Tối cao Pháp viện Mỹ hôm thứ Tư đã cho phép Lisa Cook tiếp tục giữ chức Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed), bác yêu cầu của Tổng thống Trump nhằm cách chức bà khỏi ngân hàng trung ương.
Trong một lệnh ngắn gọn, không ký tên, Tòa cho biết sẽ tổ chức phiên tranh luận vào tháng 1 tới về nỗ lực của Trump nhằm buộc Cook rời khỏi Hội đồng Thống đốc Fed. Động thái này là một trong số ít trường hợp Tối cao Pháp viện không nhanh chóng chấp thuận yêu cầu khẩn cấp của Trump.
Cook, được Tổng thống Dân chủ Joe Biden bổ nhiệm vào Hội đồng Thống đốc Fed, sẽ tiếp tục tham dự hai cuộc họp còn lại của Fed trong năm 2025, trong đó có cuộc họp về lãi suất vào cuối tháng 10.
Các thẩm phán cũng sẽ tranh luận vào tháng 12 về một vụ kiện khác liên quan đến việc Trump sa thải thành viên các hội đồng giám sát những cơ quan liên bang độc lập khác.
Trump từng tìm cách loại bỏ Cook trước cuộc họp tháng 9 của Ủy ban Chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, một thẩm phán phán quyết việc sa thải là bất hợp pháp và tòa phúc thẩm liên bang, với tỷ lệ 2-1, đã bác yêu cầu khẩn cấp của chính quyền Trump. Ngay sau cuộc họp đó — kết thúc với việc Fed giảm lãi suất chủ chốt 0,25 điểm phần trăm — chính quyền đã kháng cáo khẩn lên Tối cao Pháp viện.
Chiến dịch của Nhà Trắng nhằm loại Cook đánh dấu nỗ lực chưa từng có nhằm tái cấu trúc Hội đồng Thống đốc Fed, vốn được thiết kế để độc lập với chính trị. Trong 112 năm lịch sử của Fed, chưa từng có tổng thống nào sa thải một Thống đốc đương nhiệm.
“Tổng thống Trump đã hợp pháp cách chức Lisa Cook khỏi Hội đồng Thống đốc Fed vì có lý do chính đáng. Chúng tôi mong chờ chiến thắng cuối cùng khi trình bày lập luận miệng trước Tối cao Pháp viện vào tháng 1,” người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai tuyên bố.
Lev Menand, giáo sư Trường Luật Columbia và tác giả một cuốn sách về Fed, nhận định lệnh mới nhất cho thấy Tòa có xu hướng nhìn nhận Fed khác biệt so với các cơ quan độc lập khác. “Tòa dường như đang chọn một hướng đi khác, giữ nguyên hiện trạng có lợi cho tính độc lập của Fed,” ông nói.
Trong khi đó, Cook khẳng định bà sẽ không từ chức và không bị “đe dọa” bởi Trump. Luật sư của bà, Abbe Lowell, cho biết Cook “sẽ tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ đã tuyên thệ với tư cách Thống đốc được Thượng viện phê chuẩn.”
Song song đó, Thượng viện do phe Cộng hòa kiểm soát mới đây đã phê chuẩn Stephen Miran, ứng viên do Trump đề cử vào một ghế trống trong Hội đồng Fed. Cả Cook và Miran đều tham dự cuộc họp tháng trước, trong đó Miran là người duy nhất muốn cắt giảm lãi suất sâu hơn.
Trump cáo buộc Cook gian lận thế chấp khi khai báo hai bất động sản ở Michigan và Georgia là “nơi cư trú chính” vào tháng 6 và 7 năm 2021, trước khi bà gia nhập Fed. Cách khai báo này có thể giúp đương sự được hưởng lãi suất vay thấp hơn và khoản trả trước nhỏ hơn so với khai là nhà cho thuê hay nhà nghỉ thứ hai.
Tuy nhiên, Cook phủ nhận mọi sai phạm và chưa từng bị truy tố. Tài liệu mà AP thu thập cho thấy bà đã ghi rõ căn hộ ở Atlanta là “nhà nghỉ dưỡng” trong một bản ước tính khoản vay hồi tháng 5/2021, và mô tả là “nhà thứ hai” trong đơn xin cấp phép an ninh. Hai tài liệu này dường như phản bác cáo buộc gian lận của chính quyền.
Thẩm phán liên bang Jia Cobb trước đó phán quyết chính quyền không đáp ứng điều kiện pháp lý rằng Thống đốc Fed chỉ có thể bị cách chức “vì lý do chính đáng,” mà bà cho rằng phải giới hạn ở hành vi sai phạm trong thời gian đương nhiệm. Cobb cũng nhận định việc sa thải của Trump sẽ tước đi quyền được xét xử công bằng của Cook.
Các luật sư của Trump lập luận rằng dù hành vi (bị cáo buộc) xảy ra trước khi Cook trở thành Thống đốc, nó vẫn “đặt ra nghi ngờ rõ ràng về độ tin cậy” của bà trong vai trò hoạch định lãi suất và quản lý nền kinh tế.
Thành viên Hội đồng Thống đốc Fed, Lisa Cook, lắng nghe trong một phiên họp mở của Hội đồng tại Washington. Ảnh: AP
