Kế hoạch của Tổng thống Donald Trump áp thuế 100% đối với chip máy tính nhập khẩu vào Mỹ đang gây ra sự hoang mang trong cộng đồng doanh nghiệp và các đối tác thương mại — đồng thời khiến cổ phiếu của các công ty bán dẫn hàng đầu tăng vọt, trong khi các nhà sản xuất nhỏ hơn lại lao đao tìm hiểu tác động của chính sách này.
“Chúng tôi vẫn đang chờ hướng dẫn chính thức,” Limor Fried, người sáng lập và kỹ sư tại Adafruit Industries, một công ty sản xuất thiết bị điện tử nhỏ ở New York, cho biết.
Các con chip được sử dụng trong sản phẩm của Adafruit được nhập qua các công ty phân phối và bán hàng tại Mỹ, cũng như trực tiếp từ các công ty ở Philippines và Đài Loan. Nếu các loại chip đó không được miễn trừ, “chi phí cho các thiết kế của chúng tôi sẽ tăng lên vì chất bán dẫn là linh kiện đắt đỏ nhất trong các cụm thiết bị của chúng tôi,” Fried nói.
“Với nhiều loại thuế quan như thế này, chúng tôi thường phải đợi đến khi nhận được hóa đơn mới biết mình bị ảnh hưởng ra sao, và sau đó điều chỉnh giá bán để bù lại mức tăng.”
Mỹ hiện chỉ nhập khẩu một lượng tương đối nhỏ chip, vì hầu hết các con chip được sản xuất ở nước ngoài — từ iPhone đến ô tô — đều đã được lắp ráp sẵn trong sản phẩm hoặc trong một phần sản phẩm trước khi nhập vào lãnh thổ Mỹ.
“Câu hỏi lớn nhất mà ngành công nghiệp đang đặt ra là liệu sẽ có một mức thuế dành riêng cho linh kiện hay không, nghĩa là các con chip nằm sẵn trong thiết bị sẽ bị tính thuế riêng biệt hay không,” Martin Chorzempa, chuyên gia cấp cao tại Viện Peterson về Kinh tế Quốc tế, nhận định.
Trump hôm thứ Tư nói rằng những công ty “cam kết xây dựng nhà máy tại Mỹ” sẽ được miễn thuế nhập khẩu, ngay cả khi họ chưa sản xuất chip tại các nhà máy trong nước.
“Chúng tôi sẽ áp thuế khoảng 100% đối với chip và chất bán dẫn,” Trump nói tại Phòng Bầu Dục trong cuộc gặp với Giám đốc điều hành Apple, Tim Cook. “Nhưng nếu bạn đang xây dựng ở Hoa Kỳ, thì sẽ không bị tính phí gì cả.”
Các nhà đầu tư Phố Wall xem đây là tin tốt không chỉ đối với các công ty Mỹ như Intel và Nvidia, mà còn với các nhà sản xuất chip lớn ở châu Á như Samsung và TSMC, những công ty đã và đang xây dựng nhà máy tại Mỹ.
Tuy nhiên, điều này lại khiến các nhà sản xuất chip nhỏ hơn ở châu Âu và châu Á — những bên ít liên quan đến làn sóng AI nhưng vẫn cung cấp chip cho các sản phẩm thiết yếu như ô tô hoặc máy giặt — gặp nhiều bất định.
Những nhà sản xuất này “có thể không đủ lớn để được xem xét miễn trừ và cũng khó có khả năng huy động đủ vốn và lợi nhuận để đầu tư quy mô lớn vào Mỹ,” Chorzempa cho biết.
Hiện cũng chưa rõ thuế quan riêng cho chip sẽ áp dụng ra sao với các đối tác thương mại đã có thỏa thuận rộng hơn với Trump — như EU, Nhật Bản và Hàn Quốc — vốn đã thống nhất mức thuế 15% cho phần lớn hàng hóa.
Thông báo này được đưa ra hơn ba tháng sau khi Trump tạm thời miễn phần lớn thiết bị điện tử khỏi mức thuế nặng nề nhất dưới thời chính quyền của ông.
Trong đại dịch COVID-19, tình trạng thiếu hụt chip đã đẩy giá xe tăng vọt và góp phần vào lạm phát cao. Chorzempa nói rằng thuế quan đối với chip có thể một lần nữa khiến giá xe tăng thêm hàng trăm USD nếu các loại chip trong xe không được miễn.
“Có chip điều khiển việc mở và đóng cửa kính xe,” Chorzempa nói. “Có chip điều hành hệ thống giải trí. Có chip điều khiển toàn bộ hệ thống điện tử. Đặc biệt trong xe điện, có nhiều chip đảm nhiệm quản lý năng lượng.”
Phần lớn khoản đầu tư xây dựng nhà máy chip tại Mỹ bắt đầu từ Đạo luật CHIPS và Khoa học lưỡng đảng mà Tổng thống Joe Biden ký ban hành vào năm 2022, cung cấp hơn 50 tỷ USD để hỗ trợ các nhà máy chip mới, tài trợ nghiên cứu và đào tạo nhân lực ngành công nghiệp này.
Trump phản đối các khoản hỗ trợ tài chính đó và chọn hướng đi khác, và tin rằng mối đe dọa tăng giá chip một cách mạnh mẽ sẽ buộc các công ty mở nhà máy trong nước, dù điều này có thể làm giảm lợi nhuận doanh nghiệp và đẩy giá hàng điện tử tăng cao.
Tổng thống Donald Trump tại buổi CEO Tim Cook của Apple công bố mở rộng sản xuất tại Mỹ tại Phòng Bầu Dục, ngày 6/8/2025. Ảnh: AP
