Malaysia đã vượt qua tất cả các thị trường Đông Nam Á để trở thành nền kinh tế số tăng trưởng nhanh nhất khu vực, đạt mức tăng 19% so với cùng kỳ và đưa quy mô nền kinh tế số lên 39 tỷ USD trong năm 2025. Con số này vượt Indonesia, Thái Lan, Việt Nam và Singapore, đánh dấu sự đảo chiều đáng chú ý trong bức tranh tăng trưởng khu vực, theo ấn bản lần thứ 10 của báo cáo e-Conomy SEA do Google, Temasek và Bain & Company công bố hôm 25/11.
Đà tăng được củng cố nhờ kết quả vững mạnh trong thương mại điện tử, du lịch trực tuyến và thanh toán không tiền mặt, tận dụng điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định với lạm phát chỉ 1,8% – tương phản rõ với sự biến động đã kìm hãm tăng trưởng số tại nhiều nước láng giềng.
Trong bối cảnh nền kinh tế số Đông Nam Á dự kiến vượt mốc 300 tỷ USD vào năm 2025 với tốc độ tăng trưởng 15% mỗi năm, sự bứt phá của Malaysia càng trở nên nổi bật. Điểm khác biệt không chỉ nằm ở tốc độ, mà còn ở mức độ lan tỏa trên nhiều lĩnh vực.
Thương mại điện tử củng cố vị thế, du lịch trực tuyến phục hồi mạnh
Thương mại điện tử vẫn là động lực lớn nhất của nền kinh tế số Malaysia, đạt 20 tỷ USD với mức tăng 21% – nhanh thứ hai Đông Nam Á. Đà tăng phản ánh xu hướng hợp nhất nền tảng khi các “ông lớn” trong khu vực tận dụng lợi thế quy mô, cùng với sự phổ biến của thương mại video, nơi nội dung được chuyển hóa thành giao dịch gần như hoàn toàn trơn tru.
Tuy nhiên, lĩnh vực du lịch trực tuyến mới là nơi ghi nhận mức tăng kịch tính nhất. Với mức tăng tổng giá trị giao dịch (GMV) 19% – nhanh nhất khu vực – Malaysia đang hưởng lợi từ mạng lưới hàng không được cải thiện, chính sách nới lỏng visa và các chiến dịch du lịch số quy mô lớn, tạo đà cho Năm Du Lịch Malaysia 2026.
Lượng khách quốc tế tăng hơn 20% trong sáu tháng đầu năm 2025, với xu hướng chuyển sang các trải nghiệm du lịch giá trị cao và được hỗ trợ số hóa.
“Nền kinh tế số Malaysia đang thể hiện quỹ đạo tăng trưởng tích cực nhờ sự phát triển mạnh của các ngành, môi trường đầu tư thuận lợi và nguồn lực hạ tầng số đáng kể,” Ben King, Giám đốc Điều hành Google Malaysia & Singapore cho biết. “Nhưng chính mức độ ứng dụng AI cao mới là yếu tố tạo gia tốc.”
Câu hỏi đặt ra là liệu đà tăng này phản ánh sự trưởng thành bền vững của nền kinh tế số hay chỉ là cú hích ngắn hạn từ nhu cầu du lịch hậu đại dịch và các chương trình khuyến mại.
Dịch vụ tài chính số: trưởng thành hay sắp bão hòa?
Thanh toán số tiếp tục tăng trưởng, với tổng giá trị giao dịch dự kiến đạt 213 tỷ USD vào năm 2025. Ngân hàng Trung ương Malaysia ghi nhận mức tăng 28% trong sử dụng thanh toán số, trong khi khả năng chấp nhận thanh toán xuyên biên giới được mở rộng, với chuẩn DuitNow QR hiện tương thích tại ngày càng nhiều thị trường Đông Nam Á, bao gồm cả Campuchia.
Cục diện cạnh tranh thay đổi nhanh chóng. Hai ngân hàng số mới ra mắt năm nay, nâng tổng số lên năm ngân hàng, đều được hậu thuẫn bởi các hệ sinh thái mạnh với định vị khác nhau – từ tài chính Hồi giáo cho đến việc ứng dụng ILMU, là mô hình ngôn ngữ lớn đầu tiên do Malaysia phát triển.
Đạo luật Tín dụng Tiêu dùng mới sẽ yêu cầu các đơn vị “mua trước trả sau” và các tổ chức cho vay phi ngân hàng phải xin giấy phép và báo cáo dữ liệu cho cơ quan tín dụng, đưa khu vực vốn ít chịu quản lý này vào khuôn khổ pháp lý đầy đủ. Việc siết quản lý cho thấy nhà chức trách đang chuẩn bị cho các điểm căng thẳng tiềm ẩn khi thị trường trưởng thành hơn.
Dư nợ cho vay số đạt 14 tỷ USD, tăng 17% so với cùng kỳ; tài sản của mảng quản lý tài sản số tăng 22% lên 13 tỷ USD. Bảo hiểm số cũng tăng 22%, đạt 0,7 tỷ USD giá trị phí bảo hiểm.
Mức tăng hai chữ số đồng loạt trong toàn bộ lĩnh vực tài chính số đặt ra câu hỏi về thời điểm thị trường chạm ngưỡng bão hòa và liệu các khung pháp lý hiện hành có theo kịp tốc độ đổi mới nhanh chóng này hay không.
Mở rộng hạ tầng cho thấy tham vọng AI
Có lẽ sự phát triển nổi bật nhất là việc Malaysia mở rộng hạ tầng số. Công suất trung tâm dữ liệu đã tăng từ 120 MW năm 2024 lên 690 MW trong nửa đầu năm 2025, và theo báo cáo, nước này còn có kế hoạch nâng công suất thêm 350% – chiếm khoảng một nửa tổng công suất dự kiến của toàn khu vực.
Google đã cam kết đầu tư 2 tỷ USD, bao gồm xây dựng trung tâm dữ liệu Google đầu tiên và vùng Google Cloud đầu tiên tại Malaysia nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao đối với các dịch vụ đám mây sẵn sàng cho AI.
Malaysia thu hút 32% tổng vốn tư nhân dành cho AI ở Đông Nam Á, đạt 759 triệu USD trong giai đoạn từ nửa cuối 2024 đến nửa đầu 2025, chủ yếu nhờ các thương vụ lớn trong lĩnh vực dịch vụ tài chính số. Nước này cũng dẫn đầu khu vực về hoạt động phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), đóng góp khoảng một nửa tổng số giá trị niêm yết của Đông Nam Á trong 12 tháng qua.
“Malaysia hiện đứng ở vị trí dẫn đầu với tư cách là nền kinh tế số tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á, được dự báo đạt 39 tỷ USD GMV vào năm 2025,” Amanda Chin, đối tác tại Bain & Company nhận định. “Cơ hội thực sự nằm ở việc các doanh nghiệp khai thác AI như chất xúc tác tạo ra tác động, dựa trên nền tảng số hóa mạnh mẽ của Malaysia.”
Các chỉ số về mức độ ứng dụng AI của người tiêu dùng cũng rất ấn tượng: 74% người dùng số tại Malaysia tương tác với công cụ và tính năng AI mỗi ngày, 68% cho biết họ thường xuyên trò chuyện với chatbot AI. Khoảng 55% kỳ vọng AI sẽ giúp đưa ra quyết định nhanh hơn và ít tốn sức hơn, và 92% sẵn sàng chia sẻ dữ liệu cho các tác nhân AI – cao hơn nhiều so với mức trung bình ASEAN-10 là 50% khi nói đến lo ngại về quyền riêng tư.
Doanh thu của các ứng dụng tích hợp tính năng AI tăng 103% trong nửa đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy khả năng thương mại hóa đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm.
Môi trường đầu tư: niềm tin hay rủi ro tập trung?
Tâm lý nhà đầu tư có xu hướng lạc quan, với gần hai phần ba (64%) số nhà đầu tư được khảo sát dự báo hoạt động rót vốn tại Malaysia sẽ tăng đến năm 2030, đặc biệt trong lĩnh vực phần mềm, dịch vụ, AI và công nghệ sâu.
Tuy nhiên, bức tranh đầu tư lại cho thấy điều đáng suy ngẫm. Vốn tư nhân tăng trong 12 tháng qua chủ yếu nhờ một thương vụ lớn thuộc lĩnh vực dịch vụ tài chính số vào nửa cuối 2024, dẫn đến câu hỏi liệu mức lan tỏa của dòng vốn có tương xứng với những con số tiêu đề hay không. Số lượng thương vụ hiện chỉ ở mức 23 trong nửa đầu 2025, thấp hơn nhiều so với đỉnh năm 2021 với 236 thương vụ.
Việc vốn tập trung quá lớn vào dịch vụ tài chính số – lĩnh vực chiếm 84% vốn tư nhân trong nửa đầu 2024 – cho thấy hệ sinh thái đầu tư của Malaysia có thể thiếu đa dạng hóa như các thị trường trưởng thành hơn.
Con đường chiến lược phía trước
Quỹ đạo phát triển của kinh tế số Malaysia đối mặt với nhiều bài kiểm tra chiến lược. Liệu việc mở rộng hạ tầng có chuyển hóa thành hoạt động kinh tế giá trị cao, vượt ra ngoài vai trò “máy chủ dữ liệu khu vực”? Việc gia tăng các ngân hàng số sẽ thúc đẩy tài chính toàn diện hay chỉ khiến thị trường vốn đã cạnh tranh trở nên phân mảnh hơn?
Việc chính phủ mở rộng phạm vi thuế bán hàng và dịch vụ để thu thêm 3 tỷ RM (241 triệu USD) mỗi năm từ hàng hóa không thiết yếu và cao cấp, kết hợp với gói hỗ trợ tiền mặt Merdeka trị giá 2 tỷ RM, cho thấy nỗ lực cân bằng giữa nhu cầu ngân sách và hỗ trợ tiêu dùng. Động thái cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong năm năm của Ngân hàng Trung ương Malaysia phản ánh lo ngại về các thách thức toàn cầu, đặc biệt là các mức thuế mới của Mỹ.
Triển vọng GDP năm 2025 đã được điều chỉnh giảm nhẹ do bất ổn vĩ mô, cho thấy rằng tăng trưởng số vẫn phụ thuộc vào bối cảnh kinh tế tổng thể.
Khi Malaysia chuẩn bị cho Visit Malaysia 2026 với mục tiêu 45 triệu du khách và hợp tác cùng các nền tảng du lịch trực tuyến lớn, thách thức nằm ở việc biến đà số hóa thành lợi thế cạnh tranh bền vững – vượt lên trên các chiến dịch quảng bá và đầu tư hạ tầng, hướng tới năng lực đổi mới thực sự và tạo việc làm giá trị cao.
Dữ liệu cho thấy Malaysia đã dẫn đầu cuộc đua tăng trưởng kinh tế số Đông Nam Á ở thời điểm hiện tại. Việc duy trì vị thế này hay không sẽ phụ thuộc vào khả năng thực thi trong những năm tới.
Một góc thủ đô Kualar Lumpur của Malaysia. Ảnh: Techwire Asia
