Chiếc máy bay siêu thanh X-59 do NASA phát triển vừa hoàn thành thử nghiệm lăn bánh lần đầu tiên, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình chuẩn bị cho chuyến bay thử nghiệm. Dự án này của NASA nhằm phát triển máy bay siêu thanh cho hoạt động thương mại sau thời gian dài bị cấm do tiếng ồn.
X-59 được thiết kế để bay vượt tốc độ âm thanh mà không tạo ra tiếng nổ siêu thanh chấn động như các máy bay siêu thanh thông thường. Máy bay dài 30 mét có thiết kế độc đáo với phần mũi kéo dài và không có kính chắn gió phía trước; thay vào đó, phi công sử dụng hệ thống camera tích hợp công nghệ thực tế tăng cường mà NASA gọi là Hệ thống Tầm nhìn Ngoài (External Vision System – XVS) để quan sát phía trước.
Trong tháng này, NASA đã thực hiện các bài kiểm tra lăn bánh ở tốc độ thấp (taxi test) tại một cơ sở của Không quân Mỹ ở California – nơi đặt trung tâm R&D Skunk Works của Lockheed Martin, đơn vị phát triển X-59. Phi công thử nghiệm Nils Larson đã điều khiển máy bay chạy dọc đường băng để kiểm tra hệ thống lái và phanh.
Sau bước này, NASA và Lockheed Martin sẽ tiếp tục các bài kiểm tra ở tốc độ cao, trong đó máy bay sẽ đạt gần tốc độ cất cánh. Những bài kiểm tra này là một phần trong chuỗi thử nghiệm kỹ thuật kéo dài nhiều tháng qua.
Đầu tháng 7, NASA hợp tác với Cơ quan Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) thử nghiệm mô hình thu nhỏ của X-59 trong hầm gió siêu thanh nhằm đo độ ồn tạo ra dưới thân máy bay. Trước đó vào tháng 5, nhóm kỹ sư đã đưa dữ liệu mô phỏng các tình huống bay, bao gồm cả tình huống gặp sự cố, vào hệ thống điều khiển của máy bay. Tháng 4, NASA cũng thử nghiệm khả năng giữ tốc độ ổn định của động cơ tương tự chế độ “cruise control” ở ô tô.
Đầu năm 2025, X-59 đã trải qua một trong những thử nghiệm ấn tượng nhất – kiểm tra buồng đốt sau (afterburner), nơi nhiên liệu được bơm thêm vào khí thải nóng của động cơ để tạo lực đẩy lớn hơn.
Nếu các thử nghiệm tiếp theo diễn ra suôn sẻ, NASA sẽ bắt đầu chiến dịch bay thử nghiệm, cho máy bay bay qua các khu vực dân cư được lựa chọn nhằm đánh giá mức độ người dân cảm nhận tiếng nổ siêu thanh được thiết kế để êm hơn đáng kể so với tiếng nổ truyền thống.
Mục tiêu cuối cùng là phát triển công nghệ giúp hồi sinh các chuyến bay siêu thanh tại Mỹ – vốn bị cấm suốt nhiều thập kỷ do ảnh hưởng từ tiếng nổ siêu thanh. Nếu các máy bay như X-59 có thể giảm thiểu tiếng ồn này, tương lai bay siêu thanh sẽ mở ra, rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển cho các chuyến bay thương mại, cứu trợ thiên tai hay vận chuyển y tế.
Máy bay X-59 do Lockheed Martin chế tạo cho NASA thử nghiệm động cơ buồng đốt sau tại cơ sở Skunk Works, Palmdale, California. Ảnh: Lockheed Martin
