Bốn phi hành gia của sứ mệnh tư nhân mới nhất do Axiom Space thực hiện đã kết thúc thời gian làm việc trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Tàu Crew Dragon của SpaceX, tên là Grace, đã tách khỏi ISS vào sáng 14/7, và đang trên đường đưa các thành viên trở về Trái đất, hoàn tất sứ mệnh Axiom-4 (Ax-4).
Tàu rời ISS lúc 7:15 sáng theo giờ miền Đông, tức 18:15 giờ Việt Nam. Grace đã rời trạm an toàn sau khi trở thành nơi ở của phi hành đoàn Ax-4 suốt 2,5 tuần — dài hơn kế hoạch ban đầu khoảng nửa tuần. Grace sẽ thực hiện các bước giảm tốc để hạ quỹ đạo và dự kiến hạ cánh lúc 5:30 sáng ET (16:30 giờ Việt Nam) vào ngày thứ Ba, 15/7, xuống vùng biển Thái Bình Dương.
Phi hành đoàn Ax-4 gồm chỉ huy Peggy Whitson (cựu phi hành gia NASA, nay là Giám đốc chương trình bay có người lái của Axiom), Phi công Shubhanshu “Shux” Shukla, và hai chuyên gia sứ mệnh Sławosz “Suave” Uznański-Wiśniewski và Tibor Kapu.
Peggy Whitson đã nói qua hệ thống liên lạc khi tàu Grace rời khỏi vùng an toàn của ISS: “Space Station, đây là Grace. Phi hành đoàn Ax-4 xin chân thành cảm ơn sự hỗ trợ của các bạn. Các bạn thật tuyệt vời.”
Đây là chuyến bay đầu tiên lên vũ trụ của Shux, Suave và Kapu, và cũng là lần đầu tiên công dân của Ấn Độ, Ba Lan và Hungary bay lên ISS. Trong khi đó, đây là lần thứ năm Peggy Whitson lên quỹ đạo, nâng tổng thời gian của bà trên vũ trụ lên 695 ngày, giữ kỷ lục người Mỹ có nhiều ngày bay nhất ngoài không gian.
Nghiên cứu & kỷ lục
Tàu Grace đã kết nối với ISS ngày 26/6. Ax-4 là sứ mệnh thứ tư của Axiom đến ISS, tiếp nối các chuyến bay có người lái trước của công ty có trụ sở tại Houston, với mục tiêu thực hiện nghiên cứu và thử nghiệm trong môi trường vi trọng lực.
Phi hành đoàn thực hiện hơn 60 thí nghiệm và trình diễn công nghệ, với sự đóng góp từ 31 quốc gia, cùng nhiều hoạt động giao lưu cộng đồng — một kỷ lục mới của Axiom khi hãng tiếp tục cải thiện năng lực vận hành quỹ đạo.
Shux là phi công của Không quân Ấn Độ, đồng thời là một trong bốn phi hành gia được chọn cho chương trình bay vũ trụ Gaganyaan của Ấn Độ. Suave là phi hành gia Ba Lan thuộc Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), còn Tibor Kapu là thành viên chương trình phi hành gia quỹ đạo HUNOR của Hungary.
Sứ mệnh Ax-4 được phóng bằng tên lửa SpaceX Falcon 9 ngày 26/6 từ bệ phóng LC-39A tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA ở Florida. Phi hành đoàn mất hơn một ngày để đuổi kịp ISS và dự kiến lưu lại khoảng hai tuần, nhưng đã kéo dài thêm khoảng bốn ngày.
Thủ tục rời ISS bắt đầu lúc 4:30 sáng giờ miền Đông ngày 14/7, và cửa tàu đóng lúc 5:07 sáng. Giờ đây, tàu và phi hành đoàn đang trên hành trình 22,5 giờ hướng về điểm hạ cánh ngoài khơi bờ biển California vào sáng thứ Ba.
Đây sẽ là lần thứ hai SpaceX thu hồi tàu có người lái ngoài khơi bờ Tây Hoa Kỳ (lần đầu là sứ mệnh Crew-9 vào tháng 3). SpaceX đã chuyển vĩnh viễn địa điểm thu hồi về Thái Bình Dương, thay vì Đại Tây Dương hay Vịnh Mexico, sau khi một số mảnh vỡ từ khoang tàu Dragon không bị tiêu hủy khi bay qua khí quyển và rơi trở lại Trái đất. Lộ trình quay về mới giúp giảm rủi ro mảnh vỡ gây thiệt hại hoặc thương tích, đại diện SpaceX cho biết.
Tàu Crew Dragon Grace ngay trước khi tách khỏi ISS ngày 14/7. Ảnh: NASA
Phi hành đoàn sứ mệnh Axiom-4. Từ trái qua phải: chuyên gia Tibor Kapu, phi công Shubhanshu Shukla, chỉ huy Peggy Whitson, và chuyên gia Sławosz Uznański. Ảnh: SpaceX
