Sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump chỉ định tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Mỹ là một sự thay đổi lịch sử. Và gây tranh cãi.
Trong khi những người ủng hộ ca ngợi đây là một bước cần thiết hướng tới sự thống nhất ngôn ngữ, những người phản đối lập luận rằng điều này có thể khiến những người không nói tiếng Anh bị gạt ra ngoài lề và hạn chế quyền truy cập vào các dịch vụ thiết yếu, theo The New York Times.
Chiến thắng của “Phong trào chỉ dùng tiếng Anh”
Cuộc tranh luận về một ngôn ngữ chính thức đã là một vấn đề gây tranh cãi trong chính trị Mỹ suốt nhiều thập kỷ, thường được lồng vào những cuộc thảo luận về di cư, bản sắc và vấn đề đồng hóa. Quyết định của ông Trump đáp ứng một mục tiêu lâu dài của “Phong trào chỉ sử dụng tiếng Anh”, vốn đã tìm cách hạn chế giáo dục song ngữ (tiếng Anh và tiếng mẹ đẻ), thắt chặt các yêu cầu về nhập cư nữa.
Những người ủng hộ, bao gồm nhiều nhà lập pháp của Đảng Cộng hòa, coi động thái này là sự công nhận vai trò thống trị của tiếng Anh trong đời sống người Mỹ. Với gần 80% cư dân Mỹ chỉ nói tiếng Anh và những người xin nhập tịch đã được yêu cầu chứng minh khả năng ngôn ngữ (tiếng Anh), họ lập luận rằng lệnh này chỉ đơn giản là chính thức hóa một thực tế đã tồn tại.
Theo The New York Times, thượng nghị sĩ Eric Schmitt của Missouri gọi chuyện này là “quá trễ rồi,” trong khi Thượng nghị sĩ Mike Lee của Utah bày tỏ sự ủng hộ, nhưng ông nói bằng tiếng Tây Ban Nha, gọi tiếng Anh là ngôn ngữ hành chánh của đất nước thôi.
Những người không đồng ý với sắc lệnh hành pháp trên cho rằng nó có thể tạo ra trở ngại cho hàng triệu người Mỹ phụ thuộc vào dịch vụ chính phủ đa ngôn ngữ. Và nó cũng phá tan một chỉ thị năm 2000 của Tổng thống hồi đó – Bill Clinton – yêu cầu các cơ quan liên bang cung cấp dịch thuật cho những người không nói tiếng Anh.
Mặc dù sắc lệnh của ông Trump không cấm một cách rõ ràng về việc dùng các ngôn ngữ khác với tiếng Anh, nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng nó sẽ dẫn đến việc giảm khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giáo dục và chuyện hỗ trợ cho việc… bỏ phiếu.
Chính sách sẽ thay đổi?
Nhóm Nghị sĩ châu Á Thái Bình Dương của Quốc hội Mỹ đã lên án sắc lệnh này, xem đó như một “nỗ lực được che đậy một cách mỏng manh để giúp các cơ quan liên bang được phép phân biệt đối xử với người nhập cư.” Một số người đã so sánh nó với các chính sách từng đã chà đạp các ngôn ngữ không phải tiếng Anh, chẳng hạn như các trường nội trú của người Mỹ bản địa và cả lệnh cấm tiếng Đức trong các trường công lập Mỹ thời kỳ Thế chiến thứ Nhất.
Các chuyên gia pháp lý cho rằng tác động tức thì của lệnh này có thể bị hạn chế vì nó không yêu cầu các cơ quan loại bỏ dịch vụ ngôn ngữ. Tuy nhiên, tác động lâu dài của nó sẽ phụ thuộc vào việc thực thi và liệu các chính quyền tương lai có duy trì hay đảo ngược nó lại hay không.
Từ lâu, nước Mỹ, người Mỹ đã chấp nhận sự đa dạng ngôn ngữ. Vào thế kỷ 19, các bang như California và Pennsylvania đã dịch luật pháp sang nhiều ngôn ngữ khác nhau. Ngày nay, ở Mỹ, người ta nói, thường là ở nhà, đến cả hàng trăm ngôn ngữ khác nhau. Các thành phố như New York và Los Angeles nằm trong số những thành phố đa dạng về mặt ngôn ngữ nhất thế giới.
Phản ứng của công chúng là trái chiều. Một số người Mỹ, như David Ramos từ Phoenix, khi trả lời phỏng vấn của The New York Times, cho rằng, từ lâu, tiếng Anh đã là ngôn ngữ chính thức và coi lệnh này chỉ mang tính biểu tượng. Những người khác, như giáo viên tiếng Anh Jorge Marquez, lại lo lắng về những tác động rộng lớn hơn của sắc lệnh. Theo họ, tiếng Anh nên được thúc đẩy bằng “sự đồng cảm” thay vì việc loại trừ (các ngôn ngữ khác như tiếng Việt đang được dùng ở Mỹ.)
Trong khi tác động thực tiễn vẫn chưa rõ ràng, theo The New York Times, sắc lệnh hành pháp về tiếng Anh có vẻ như để củng cố tầm nhìn về bản sắc quốc gia, ưu tiên cho sự thống nhất ngôn ngữ hơn là sự đa văn hóa.
Tổng thống Donald Trump muốn tôn vinh chính thức tiếng Anh. Ảnh Unsplash
