Sau khi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell phát tín hiệu rằng ngân hàng trung ương có thể sớm cắt giảm lãi suất chủ chốt, ông đối mặt với một thách thức tế nhị: làm thế nào để thực hiện mà không bị coi là nhượng bộ trước yêu cầu của Nhà Trắng.
Trong nhiều tháng, Powell gần như phớt lờ những áp lực liên tục từ Tổng thống Donald Trump yêu cầu giảm chi phí vay. Tuy nhiên, vào thứ Sáu vừa qua, trong một bài phát biểu được mong đợi, Powell gợi ý rằng Fed có thể thực hiện bước này ngay tại cuộc họp tiếp theo vào tháng Chín.
Đây sẽ là một quyết định khó khăn đối với Fed, vì họ phải cân nhắc giữa lạm phát dai dẳng và một nền kinh tế có thể cải thiện trong nửa cuối năm nay. Cả hai xu hướng này, nếu xảy ra, có thể khiến việc cắt giảm lãi suất có vẻ như là quá sớm.
Trump đã thúc giục Powell giảm mạnh lãi suất, lập luận rằng “không có lạm phát” và cho rằng việc giảm lãi suất sẽ giảm chi phí trả lãi của chính phủ đối với 37 nghìn tỷ USD nợ.
Ngược lại, Powell gợi ý rằng việc cắt giảm lãi suất có khả năng xảy ra vì những lý do hoàn toàn khác với lý do của Trump: ông lo ngại rằng nền kinh tế đang suy yếu. Những nhận định của ông vào thứ Sáu tại hội thảo kinh tế ở Wyoming cũng cho thấy Fed sẽ hành động thận trọng và cắt giảm lãi suất với tốc độ chậm hơn nhiều so với mong muốn của Trump.
Powell chỉ ra tăng trưởng kinh tế “đã giảm đáng kể trong nửa đầu năm nay,” ở mức 1,2% hàng năm, so với 2,5% năm ngoái. Ông cũng nhấn mạnh rằng nhu cầu lao động “giảm rõ rệt,” điều này có thể làm tăng nguy cơ thất nghiệp và cần giảm lãi suất.
Tuy nhiên, Powell cảnh báo rằng thuế quan đã bắt đầu đẩy giá hàng hóa lên cao và có thể tiếp tục thúc đẩy lạm phát, một khả năng mà các quan chức Fed sẽ theo dõi chặt chẽ, khiến họ thận trọng hơn với các đợt cắt giảm lãi suất bổ sung.
Lãi suất ngắn hạn chủ chốt của Fed, ảnh hưởng đến các chi phí khác như vay mua nhà hay vay ô tô, hiện ở mức 4,3%. Trump muốn giảm xuống 1% — mức mà không quan chức Fed nào ủng hộ.
Dù Fed tiến hành ra sao, họ nhiều khả năng vẫn sẽ khẳng định tính độc lập lâu đời của mình. Một ngân hàng trung ương độc lập về chính trị được hầu hết các nhà kinh tế coi là quan trọng để ngăn lạm phát, vì nó có thể thực hiện các bước — như tăng lãi suất để hạ nhiệt nền kinh tế và chống lạm phát — điều mà các quan chức được bầu khó làm hơn.
Ủy ban quyết định lãi suất của Fed gồm 19 thành viên, trong đó 12 người có quyền bỏ phiếu. Một trong số họ, Beth Hammack, Chủ tịch chi nhánh Fed tại Cleveland, nói với AP vào thứ Sáu rằng bà cam kết với tính độc lập của Fed.
“Tôi tập trung tuyệt đối… để đảm bảo có thể đem lại kết quả tốt cho công chúng, và tôi cố gắng loại bỏ mọi nhiễu loạn khác,” bà nói.
Bà vẫn lo ngại rằng Fed cần phải tiếp tục chiến đấu với lạm phát dai dẳng, quan điểm này được nhiều đồng nghiệp chia sẻ.
“Lạm phát quá cao và đang đi theo hướng sai,” Hammack nói. “Hiện tại tôi thấy chúng ta đang đi lệch khỏi mục tiêu lạm phát.”
Powell không đề cập đến tính độc lập của Fed trong bài phát biểu tại Wyoming, nơi ông nhận được tràng vỗ tay của các học giả, nhà kinh tế và quan chức ngân hàng trung ương từ khắp nơi trên thế giới. Nhưng Adam Posen, Chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho rằng đây có thể là một lựa chọn có chủ ý, nhằm, một cách mỉa mai, chứng tỏ tính độc lập của Fed.
“Việc không nhắc đến tính độc lập là cách để họ cố gắng tối đa gửi tín hiệu rằng chúng tôi vẫn tập trung vào công việc,” Posen nói. “Chúng tôi vẫn đang có cuộc thảo luận nội bộ văn minh về vấn đề này. Và ngay cả khi điều đó làm Tổng thống vui lòng, chúng tôi vẫn sẽ đưa ra quyết định đúng đắn.”
Trong bối cảnh đó, Trump tăng cường áp lực đối với một quan chức cấp cao khác của Fed.
Trump cho biết ông sẽ sa thải Thống đốc Fed Lisa Cook nếu bà không từ chức. Bill Pulte, người do Trump bổ nhiệm đứng đầu cơ quan quản lý các công ty thế chấp lớn Fannie Mae và Freddie Mac, cáo buộc hôm thứ Tư rằng Cook gian lận thế chấp khi mua hai bất động sản năm 2021. Bà chưa bị buộc tội.
Cook nói rằng bà sẽ không bị “bắt nạt” để từ bỏ vị trí. Bà từ chối bình luận về lời đe dọa của Trump vào thứ Sáu.
Nếu Cook bị loại bỏ, Trump sẽ có cơ hội đưa một người trung thành vào Hội đồng quản trị Fed. Các thành viên hội đồng bỏ phiếu về mọi quyết định lãi suất. Ông đã đề cử một nhà kinh tế hàng đầu của Nhà Trắng, Stephen Miran, thay thế cựu thống đốc Adriana Kugler, người đã từ chức ngày 1/8.
Trump trước đó từng đe dọa sa thải Powell, nhưng chưa thực hiện. Trump bổ nhiệm Powell vào cuối năm 2017. Nhiệm kỳ của ông với tư cách chủ tịch sẽ kết thúc sau khoảng chín tháng nữa.
Powell không xa lạ với các cuộc tấn công của Trump. Michael Strain, giám đốc nghiên cứu chính sách kinh tế tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, nhận xét rằng tổng thống cũng chỉ trích Powell năm 2018 vì tăng lãi suất, nhưng điều đó không ngăn được Powell.
“Tổng thống có lịch sử lâu dài trong việc gây áp lực lên Chủ tịch Powell,” Strain nói. “Và Chủ tịch Powell có lịch sử lâu dài trong việc chống lại áp lực đó. Vì vậy sẽ là điều kỳ lạ nếu lần đầu tiên, khi sắp kết thúc nhiệm kỳ, ông ấy chịu khuất phục.”
Tuy nhiên, Strain cho rằng Powell đang đánh giá quá mức rủi ro nền kinh tế sẽ suy yếu hơn nữa và đẩy tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Nếu lạm phát xấu đi trong khi tuyển dụng vẫn tiếp tục, điều đó có thể buộc Fed phải đảo ngược chính sách và tăng lãi suất trở lại vào năm tới.
“Điều đó sẽ gây thêm thiệt hại cho uy tín của Fed trong việc duy trì lạm phát giá cả thấp và ổn định,” ông nói.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell đi bộ bên ngoài Jackson Lake Lodge trong giờ giải lao tại Hội nghị Chính sách Kinh tế Jackson Hole ở Wyoming ngày 22/8/2025. Ảnh AP
