Blue Origin của Jeff Bezos sẽ thực hiện vụ phóng ra mắt đầu tiên của tên lửa New Glenn khổng lồ vào Chủ Nhật này, một bước nhảy đầu tiên được chờ đợi từ lâu lên quỹ đạo Trái Đất, mở ra một trong những thách thức lớn nhất đối với sự thống trị trong ngành công nghiệp mà SpaceX của Elon Musk đang nắm giữ.
Với chiều cao tương đương tòa nhà 30 tầng, New Glenn là trọng tâm chính của Blue Origin kể từ khi bắt đầu phát triển kéo dài cả thập kỷ, đại diện cho một nỗ lực trị giá hàng tỷ đô la để đáp ứng nhu cầu phóng vệ tinh và giành lại thị phần từ Falcon 9 của SpaceX, tên lửa chủ lực của tỷ phú Elon Musk.
Nếu thành công trong lần ra mắt đầu tiên, New Glenn sau đó có thể bắt đầu phóng chòm sao vệ tinh internet băng thông rộng Kuiper của Amazon, cạnh tranh với mạng lưới Starlink của SpaceX, tăng cường sự cạnh tranh trên một mặt trận khác.
Trong suốt những năm qua, Blue Origin đã phóng và hạ cánh tên lửa New Shepard nhỏ hơn, có thể tái sử dụng, đến rìa khí quyển Trái Đất. Tuy nhiên, công ty này vẫn chưa gửi bất cứ thứ gì vào quỹ đạo trong suốt 25 năm kể từ khi Bezos sáng lập công ty nhằm mục đích “có hàng triệu người làm việc và sinh sống trong không gian.”
Điều này có thể thay đổi trong tuần này, nhưng với các tên lửa mới, thành công vẫn chưa được đảm bảo.
New Glenn dự kiến sẽ phóng vào lúc 1 giờ sáng ET (1 giơ chiều giờ Việt Nam) Chủ Nhật này từ bệ phóng của công ty tại Trạm Không Quân Cape Canaveral, gửi vệ tinh Blue Ring đầu tiên của công ty vào quỹ đạo – một vệ tinh có thể điều khiển được, được thiết kế để phục vụ dịch vụ vệ tinh và các nhiệm vụ an ninh quốc gia trong không gian.
So với Falcon 9 của SpaceX, hiện là tên lửa hoạt động nhiều nhất trên thế giới, New Glenn mạnh gấp đôi với đường kính khoang tải trọng lớn gấp đôi để chứa được các lô vệ tinh lớn hơn. Blue Origin chưa tiết lộ giá phóng của tên lửa này. Falcon 9 có giá khởi điểm khoảng 62 triệu đô la.
Tuy nhiên, New Glenn sẽ không mạnh mẽ bằng Starship thế hệ tiếp theo của SpaceX, một hệ thống tên lửa tái sử dụng hoàn toàn đang trong quá trình phát triển mà Musk coi là quan trọng để mở rộng phạm vi Starlink trong quỹ đạo. Starship trong lần bay thử nghiệm tiếp theo vào tháng này sẽ cố gắng triển khai các vệ tinh mô phỏng.
‘Đã tìm thấy một vị trí thị trường hấp dẫn’
Có hàng chục vụ phóng và hàng trăm triệu đô la đang chờ đợi trên lịch trình của New Glenn. Blue Origin đã ký kết các hợp đồng phóng nhiều lần với OneWeb của Eutelsat, Telesat của Canada và công ty thiết bị vệ tinh di động AST SpaceMobile.
“New Glenn đã tìm thấy một vị trí thị trường hấp dẫn, điều này đã giúp họ có được nhiều khách hàng hơn bất kỳ ai khác hiện nay,” Caleb Henry, nhà phân tích vệ tinh và dịch vụ phóng tại Quilty Analytics, cho biết về tiềm năng của công ty không gian này trong thị trường chòm sao vệ tinh.
Falcon 9 của SpaceX, đơn vị đã khởi động xu hướng tái sử dụng trong ngành nhờ tiềm năng tiết kiệm chi phí, đã thực hiện các thử nghiệm hạ cánh tầng lõi của tên lửa bằng cách đưa nó trở lại đại dương trong quá trình phát triển cách đây một thập kỷ, trước khi thử hạ cánh trên các tàu không người lái.
Tầng lõi có thể tái sử dụng của New Glenn sẽ thực hiện thử nghiệm hạ cánh đầu tiên trên một tàu không người lái vài phút sau khi cất cánh.
Quá trình phát triển gian nan của New Glenn đã trải qua ba đời giám đốc điều hành và đôi khi bị chậm lại khi Blue Origin thực hiện các dự án tham vọng khác, chẳng hạn như xây dựng một tàu đổ bộ lên Mặt Trăng cho NASA.
Khi phần lớn thế giới phương Tây ngày càng phụ thuộc vào SpaceX để tiếp cận không gian, Bezos vào cuối năm 2023 đã tìm cách thúc đẩy New Glenn thoát khỏi tình trạng trì trệ bằng cách thay thế CEO của Blue Origin bằng Dave Limp, một phó giám đốc từ bộ phận thiết bị của Amazon, để đẩy nhanh tiến độ.
Các kỹ sư của Blue Origin đã cảm nhận được sự cấp bách từ lãnh đạo, theo nhiều nhân viên.
“Chúng tôi chưa bao giờ thấy toàn bộ công ty tập trung vào một công việc duy nhất quyết liệt như thế này trước đây,” một nhân viên của Blue Origin cho biết. “Suốt cả năm qua, công việc của mọi người gần như là một sứ mệnh mỗi ngày để đạt được lần phóng đầu tiên này.”
New Glenn cũng sẽ cạnh tranh với tên lửa ít mạnh mẽ hơn Vulcan từ United Launch Alliance, một liên doanh giữa Boeing và Lockheed, dự định sẽ phát triển một biến thể Vulcan mạnh mẽ hơn trong tương lai.
Vụ phóng vào Chủ Nhật này cũng là một chuyến bay chứng nhận quan trọng theo yêu cầu từ Lực lượng Không gian Mỹ trước khi New Glenn có thể phóng các tải trọng an ninh quốc gia trong các nhiệm vụ mà công ty hy vọng giành được trong cuộc đấu thầu trị giá hàng tỷ đô la sẽ được trao vào cuối năm nay.
Một tên lửa Blue Origin New Glenn đã sẵn sàng cho vụ phóng ra mắt đầu tiên tại Trạm Không Quân Cape Canaveral ở Cape Canaveral, Florida, Mỹ, ngày 10-1-2025. Ảnh: Reuters
