Các đối thủ “gần ngang hàng” của Mỹ đang “diễn tập không chiến” ngoài không gian để mô phỏng các trận đánh trên quỹ đạo, trong một nỗ lực mới nhằm phát triển khả năng ngăn chặn, gây rối, làm suy yếu và/hoặc phá hủy các năng lực không gian của Mỹ, Phó Tư lệnh Lực lượng Không gian Mỹ cảnh báo hôm nay.
Tướng Michael Guetlein, Phó Tư lệnh phụ trách các hoạt động không gian, cho biết tại Hội nghị Chương trình Quốc phòng thường niên McAleese rằng các đối tác thương mại đã cung cấp dữ liệu nhận thức tình huống không gian cho Lực lượng Không gian về một cuộc diễn tập liên quan đến các động thái phối hợp của năm vệ tinh khác nhau.
“Có năm vật thể khác nhau trên quỹ đạo đang di chuyển lẫn vào nhau, theo nhịp điệu đồng bộ và được kiểm soát. Đó chính là điều mà chúng tôi gọi là không chiến ngoài không gian. Họ đang diễn tập các chiến thuật, kỹ thuật và quy trình để thực hiện các hoạt động trên quỹ đạo từ vệ tinh này sang vệ tinh khác,” ông giải thích.
Dù Guetlein không nêu cụ thể quốc gia nào sở hữu năm vệ tinh này, nhưng sau đó một phát ngôn viên của Lực lượng Không gian cho biết cuộc diễn tập là của Trung Quốc.
“Tướng Guetlein đề cập đến các động thái của vệ tinh Trung Quốc được quan sát trên quỹ đạo. Trung Quốc đã thực hiện một loạt hoạt động tiếp cận trong năm 2024 liên quan đến ba vệ tinh thử nghiệm Shiyan-24C và hai vật thể không gian thử nghiệm khác của Trung Quốc là Shijian-6 05A/B. Các hoạt động này được quan sát ở quỹ đạo thấp Trái đất (LEO). Những quan sát này dựa trên dữ liệu thương mại,” phát ngôn viên này nói với Breaking Defense.
Một đại diện của LeoLabs, công ty theo dõi không gian có trụ sở tại Colorado, xác nhận rằng họ đã quan sát được cuộc diễn tập của Trung Quốc – hoạt động mà cộng đồng không gian gọi là tiếp cận và vận hành cận cảnh (RPO) – thông qua mạng lưới radar mặt đất của mình, cũng như một trường hợp khác đang diễn ra liên quan đến các vệ tinh của Nga.
“Người Nga hiện cũng đang thực hiện một hoạt động RPO với ba vệ tinh,” đại diện LeoLabs cho biết thêm.
Trong quá khứ, cả hai quốc gia này đều đã thể hiện khả năng RPO khi điều khiển hai vệ tinh di chuyển gần nhau ở quỹ đạo Trái Đất thấp, khiến Bộ Quốc phòng Mỹ lo ngại. Các quan chức Mỹ cho biết Trung Quốc thậm chí đã sử dụng nhiều vệ tinh để theo dõi các vệ tinh chính phủ và tư nhân của Mỹ ở quỹ đạo địa tĩnh (GEO).
Tuy nhiên, việc đồng bộ hóa các chuyển động của nhiều vệ tinh cùng lúc là điều khá mới, bổ sung vào danh sách dài các năng lực không gian ngày càng gia tăng của đối thủ mà theo Guetlein, buộc Lực lượng Không gian phải nâng cao khả năng “răn đe và, nếu cần thiết, đánh bại sự gây hấn” trong không gian.
“Môi trường đã hoàn toàn thay đổi. Trước đây, chúng ta có khoảng cách năng lực lớn so với các đối thủ gần ngang hàng, chủ yếu nhờ vào sự vượt trội về công nghệ của Mỹ. Khoảng cách đó từng rất lớn. Nhưng nay nó đang thu hẹp đáng kể, và chúng ta phải thay đổi cách nhìn nhận về không gian nếu không muốn để khoảng cách đó bị đảo ngược,” Guetlein nhấn mạnh.
Mặc dù từ “không chiến” khiến nhiều người liên tưởng đến các cảnh trong Chiến tranh giữa Các Vì Sao (Star Wars), nơi các phi đội X-Wing và Y-Wing của Liên minh Nổi dậy luồn lách qua lại giữa các phi thuyền TIE của Đế chế, nhưng trên thực tế, các quy luật vật lý sẽ hạn chế đáng kể tốc độ của bất kỳ cuộc chiến vệ tinh nào trong tương lai. Chiến tranh không gian sẽ diễn ra chậm chạp, với các bước di chuyển của vệ tinh thường mất hàng giờ, hàng ngày, thậm chí hàng tuần.
Tuy vậy, việc Guetlein sử dụng thuật ngữ không chiến đầy tính hình tượng cho thấy Lực lượng Không gian đang nhấn mạnh hơn vào nhu cầu nâng cao năng lực để giành “ưu thế không gian” trong mọi cuộc xung đột tương lai, bao gồm các hoạt động “kiểm soát không gian” không chỉ nhằm phòng vệ, né tránh các hành động thù địch mà còn tấn công, tiêu diệt vệ tinh đối phương.
“Ưu thế không gian chính là lý do Lực lượng Không gian tồn tại, và các yếu tố của chiến tranh phải định hình mọi hành động của chúng ta nếu muốn thành công,” Tướng Chance Saltzman, Tư lệnh Lực lượng Không gian, nói tại Hội nghị Tác chiến thường niên của Hiệp hội Không quân và Không gian Mỹ ở Colorado ngày 3 tháng 3. “Ưu thế không gian là mệnh lệnh tối thượng của chúng ta.”
Ông cũng nhấn mạnh rằng, “kiểm soát không gian” chính là cách để Lực lượng Không gian đạt được ưu thế không gian; và đây là “chức năng cốt lõi” mới nhất của lực lượng.
“Nói đơn giản, kiểm soát không gian bao gồm các lĩnh vực nhiệm vụ cần thiết để tranh chấp và kiểm soát không gian – sử dụng các phương tiện động và phi động để tác động lên năng lực đối phương thông qua việc gây rối, làm suy yếu, thậm chí phá hủy nếu cần thiết,” Saltzman giải thích. “Nó bao gồm các hoạt động như tác chiến quỹ đạo và tác chiến điện từ, với các chiến dịch phản công không gian có thể được sử dụng cho cả mục tiêu tấn công lẫn phòng thủ dưới sự chỉ đạo của các bộ tư lệnh tác chiến.”
Tướng Michael Guetlein, Phó Tư lệnh phụ trách các hoạt động không gian, phát biểu tại Hội nghị Chương trình Quốc phòng McAleese ở Washington D.C., ngày 7 tháng 3 năm 2024. Ảnh: Không quân Mỹ
