Một tên lửa đẩy Falcon 9 đã bị mất sau khi hạ cánh xuống tàu không người lái vào ngày 2-3, trở thành sự cố mới nhất liên quan đến dòng tên lửa này và làm gia tăng mối lo ngại về độ tin cậy.
Tên lửa Falcon 9 đã cất cánh lúc 9:24 tối theo giờ miền Đông (9:24 sáng thứ Hai giờ Việt Nam) từ Trạm Lực lượng Không gian Cape Canaveral, mang theo 21 vệ tinh Starlink. Buổi truyền hình trực tiếp cho thấy tên lửa đẩy đã hạ cánh xuống tàu không người lái Just Read the Instructions khoảng 8 phút 15 giây sau khi phóng. SpaceX sau đó xác nhận các vệ tinh Starlink đã được triển khai thành công.
Tuy nhiên, trong một tuyên bố vào sáng ngày 3-3, SpaceX cho biết tên lửa đẩy B1086 đã bị mất sau khi hạ cánh. “Sau khi hạ cánh thành công, một vụ cháy bất thường ở phần đuôi tên lửa đã làm hư hại một trong các chân đáp (landing legs), khiến nó bị nghiêng và lật nhào,” công ty cho biết. “Dù việc mất tên lửa sau một sứ mệnh thành công là điều đáng tiếc, nhóm kỹ sư sẽ sử dụng dữ liệu thu được để giúp Falcon trở nên đáng tin cậy hơn trong các lần phóng và hạ cánh sau này.”
“Tên lửa đẩy B1086 đã bị mất một cách đáng tiếc vào đêm qua sau một lần hạ cánh thành công,” Kiko Dontchev, phó chủ tịch phụ trách phóng tên lửa tại SpaceX, viết trên mạng xã hội. “Mỗi thất bại là một cơ hội để học hỏi. Sự cố này không chỉ giúp cải thiện độ tin cậy của Falcon 9 mà còn của tất cả các phương tiện @SpaceX.”
Đây mới chỉ là lần bay thứ năm của B1086, một con số khiêm tốn so với kỷ lục 26 lần bay của một tên lửa đẩy Falcon 9. Ban đầu, B1086 được chế tạo làm tên lửa đẩy bên (side booster) của Falcon Heavy và đã được sử dụng trong vụ phóng vệ tinh thời tiết GOES-U vào tháng 6-2024. Sau đó, nó được chuyển đổi thành một tên lửa đẩy Falcon 9, thực hiện hai sứ mệnh Starlink và một nhiệm vụ khác mang theo hai vệ tinh WorldView Legion của Maxar trước khi tham gia vào nhiệm vụ lần này.
Sự cố mới nhất trong chuỗi sự cố của Falcon 9
Sự cố hạ cánh thất bại này là diễn biến mới nhất trong chuỗi các vấn đề liên quan đến Falcon 9—dòng tên lửa hiện được xem là “trụ cột” của SpaceX và phần lớn ngành công nghiệp vũ trụ.
Một tên lửa Falcon 9 khác từng gặp nạn khi hạ cánh xuống tàu không người lái vào tháng 8-2024, dẫn đến việc tạm dừng phóng tên lửa trong một thời gian ngắn.
Tầng trên của Falcon 9 cũng từng gặp nhiều sự cố, bao gồm một vụ việc vào tháng 7-2024 khiến lô vệ tinh Starlink bị mất hoàn toàn, buộc SpaceX phải tạm dừng các vụ phóng Falcon 9 trong khoảng hai tuần.
Hai lần phóng khác cũng gặp vấn đề trong quá trình đốt động cơ để hạ quỹ đạo sau khi triển khai tải trọng. Lần đầu tiên là trong sứ mệnh Crew-9 vào tháng 9-2024, khiến SpaceX phải tạm dừng các vụ phóng Falcon 9 trong hai tuần, ngoại trừ một nhiệm vụ không cần đốt động cơ hạ quỹ đạo. Lần thứ hai diễn ra vào ngày 1-2 trong một sứ mệnh Starlink, khiến tầng trên của tên lửa rơi xuống châu Âu vào ngày 19-2, với các mảnh vỡ được phát hiện ở miền tây Ba Lan. Tuy nhiên, sự cố này không dẫn đến bất kỳ lệnh đình chỉ phóng nào từ Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA).
Tại một cuộc họp báo của NASA vào ngày 26-2, chỉ vài giờ trước vụ phóng thành công của tàu đổ bộ Mặt Trăng IM-2 của Intuitive Machines, Bill Gerstenmaier, phó chủ tịch SpaceX, cho biết công ty đang xem xét một vấn đề liên quan đến vòi phun của động cơ Merlin ở tầng trên của Falcon 9.
“Chúng tôi đã phát hiện một lỗi sản xuất có thể xuất hiện trong vòi phun,” ông nói về một tầng trên đang được sản xuất tại nhà máy của SpaceX ở Hawthorne, California. “Điều đó khiến chúng tôi phải kiểm tra lại tất cả các vòi phun để đảm bảo chúng đạt tiêu chuẩn.”
Tuy nhiên, SpaceX sau đó xác nhận rằng vấn đề này chỉ xuất hiện ở duy nhất một vòi phun trong nhà máy, và điều này đã được kiểm chứng thông qua việc rà soát tài liệu sản xuất và kiểm tra thử nghiệm các vòi phun khác. “Bất cứ khi nào phát hiện điều gì đó bất thường, chúng tôi sẽ tạm dừng, xem xét kỹ dữ liệu và đảm bảo rằng chúng tôi có cơ sở vững chắc để tiếp tục bay,” Gerstenmaier nói.
Trong khi đó, các vấn đề liên quan đến Falcon 9 đã khiến một sứ mệnh của NASA bị trì hoãn. Tên lửa này dự kiến mang theo tàu vũ trụ thiên văn SPHEREx và bốn vệ tinh khoa học không gian PUNCH. Vụ phóng, ban đầu được lên lịch vào ngày 27-2, đã bị dời đến sớm nhất là ngày 4-3. NASA cho biết việc hoãn phóng là do SpaceX cần thêm thời gian để đánh giá dữ liệu phần cứng của tên lửa.
NASA dự kiến tổ chức một cuộc họp báo trước khi phóng vào chiều ngày 3-3, nhưng vào tối ngày 2-3—trước vụ phóng Starlink—cơ quan này thông báo rằng cuộc họp sẽ không diễn ra như kế hoạch. “NASA sẽ cung cấp thêm thông tin sớm nhất có thể,” cơ quan này tuyên bố. Tính đến chiều ngày 3-3, NASA vẫn chưa công bố thêm thông tin hoặc xác nhận liệu vụ phóng có diễn ra đúng lịch vào ngày 4-3 hay không.
