Tổng thống Donald Trump đã bổ nhiệm Bộ trưởng Giao thông Vận tải của mình, ông Sean Duffy, làm quyền Giám đốc NASA, sáu tuần sau khi rút đề cử tỷ phú Jared Isaacman – đồng minh của Elon Musk – khỏi vị trí lãnh đạo chính thức của cơ quan này.
Tổng thống thông báo quyết định bổ nhiệm trên mạng xã hội Truth Social vào tối thứ Tư, ca ngợi những đóng góp của Duffy trong lĩnh vực hạ tầng giao thông và mô tả ông là người sẽ “lãnh đạo tuyệt vời cho cơ quan không gian ngày càng quan trọng, dù chỉ trong thời gian ngắn.”
Duffy, người vẫn giữ chức vụ trong nội các khi kiêm nhiệm công việc tại NASA, viết trên mạng X: “Vinh dự nhận nhiệm vụ này. Đã đến lúc tiếp quản không gian. Hãy cùng phóng!”
Isaacman – người đã thực hiện nhiều chuyến bay cùng SpaceX của Musk – được xem là lựa chọn của Musk cho vị trí đứng đầu NASA. Tuy nhiên, Trump đã rút đề cử này vào tháng 5 và đầu tuần này đăng rằng ông “ngạc nhiên khi biết” Isaacman là “một người Dân chủ trong máu, chưa từng đóng góp cho đảng Cộng hòa.”
Việc thay đổi quyết định này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Trump và Musk cùng những người thân cận, bao gồm cả cuộc tranh cãi gay gắt được cho là đã xảy ra giữa Musk và Duffy trong một cuộc họp tại Nhà Trắng liên quan đến việc cắt giảm các chương trình của Cục Hàng không Liên bang (FAA) hỗ trợ ngành hàng không vũ trụ thương mại.
Việc bổ nhiệm được đưa ra khi NASA đang đối mặt với cuộc khủng hoảng sống còn. Cơ quan này đang mất dần nhân tài khoa học do đề xuất ngân sách của Trump, trong đó cắt giảm chương trình khoa học không gian từ 7,33 tỷ USD xuống còn 3,9 tỷ USD mỗi năm. Theo đề xuất này, tổng ngân sách của NASA sẽ giảm từ 24,8 tỷ USD xuống còn 18,8 tỷ USD.
Khoảng 900 nhân viên NASA đã rời đi vào tháng 2, và thêm 1.500 người nữa đã đăng ký các chương trình nghỉ việc tự nguyện kéo dài đến tháng 7, theo các tài liệu mà Politico thu thập được. Cuộc tháo chạy này đã dẫn đến các cuộc biểu tình bên ngoài trụ sở NASA, nơi các nhà thầu và nhân viên giơ biểu ngữ “Cứu lấy NASA” hồi tuần trước.
Thượng nghị sĩ Arizona kiêm cựu phi hành gia Mark Kelly đặt câu hỏi rằng điều gì sẽ xảy ra nếu một cuộc ra đi hàng loạt như vậy xảy ra trong Chiến tranh Lạnh giữa thế kỷ 20. Ông tự trả lời: “Chúng ta đã thua cuộc chạy đua không gian trước Liên Xô.” Và giờ đây, ông cảnh báo, “chúng ta có nguy cơ thua cuộc chạy đua không gian tiếp theo trước Trung Quốc.”
Bảy cựu lãnh đạo khoa học của NASA cũng đã gửi thư đến Quốc hội, đồng thuận rằng các khoản cắt giảm sẽ trao lợi thế cho Trung Quốc trong cuộc đua chinh phục không gian.
“Nếu chính quyền thực sự cam kết đối phó với khả năng không gian ngày càng tăng của Trung Quốc, thì Mỹ cần tiếp tục đầu tư vào khoa học không gian, chứ không thể đơn phương từ bỏ nó,” họ viết.
Duffy – cựu nghị sĩ đảng Cộng hòa từ bang Wisconsin – không có nền tảng nào liên quan đến không gian. Việc ông được bổ nhiệm được xem là tín hiệu cho thấy Trump quyết tâm thực hiện kế hoạch cắt giảm ngân sách gây tranh cãi, có thể khiến hàng chục nhiệm vụ khoa học bị hủy bỏ, bao gồm cả tàu vũ trụ Mars Odyssey đã nghiên cứu hành tinh đỏ từ năm 2001.
Kể từ khi nhậm chức Bộ trưởng Giao thông vào tháng 1, Duffy tập trung vào việc loại bỏ các chính sách DEI (tôn vinh đa dạng, công bằng và hòa nhập) và các quy định môi trường thời Biden. Việc ông kiêm nhiệm cả hai cơ quan – Giao thông và NASA – với ngân sách tổng cộng hơn 30 tỷ USD, phù hợp với tư duy phân công công việc chồng chéo của Trump, điển hình như việc bổ nhiệm Marco Rubio làm Ngoại trưởng kiêm Cố vấn An ninh Quốc gia tạm quyền.
Janet Petro, Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Kennedy, đã giữ vai trò quyền Giám đốc NASA kể từ khi Trump nhậm chức vào tháng 1.
Sean Duffy tham dự cuộc họp nội các tại Nhà Trắng vào thứ Ba. Ảnh: EPA
