Một nghiên cứu công bố ngày 6/8 trên tạp chí The BMJ cho thấy việc ăn khoai tây chiên chỉ ba lần mỗi tuần có liên quan đến nguy cơ mắc tiểu đường type 2 cao hơn 20%. Trong khi đó, ăn cùng lượng khoai tây được chế biến theo các cách khác như luộc, nướng hoặc nghiền không cho thấy sự tăng nguy cơ đáng kể.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thay thế bất kỳ loại khoai tây nào bằng ngũ cốc nguyên hạt sẽ giảm nguy cơ tiểu đường type 2, trong khi thay thế bằng gạo trắng lại làm tăng nguy cơ.
Khoai tây cung cấp nhiều dưỡng chất có lợi như chất xơ, vitamin C và magie, nhưng cũng giàu tinh bột, dẫn đến chỉ số đường huyết cao, điều này liên quan đến khả năng mắc tiểu đường type 2 cao hơn.
Trước đây, các nghiên cứu chưa xem xét cách chế biến khoai tây hay các loại thực phẩm mà khoai tây thay thế trong chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến tác động sức khỏe tổng thể.
Khám phá về cách chế biến khoai tây và tiểu đường
Để điều tra, các nhà nghiên cứu phân tích mối quan hệ giữa các cách chế biến khoai tây (luộc, nướng, nghiền so với khoai tây chiên) và nguy cơ tiểu đường type 2. Họ cũng nghiên cứu tác động của việc thay khoai tây bằng các thực phẩm giàu carbohydrate khác, bao gồm ngũ cốc nguyên hạt và gạo.
Phân tích dựa trên dữ liệu từ hơn 205.000 chuyên gia y tế ở Mỹ tham gia ba nghiên cứu lớn từ năm 1984 đến 2021. Tất cả đều không mắc tiểu đường, bệnh tim hay ung thư khi bắt đầu nghiên cứu và hoàn thành bảng câu hỏi chi tiết về chế độ ăn uống mỗi bốn năm.
Nguy cơ cao từ khoai tây chiên
Trong gần 40 năm theo dõi, 22.299 người được chẩn đoán mắc tiểu đường type 2.
Sau khi điều chỉnh các yếu tố lối sống và chế độ ăn có liên quan, các nhà nghiên cứu nhận thấy sử dụng ba khẩu phần khoai tây chiên mỗi tuần làm tăng tỷ lệ lên 20%. Trong khi đó, ăn lượng khoai tây nướng, luộc hoặc nghiền tương đương không dẫn đến nguy cơ tăng tỷ lệ tiểu đường.
Thay ba khẩu phần khoai tây mỗi tuần bằng ngũ cốc nguyên hạt giảm tỷ lệ mắc tiểu đường type 2 khoảng 8%. Thay khoai tây nướng, luộc hoặc nghiền bằng ngũ cốc nguyên hạt giảm 4%, và thay khoai tây chiên giảm tới 19%.
Trong khi đó, thay khoai tây nguyên củ hoặc khoai tây nướng, luộc, nghiền bằng gạo trắng làm tăng nguy cơ tiểu đường type 2.
Đây là một nghiên cứu quan sát, vì vậy không thể rút ra kết luận về nguyên nhân – kết quả. Các nhà nghiên cứu cũng không loại trừ khả năng các yếu tố chưa đo lường khác ảnh hưởng kết quả. Hầu hết người tham gia là chuyên gia y tế gốc châu Âu, vì vậy kết quả có thể không áp dụng cho các nhóm dân cư khác.
Tuy nhiên, nghiên cứu kết luận: “Kết quả nhấn mạnh rằng mối liên hệ giữa việc tiêu thụ khoai tây và nguy cơ tiểu đường type 2 phụ thuộc vào loại thực phẩm được dùng thay thế. Kết quả cũng phù hợp với khuyến nghị dinh dưỡng hiện nay, khuyến khích đưa ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn lành mạnh để phòng ngừa tiểu đường type 2.”
Các nhà nghiên cứu trong một bài báo đi kèm lưu ý rằng với tác động môi trường tương đối thấp và lợi ích sức khỏe, khoai tây nướng, luộc hoặc nghiền có thể là một phần của chế độ ăn lành mạnh và bền vững, dù ngũ cốc nguyên hạt vẫn nên là ưu tiên.
Khoai tây chiên có thể làm tăng nguy cơ tiểu đường type 2 lên 20%, trong khi khoai tây luộc, nướng hoặc nghiền thì không. Ảnh: Vecteezy.com
