Những lợi ích nếu Mỹ chiếm được Greenland

Phía sau các tuyên bố của chính quyền Tổng thống Donald Trump về việc giành lấy Greenland của Đan Mạnh là hàng loạt “kền kền” sẵn sàng lao vào chia chác chiến lợi phẩm. Báo The Guardian trong một phóng sự điều tra chỉ ra hàng loạt ông lớn công nghệ, các công ty khai thác mỏ, các nhà đầu tư tiền điện tử… đã và đang chuẩn bị hoặc tiến hành các dự án đầu tư vào vùng lãnh thổ Bắc Cực này. Điều đáng nói là các doanh nhân và đanh nghiệp này là những chủ thể đã hào phóng quyên góp cho Trump trong chiến dịch tranh cử cũng như trong Lễ nhậm chức tổng thống.
Một số nhà tài trợ lớn nhất cho chiến dịch tranh cử của Donald Trump và các nhà đầu tư, những người có mối quan hệ tài chính trị giá hàng trăm triệu đô la với tổng thống Mỹ, đang có cơ hội kiếm lời từ việc Mỹ có thể chiếm Greenland, và điều này lại dấy lên nhiều câu hỏi đạo đức xung quanh “cuộc săn” gây tranh cãi của Trump đối với vùng lãnh thổ Bắc Cực này.
Chính quyền hiện đang nhắm đến việc nắm lấy những khoáng sản hiếm rất cần thiết cho lĩnh vực công nghệ và an ninh quốc gia của Mỹ, cũng như có thể sẽ mở lại hoạt động thăm dò dầu khí: “Nỗ lực này là về khoáng sản quan trọng, là về tài nguyên thiên nhiên,” cố vấn an ninh quốc gia của Trump, Mike Waltz, cho biết mới đây.
Một phân tích của The Guardian về các hồ sơ tài chính chiến dịch và hồ sơ công ty cho thấy các ông trùm công nghệ Mỹ đã đầu tư vào các công ty khai thác khoáng sản ở Greenland, các giám đốc điều hành ngành nhiên liệu hóa thạch và các đại gia tiền điện tử với các kế hoạch riêng cho vùng đất này đã quyên góp ít nhất 243 triệu USD cho chiến dịch tranh cử của tổng thống vào năm 2024.
Trong khi đó, các nhà đầu tư tài trợ cho các lợi ích khai thác khoáng sản ở Greenland cũng đã tích lũy được 314 triệu USD cổ phiếu của Trump Media, phần lớn là ngay trước cuộc bầu cử.
“Có một vòng tròn khép kín giữa các nhà đầu tư này, các tỷ phú, Trump và các dự án tiền điện tử,” Emily DiVito, cố vấn cấp cao về chính sách kinh tế của tổ chức tư vấn kinh tế Groundwork Collaborative, cho biết. Greenland là một ví dụ điển hình về điều này, cô nói thêm.
“Những khoản đóng góp này là các khoản đầu tư, và chúng được thực hiện với những ý định trong tâm trí, và dù lúc đó chúng không được tuyên bố rõ ràng, tiền đã được chuyển tay,” DiVito nói.
Có đi có lại
Phó Tổng thống JD Vance gần đây đã thăm Greenland, một lãnh thổ tự trị của Đan Mạch, trong một nỗ lực mới của cuộc tranh chấp đang diễn ra giữa các quốc gia này. Trump đã cam kết sẽ lấy Greenland “bằng mọi cách”.
Trong số những người đã đầu tư hàng triệu đô la vào KoBold Metals, một công ty khai thác khoáng sản tiên phong trong “cơn sốt vàng hiện đại” của Greenland tìm kiếm những khoáng sản hiếm thiết yếu cho các công ty công nghệ, có các nhà tài trợ lớn của Trump như Mark Zuckerberg của Meta, Sam Altman của OpenAI, Jeff Bezos của Amazon và các ông trùm Silicon Valley khác.
Nhà đầu tư lớn nhất của Critical Metals Corp, công ty có giấy phép khai thác khoáng sản tại Greenland, là quỹ phòng hộ Cantor Fitzgerald, do Howard Lutnick, Bộ trưởng Thương mại của Trump, lãnh đạo cho đến tháng 1. Các nhà đầu tư tổ chức lớn khác của Critical Metals bao gồm Vanguard, BlackRock, Geode Capital và State Street – các công ty này đã tích lũy 314 triệu USD cổ phiếu Trump Media, phần lớn được mua ngay trước cuộc bầu cử.
Trong số những người ủng hộ mạnh mẽ nhất các đề xuất đối với Greenland có những đại gia tiền điện tử, những người đã đổ những khoản tiền khổng lồ vào chiến dịch Trump và đảng Cộng hòa vào năm 2024, đồng thời gọi Greenland là một “biên giới đầu tư” nơi có thể xây dựng các trung tâm dữ liệu thiết yếu cho ngành trí tuệ nhân tạo và tiền điện tử của Mỹ. Một số nhà tài trợ cùng muốn xây dựng một “quốc gia” tự trị chủ yếu cho giới tinh hoa công nghệ tại Greenland, nơi có thể thực hành “biến đổi địa cầu.”
Nhóm đứng sau “quốc gia” này, Praxis, gọi các thành viên của mình là “những nhà tiên phong lạc quan,” nhưng các nhà chỉ trích cho rằng đây là một hoạt động thuộc chủ nghĩa thực dân nhằm khai thác tài sản và tài nguyên từ một quốc gia yếu ớt vẫn còn liên kết với Đan Mạch. Dù sao, Praxis đã nhận được sự hỗ trợ 525 triệu USD và bao gồm các thành viên hoặc nhà tài trợ của chính quyền Trump, chẳng hạn như Ken Howery, đồng sáng lập PayPal, người đã được đề cử làm đại sứ tại Đan Mạch.
Điều đang diễn ra ở Greenland là “vòng tròn kiếm tiền,” Robert Weissman, đồng chủ tịch của Public Citizen, một tổ chức phi lợi nhuận về minh bạch chính phủ, cho biết.
“Đặt tiền vào ngân hàng của gia đình Trump và tiền sẽ quay lại với bạn dưới dạng một chính sách chính phủ,” Weissman nói. “Điều này thậm chí còn bao gồm việc triển khai đế chế phục vụ cho những người tự do chủ nghĩa ủng hộ một xã hội không nhà nước.”
Các khoáng sản tìm thấy ở Greenland được sử dụng trong laptop, điện thoại thông minh, vũ khí, công nghệ năng lượng sạch, xe điện và nhiều lĩnh vực khác trong nền kinh tế. Trung Quốc hiện kiểm soát 70% thị trường đất hiếm, và các tuyến đường thương mại và quân sự quan trọng chạy qua các vùng biển của Greenland, vì vậy chính quyền cho rằng sự quan tâm của mình là nhằm củng cố an ninh và ngành công nghiệp Mỹ. Tuy nhiên, người dân Greenland phần lớn phản đối ý tưởng này.
Hơn nữa, Greenland là một quốc gia chủ yếu băng giá, tối tăm với cơ sở hạ tầng rất ít ỏi, và nó dễ xảy ra lở đá, sóng thần và dịch chuyển nền đất, Paul Bierman, nhà nghiên cứu tài nguyên thiên nhiên tại Đại học Vermont, người đã dành bốn mùa làm việc tại đây, cho biết. Việc khai thác tài nguyên ở đây vô cùng khó khăn và tốn kém, và ý tưởng về một “cơn sốt vàng” gần như là “hoàn toàn không tưởng,” Bierman nói.
Các nhà tài trợ và nhà đầu tư trong ngành khai thác mỏ
Sự phản đối từ người dân Greenland và địa hình khắc nghiệt gần như không làm giảm nhiệt huyết của các nhà tài trợ ngành công nghệ, khai thác mỏ và chính quyền Trump đối với việc chiếm Greenland.
KoBold sở hữu giấy phép khai thác coban, niken và bạch kim, và hiện được định giá 3 tỷ USD. Nhà đầu tư lớn nhất của KoBold là công ty đầu tư công nghệ Andreessen Horowitz. Hai sáng lập viên – Marc Andreessen, người đã hỗ trợ “Bộ Hiệu quả Chính phủ” (Doge), và Ben Horowitz mỗi người đã quyên góp 2,5 triệu USD cho một Ủy ban hành động chính trị ủng hộ Donald Trump, theo các hồ sơ của FEC, bên cạnh việc đóng góp hoặc giúp huy động thêm hàng chục triệu đô la qua các kênh khác.
Bezos, Altman, Zuckerberg và Bill Gates của Microsoft mỗi người đã quyên góp 1 triệu USD cho lễ nhậm chức của Trump. Cũng trong số các nhà đầu tư của KoBold có Patrice Motsepe, một ông trùm khai thác mỏ người Nam Phi đã gây tranh cãi vào năm 2020 khi nói với Trump “Châu Phi yêu bạn!”
Lutnick, Bộ trưởng Thương mại của Trump, người đã quyên góp 5 triệu USD cho tổng thống trước cuộc bầu cử, vừa rời khỏi vị trí tại Cantor Fitzgerald, nhưng các nhà tài trợ khác của Trump vẫn lãnh đạo công ty. Một người phát ngôn đã dẫn một thông cáo báo chí nói rằng Lutnick đã rút vốn và “không có bất kỳ sự sắp xếp nào liên quan đến việc bán cổ phiếu trên thị trường công khai.”
BlackRock, Vanguard và State Street – những cổ đông lớn khác của Critical Metals – nhìn chung được coi là những nhà đầu tư thụ động với những khoản đầu tư ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong nền kinh tế. Tuy nhiên, ba công ty này đã trở thành những nhà đầu tư lớn nhất của Trump Media khi mua hơn 175 triệu USD cổ phiếu ngay trước cuộc bầu cử, điều này được xem là một khoản đầu tư vào tổng thống. Các công ty này đã không trả lời yêu cầu bình luận.
DiVito cho biết Greenland “đầy rẫy những xác chết của các nhà đầu tư khoáng sản”, nhưng một số người trong ngành, bao gồm cả chuyên gia tư vấn Drew Horn, một cựu cố vấn cấp cao trong bộ năng lượng của chính quyền Trump trước đó, thường xuyên xuất hiện trên phương tiện truyền thông để cổ vũ chính sách của chính quyền Trump đối với Greenland và quảng bá những kho báu nằm dưới mặt đất của quốc gia này.
Công ty của Horn, GreenMet, tận dụng mối quan hệ trong chính quyền để đảm bảo sự ủng hộ chính trị và tài chính cho các công ty khai thác mỏ. GreenMet “thúc đẩy đầu tư khu vực tư nhân và hành động lập pháp và quy định hợp lý để phát triển chuỗi cung ứng trong nước bền vững,” công ty này cho biết.
Trên Fox News, Horn đã quảng bá “cơ hội đáng kể cho đầu tư của Mỹ vào ngành khai thác mỏ và sản xuất năng lượng”, nhưng các nhà quan sát ngành không có lợi ích tài chính vẫn hoài nghi.
Nhà tài trợ từ ngành công nghiệp tiền điện tử
Trước cuộc bầu cử, đại gia tiền điện tử Tyler Winklevoss đã tóm tắt tâm trạng của ngành này: Biden đã “công khai tuyên chiến với tiền điện tử”, ông khẳng định. Ông và người anh em sinh đôi Cameron Winklevoss mỗi người quyên góp 1 triệu USD cho Trump, người sẽ “chấm dứt cuộc chiến của chính quyền Biden với tiền điện tử.”
Ngành công nghiệp này đã theo chân, mạnh mẽ ủng hộ Trump và đảng Cộng hòa. Ủy ban Hành động chính trị lớn nhất của ngành tiền điện tử, Fairshake, báo cáo đã chi 195 triệu USD trong chu kỳ bầu cử gần nhất, với ít nhất 148 triệu USD được dành cho tổng thống và đảng Cộng hòa. Các công ty hàng đầu được cho là đã đổ thêm 10 triệu USD vào quỹ lễ nhậm chức của tổng thống.
Mục tiêu của ngành công nghiệp tiền điện tử tại Greenland có phần mơ hồ hơn so với ngành khai thác mỏ, nhưng nó đã tập trung vào khu vực này. Phần lớn, khí hậu lạnh và dễ dàng tiếp cận với năng lượng tái tạo là điều hấp dẫn cho các hoạt động khai thác bitcoin – Horn cho biết đây “thực sự là nơi tốt nhất trên thế giới cho các trung tâm dữ liệu”. Công ty khởi nghiệp tiền điện tử Lympid vừa token hóa tài sản đầu tiên ở Greenland, có nghĩa là tài sản bất động sản được chuyển đổi thành các đồng tiền mà mọi người có thể mua, giúp họ có cổ phần trong công ty. Người đồng sáng lập của Lympid, Joao Lages, đã giải thích lý do bằng các từ ngữ rất rõ ràng.
“Đây không chỉ là về bất động sản; đây là về việc dân chủ hóa quyền tiếp cận một trong những vùng đầu tư độc đáo và đầy hứa hẹn nhất trên thế giới,” Lages nói. “Chúng tôi đang tạo ra một cây cầu để các nhà đầu tư toàn cầu tham gia vào câu chuyện phát triển của khu vực này.”
Danh sách các thành viên của Praxis gồm nhiều người trong giới tinh hoa công nghệ, bao gồm Joe Lonsdale, một nhà đầu tư mạo hiểm đồng sáng lập Palantir – công ty sản xuất AI, drone và vũ khí, và đã quyên góp hàng triệu USD cho Trump, trong khi công ty này cũng đã đóng góp thêm 2,5 triệu USD. Vance và đồng minh của Trump, Peter Thiel, và Dryden Brown, một nhà sáng lập công nghệ 28 tuổi, người “đã đến Greenland để cố gắng mua lại nó” vài năm trước, cũng là một phần của nhóm.
Khi Trump đề cử thành viên Praxis và đồng sáng lập PayPal, Howery, làm đại sứ Đan Mạch, Praxis đã phản hồi trên X: “Theo kế hoạch.”
Ngay sau thông báo của Trump, Brown đã tweet rằng Praxis muốn “khai thác các tài nguyên quan trọng, biến đổi đất đai với công nghệ tiên tiến để làm cho nó có thể phù hợp hơn để ở, và xây dựng một thành phố huyền thoại ở phương Bắc”.
Thăm dò dầu khí thất bại
Sau 50 năm cho phép ngành công nghiệp tìm cách – phần lớn là không thành công – khai thác dầu từ Greenland, chính phủ Greenland đã cấm thăm dò dầu khí vào năm 2021, với lý do các thách thức và biến đổi khí hậu.
Chính quyền Trump, đã nhận ít nhất 75 triệu USD từ các nhà điều hành ngành công nghiệp trước cuộc bầu cử, thường xuyên lặp lại rằng việc thăm dò dầu khí có thể được mở lại nếu Mỹ chiếm Greenland.
Tuy nhiên, một số người nghi ngờ đây chỉ là một nỗ lực để kêu gọi sự ủng hộ và biện minh cho việc chiếm Greenland. Bierman cho biết việc khoan dầu là rủi ro, tốn kém và đã không tìm thấy những mỏ dầu khổng lồ mà một số người suy đoán là tồn tại.
“Chính quyền Trump không phải lúc nào cũng dựa trên khoa học và thực tế, và tôi nghĩ đây là một ví dụ điển hình cho điều đó,” Bierman nói.