Diễn tiến tiếp theo sau cuộc đàm phán Mỹ-Trung kéo dài hai ngày tại Stockholm cho thấy khả năng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể đạt được một thỏa thuận thương mại tương đối toàn diện trong những tháng sắp tới, với sự nhượng bộ từ cả hai phía.
Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý sẽ cùng trao đổi để gia hạn thời hạn tạm ngừng áp thuế đối với nhau sau hai ngày đàm phán thương mại tại Stockholm kết thúc hôm thứ Ba, theo trưởng đoàn đàm phán của Trung Quốc. Phía Mỹ xác nhận việc gia hạn đã được bàn đến, nhưng chưa có quyết định cuối cùng.
Trung Quốc cho biết hai bên đã có các cuộc trao đổi “sâu sắc, thẳng thắn và mang tính xây dựng”, đồng thời nhất trí sẽ nỗ lực gia hạn lệnh tạm hoãn thuế quan hiện tại sau hạn chót ngày 12/8, thêm 90 ngày nữa để có thêm thời gian đạt được một thỏa thuận thương mại.
“Một mối quan hệ kinh tế và thương mại ổn định, lành mạnh và bền vững giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ không chỉ phục vụ cho mục tiêu phát triển của mỗi nước, mà còn đóng góp cho tăng trưởng và ổn định kinh tế toàn cầu,” Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong phát biểu, theo tuyên bố từ Bộ Thương mại Trung Quốc. Tuy nhiên, ông không nêu rõ việc gia hạn sẽ được thực hiện ra sao.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent mô tả cuộc đàm phán là “hai ngày rất toàn diện với phái đoàn Trung Quốc.”
Ông cho biết hai bên đã trao đổi về các mối quan ngại của Mỹ như việc Trung Quốc mua dầu từ Iran, cung cấp công nghệ lưỡng dụng có thể sử dụng trong chiến tranh cho Nga, và sản xuất hàng hóa vượt quá nhu cầu toàn cầu.
“Chúng tôi cần giảm rủi ro trong một số ngành chiến lược như đất hiếm, chất bán dẫn, dược phẩm. Hai bên đã bàn về những gì có thể cùng làm để đưa mối quan hệ này trở lại cân bằng,” Bessent nói thêm.
Ông nhấn mạnh Mỹ mong muốn khôi phục sản xuất trong nước, đảm bảo các thỏa thuận mua nông sản và năng lượng của Mỹ, đồng thời giảm thâm hụt thương mại.
Vòng đàm phán mới nhất khai mạc hôm thứ Hai tại Stockholm nhằm tháo gỡ thế bế tắc liên quan đến thuế quan đang làm méo mó mối quan hệ thương mại quan trọng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Trước đó, hai bên đã gặp nhau tại Geneva và London để giải quyết các vấn đề cụ thể — bao gồm mức thuế ba chữ số gần như tương đương một lệnh cấm vận thương mại, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các sản phẩm thiết yếu như nam châm đất hiếm (do Trung Quốc nắm thế thượng phong) và hạn chế bán dẫn từ phía Mỹ.
Các cuộc trao đổi hôm thứ Hai kéo dài gần năm tiếng sau cánh cửa đóng kín tại văn phòng Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson. Trước khi đàm phán tiếp tục vào thứ Ba, Thủ tướng Kristersson đã dùng bữa sáng cùng ông Bessent và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer.
Khả năng diễn ra cuộc gặp Trump – Tập
Các cuộc đàm phán tại Stockholm diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump đang cân nhắc kế hoạch gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình — một hội nghị thượng đỉnh có thể đóng vai trò then chốt trong việc đạt được các thỏa thuận lớn.
“Tôi nghĩ là trước cuối năm,” ông Trump nói với phóng viên trên chiếc Không lực Một hôm thứ Ba.
Trên mạng xã hội Truth Social tối thứ Hai, ông Trump khẳng định mình không “chủ động tìm kiếm” một hội nghị thượng đỉnh với ông Tập, nhưng có thể đến Trung Quốc nếu được mời, “và lời mời đã được gửi. Nếu không thì tôi không quan tâm!”
Ông Bessent cho biết việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh không được thảo luận tại Stockholm, nhưng hai bên đã đề cập đến “mong muốn của hai nhà lãnh đạo là nhóm thương mại và nhóm Tài chính sẽ tiếp tục đàm phán với các đối tác Trung Quốc.”
Ông Greer cho biết đoàn Mỹ sẽ trở về Washington để “trao đổi với tổng thống” về việc gia hạn thời hạn áp thuế sau tháng 8 và xem xét “liệu ông ấy có muốn thực hiện điều đó không.”
Đàm phán về thuế quan
Mỹ đã đạt được thỏa thuận về thuế với một số đối tác thương mại quan trọng như Anh, Nhật Bản và Liên minh châu Âu kể từ khi ông Trump công bố vào đầu tháng 7 mức thuế mới cao hơn đối với hàng chục quốc gia. Trung Quốc vẫn là thách thức lớn nhất.
“Phía Trung Quốc tỏ ra rất thực dụng,” ông Greer phát biểu trên mạng xã hội của văn phòng mình tối thứ Hai. “Chúng ta có căng thẳng hiện nay, nhưng việc hai bên thường xuyên gặp nhau để giải quyết vấn đề cho thấy nền tảng vững chắc cho các cuộc đàm phán.”
Nhiều nhà phân tích kỳ vọng đàm phán tại Stockholm sẽ dẫn đến việc gia hạn các mức thuế hiện tại — vốn thấp hơn nhiều so với mức thuế ba chữ số được đề xuất hồi tháng 4, thời điểm căng thẳng thương mại Mỹ – Trung lên tới đỉnh điểm và khiến thị trường toàn cầu chao đảo tạm thời.
Hai bên đã tránh được khủng hoảng trong cuộc đàm phán song phương tại Geneva hồi tháng 5, và đồng ý tạm dừng áp dụng các mức thuế cao trong vòng 90 ngày, kết thúc vào ngày 12/8. Hiện Mỹ áp thuế 30% với hàng hóa Trung Quốc, trong khi Trung Quốc áp thuế 10% với hàng Mỹ.
Tầm nhìn dài hạn
Dù phía Trung Quốc chưa công bố mục tiêu cụ thể tại vòng đàm phán ở Stockholm, ông Bessent cho rằng tình hình đã đủ ổn định để hai nước bắt đầu hướng tới sự cân bằng dài hạn giữa hai nền kinh tế.
Từ khi Trung Quốc gia nhập hệ thống thương mại toàn cầu hơn hai thập kỷ trước, Washington đã thúc ép Bắc Kinh tăng tiêu dùng nội địa và mở cửa thị trường hơn nữa cho hàng hóa nước ngoài, trong đó có hàng Mỹ.
Bà Wendy Cutler — cựu chuyên gia đàm phán thương mại Mỹ, nay là Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội châu Á — cho rằng nhóm của ông Trump sẽ phải đối mặt với một đối tác “lớn mạnh và tự tin” sẵn sàng trả đũa lợi ích của Mỹ.
“Việc gia hạn mức thuế hiện tại lẽ ra là phần dễ,” bà nói, và cảnh báo rằng Bắc Kinh đã rút ra bài học từ chính quyền Trump trước đây và “sẽ không chấp nhận một thỏa thuận một chiều lần này.”
Ông Bessent nói rằng “bầu không khí chung của các cuộc họp là rất tích cực,” trong khi ông Hà Lập Phong cho biết hai bên đã nhất trí giữ liên lạc chặt chẽ và “trao đổi kịp thời với nhau về các vấn đề kinh tế và thương mại.”
Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong (giữa) tới phòng hội nghị trong ngày thứ hai của cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung tại Stockholm. Ảnh: AP
