xảy ra đồng thời vào những thời điểm bất thường trong năm, dẫn đến những tình huống vượt quá khả năng ứng phó của con người.
Vào thứ Tư, Tổng thống Joe Biden đã cam kết sự hỗ trợ từ Bộ Quốc phòng để tăng cường năng lực chữa cháy cho các cơ quan cấp bang và địa phương, một động thái hiếm hoi nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của các đám cháy lan nhanh đang gây áp lực lớn lên nỗ lực ứng phó.
Gió mạnh Santa Ana và tình trạng thiếu mưa đã tạo ra điều kiện thời tiết “nguy hiểm” gây ra cháy rừng ở Nam California, theo Cơ quan Thời tiết Quốc gia Hoa Kỳ (NWS). Gió Santa Ana thường xảy ra từ tháng 10 đến tháng 1, khi có sự chênh lệch áp suất giữa Lưu vực Great Basin ở phía đông và Thái Bình Dương mát mẻ ở phía tây. Mô hình thời tiết này đẩy những cơn gió khô, mạnh xuyên qua các hẻm núi hẹp của dãy núi trong đất liền và hướng về bờ biển.
Mặc dù điều kiện gió mạnh là đặc trưng của thời gian này trong năm, tình trạng thiếu mưa đã góp phần tạo ra thời tiết nguy hiểm cho cháy rừng. Kể từ tháng 10, Nam California gần như không có mưa. Theo nhà khoa học khí hậu Daniel Swain, khu vực này đã trải qua mùa đông khô hạn nhất trong lịch sử. Sân bay Los Angeles, chẳng hạn, ghi nhận lượng mưa chỉ 0,8 mm kể từ ngày 1 tháng 10—bắt đầu năm nước ở bang này—là khởi đầu năm khô hạn nhất được ghi nhận kể từ năm 1944, theo dữ liệu của NWS.
Đám cháy ở Eaton thiêu rụi một trạm dừng xe buýt ở Altadena, California, hôm thứ Tư. Ảnh: AP
Hình ảnh vệ tinh của vụ cháy Palisades được chụp ngay sau khi bùng phát vào ngày 7–1–2025 bởi vệ tinh Sentinel-2 của ESA. Ảnh: NASA
