SHZ Advanced Technologies – một startup công nghệ của Pháp – hôm thứ Tư công bố kế hoạch hợp tác với JetZero, một công ty khởi nghiệp về máy bay thân thiện với môi trường của Mỹ, để nghiên cứu phiên bản tiềm năng chạy bằng hydro của thiết kế “toàn bộ bằng cánh” tương lai của họ.
Động thái của SHZ Advanced Technologies có thể khơi lại cuộc tranh luận về khả năng bay không phát thải, sau sáu tháng kể từ khi Airbus của châu Âu tạm dừng kế hoạch phát triển máy bay thương mại chạy bằng hydro đầu tiên trên thế giới.
JetZero, có trụ sở tại California, đặt mục tiêu thách thức độc quyền truyền thống của Airbus và Boeing bằng việc phát triển loại máy bay thân-cánh hỗn hợp (blended wing-body), mà họ cho rằng có thể giảm một nửa lượng nhiên liệu tiêu thụ – và do đó giảm lượng khí thải carbon.
Hiện JetZero và SHZ dự kiến hợp tác trong khuôn khổ một chương trình nghiên cứu của NASA để thiết kế các hệ thống có khả năng lưu trữ và phân phối nhiên liệu hydro lỏng, có thể loại bỏ hoàn toàn khí thải carbon và phát triển thành phiên bản của JetZero Z4.
Hydro được đánh giá cao nhờ khả năng không phát thải carbon và năng lượng cao theo khối lượng, khiến nó nhẹ hơn nhiên liệu thông thường. Tuy nhiên, hydro chiếm thể tích lớn hơn nhiều và phải được làm lạnh đến -253 độ C, khiến việc lưu trữ trở thành thách thức lớn.
Thiết kế thân-cánh hỗn hợp của JetZero có thân hình chữ V hoạt động như cánh và giảm ma sát trong không khí, thay vì cánh và thân trụ quen thuộc.
“Nhờ thân máy bay rộng hơn, khung máy bay tương thích tốt hơn với các bình nhiên liệu (hydro lỏng) mà không phải hy sinh chỗ ngồi hành khách giống như một máy bay kiểu ‘ống và cánh’, SHZ Advanced Technologies cho biết hôm thứ Tư, 20/8.
Airbus cho biết vào tháng 2 rằng họ đang trì hoãn việc sản xuất máy bay chạy bằng hydro và đã bỏ mục tiêu năm 2035, với lý do thiếu hạ tầng hỗ trợ. Ngược lại, Boeing tỏ ra thận trọng về khả năng thương mại của các chuyến bay chạy bằng hydro.
Khái niệm thiết kế thân-cánh hỗn hợp đã xuất hiện từ những năm 1940 và dẫn đến máy bay ném bom B-2 của Mỹ, cũng như dự án nghiên cứu X-48 giữa Boeing và NASA khoảng 18 năm trước.
JetZero đang xem xét lại những thiết kế này khi ngành hàng không đang vật lộn để đạt mục tiêu không phát thải ròng vào năm 2050.
Airbus lập luận rằng việc kết hợp những thay đổi triệt để về hình dạng máy bay với hệ thống động cơ hoàn toàn mới là quá tham vọng, và thay vào đó tập trung vào pin nhiên liệu hydro trong cấu hình máy bay ống truyền thống.
Tuy nhiên, đồng sáng lập SHZ Advanced Technologies, Eric Schulz – cựu giám đốc cấp cao của Rolls-Royce (RR.L) và Airbus – cho biết JetZero sẽ tiếp cận nhiệm vụ theo hai giai đoạn, với trọng tâm ban đầu là máy bay cánh toàn bộ chạy bằng động cơ truyền thống. Sau đó sẽ là phiên bản chạy bằng hydro trong bước thứ hai, ông nói với Reuters.
Công ty Pháp cho biết họ đã phát triển các bình chứa hydro tiết kiệm không gian bằng cách tránh hình trụ thông thường cần cho bình chịu áp, và có thể dễ dàng lắp vào các đường cong của thân máy bay Z4.
JetZero, với các nhà đầu tư bao gồm United Airlines, cho biết vào tháng 6 rằng họ đang đi đúng kế hoạch để bay thử nguyên mẫu đầy đủ của máy bay 250 hành khách này vào năm 2027.
Logo H2 chỉ nhiên lie65y hydro được chụp tại triển lãm Hyvolution ở Paris, Pháp, ngày 28/1/2025. Ảnh: Reuters
