Một lá phổi từ lợn được chỉnh sửa gen đã được ghép vào người lần đầu tiên. Người nhận là một người đàn ông 39 tuổi ở Trung Quốc, đã chết não, nhưng cơ quan ghép này vẫn hoạt động trong chín ngày.
Một số người ở Mỹ và Trung Quốc đã nhận các cơ quan từ lợn được chỉnh sửa gen, bao gồm tim, thận, gan và tuyến ức. Thủ thuật mới nhất gợi ý rằng gần như bất kỳ cơ quan nào của lợn cũng có thể được ghép vào người, theo các nhà nghiên cứu. Họ hy vọng các cơ quan động vật có thể một ngày nào đó cứu sống hàng nghìn người khỏi chết mỗi năm trong khi chờ người hiến tặng.
Phổi là cơ quan khó ghép nhất, theo Muhammad Mohiuddin, bác sĩ phẫu thuật và nhà nghiên cứu tại Trường Y Đại học Maryland, Baltimore, người vào năm 2022 đã thực hiện ca ghép tim lợn đầu tiên vào người sống. Phổi có nhiều mạch máu nhất trong các cơ quan có thể ghép, nên dễ bị hệ miễn dịch tấn công, dẫn đến cục máu đông và tổn thương mô, ông Mohiuddin cho biết.
“Tôi đánh giá cao nỗ lực của họ,” ông nói: “đây là bước đầu tiên” hướng tới ghép cơ quan liên loài (xenotransplantation), ghép cơ quan từ loài khác vào người. Năm nay, các thử nghiệm lâm sàng ở Mỹ với gan và thận lợn đã được phê duyệt.
Thử nghiệm ban đầu
Phổi trái được ghép lấy từ một con lợn có sáu chỉnh sửa gen, được tạo ra bởi công ty nghiên cứu Chengdu Clonorgan Biotechnology ở Trung Quốc. Các chỉnh sửa bao gồm loại bỏ ba gen để giảm nguy cơ cơ quan kích hoạt phản ứng miễn dịch và thêm ba gen người để bảo vệ cơ quan khỏi bị đào thải. Trong thử nghiệm ban đầu, lá phổi được ghép vào ngày 15/5 năm ngoái bởi các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện trực thuộc Đại học Y Quảng Châu, Trung Quốc. Kết quả nghiên cứu được công bố tuần này trên tạp chí Nature Medicine.
Nhóm nghiên cứu cho biết không có dấu hiệu bị đào thải, nhiễm trùng hay thất bại của cơ quan ghép trong ba ngày đầu sau phẫu thuật. Tuy nhiên, 24 giờ sau khi ghép, họ nhận thấy lá phổi bị sưng và mô bị tổn thương do thiếu oxy trong một khoảng thời gian trong quá trình ghép. Họ cũng quan sát thấy tổn thương do kháng thể tấn công cơ quan vào ngày thứ ba và thứ sáu, nhưng lưu ý rằng tổn thương phổi đã giảm vào ngày thứ chín, khi nghiên cứu được dừng theo yêu cầu của gia đình người nhận.
Wayne Hawthorne, bác sĩ phẫu thuật ghép tại Đại học Sydney, Úc, cho biết bước tiếp theo sẽ là các thử nghiệm lâm sàng nhỏ về ghép phổi liên loài. Ông bổ sung rằng ghép phổi liên loài có thể được dùng cho những người mắc bệnh phổi giai đoạn cuối, không còn phương án điều trị nào khác. “Họ là những bệnh nhân sẽ chết khi còn trên danh sách chờ ghép cơ quan.”
Ông Mohiuddin cho biết việc tuần hoàn dung dịch bảo quản qua mạch máu của cơ quan sau khi lấy ra khỏi người hiến có thể giảm nguy cơ tổn thương.
Các tác giả nghiên cứu thừa nhận rằng việc bảo quản cơ quan có thể được cải thiện, và các chỉnh sửa gen, chẳng hạn như thêm gen bảo vệ, giúp ngăn ngừa cục máu đông và hệ miễn dịch tấn công cơ quan, có thể giảm nguy cơ tổn thương.
Ảnh minh họa các bác sĩ phẫu thuật tại Bệnh viện Xijing, Đại học Y Quân đội. Ảnh: Tân Hoa xã
