Các phi hành gia trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) cho biết họ không đồng ý với tuyên bố của Elon Musk rằng trạm vũ trụ này đã lỗi thời và nên được hạ khỏi quỹ đạo trong vòng hai năm tới.
Phát biểu với báo giới vào ngày 4-3, các phi hành gia NASA Suni Williams và Butch Wilmore—những người đã có mặt trên ISS từ tháng 6 trong chuyến bay thử nghiệm Starliner gặp trục trặc—cùng Nick Hague, chỉ huy của sứ mệnh Crew-9 sẽ đưa hai người trở về vào cuối tháng này, đã đề cập đến các vấn đề mang động cơ chính trị như việc ISS có thể nghỉ hưu sớm và tuyên bố của Musk rằng ông đã đề nghị NASA đưa phi hành đoàn Starliner về sớm.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội vào ngày 20-2, Musk cho rằng ISS “đã hoàn thành sứ mệnh của mình” và “gần như không còn thêm giá trị gì”. Ông kêu gọi đưa trạm ra khỏi quỹ đạo sớm nhất có thể, mà theo ông là trong vòng hai năm tới. Trong khi đó, NASA hiện có kế hoạch vận hành ISS đến năm 2030.
“Tôi thực sự rất ấn tượng khi lên đây và chứng kiến khối lượng nghiên cứu khoa học đang diễn ra,” Williams nói khi được hỏi về nhận xét của Musk. “Tôi cho rằng chúng tôi đang ở giai đoạn phát triển mạnh nhất. Chúng tôi có đầy đủ nguồn năng lượng, cơ sở vật chất và mọi thứ đang hoạt động tốt.”
“Tôi nghĩ bây giờ chưa phải là lúc để dừng lại (call it quits),” cô kết luận. “Chúng tôi có cam kết vận hành đến năm 2030 và điều đó có lẽ rất chính xác, bởi vì chúng tôi nên tận dụng tối đa trạm vũ trụ này vì những người đóng thuế và các đối tác quốc tế của chúng tôi, đồng thời thực hiện các nghĩa vụ đã cam kết.”
Williams và Wilmore cũng được hỏi về các tuyên bố gần đây của Musk rằng mùa thu năm ngoái ông đã đề nghị chính quyền Biden đưa hai phi hành gia về sớm, thay vì để họ ở lại cho đến khi kết thúc sứ mệnh Crew-9 như kế hoạch của NASA.
“Theo quan điểm của tôi, chính trị không ảnh hưởng đến quyết định này,” Wilmore nói về việc ở lại ISS lâu hơn dự kiến, đồng thời cho biết các đồng đội của ông cũng có cùng quan điểm. Dù ban đầu ông và Williams chỉ dự định ở lại ISS khoảng tám ngày, nhưng họ đã được huấn luyện cho một sứ mệnh dài ngày như một phương án dự phòng, giúp việc chuyển tiếp sang nhiệm vụ dài hạn diễn ra suôn sẻ.
Wilmore sau đó nói rằng ông tin tưởng Musk khi ông ấy nói SpaceX đã đề nghị đưa phi hành đoàn về sớm. “Nhưng chúng tôi không hề có bất kỳ thông tin nào về đề nghị đó: ai nhận được đề nghị, quá trình diễn ra thế nào. Đó là những thông tin mà chúng tôi không có.”
Musk chưa đưa ra bất kỳ bằng chứng nào để chứng minh tuyên bố rằng ông đã đề nghị chính quyền Mỹ đưa Wilmore và Williams về sớm vào mùa thu năm ngoái. Cựu Phó Giám đốc NASA Pam Melroy nói với Bloomberg ngày 24-2 rằng bà không biết về bất kỳ đề nghị nào như vậy.
Khi còn là Giám đốc NASA, Bill Nelson từng tuyên bố vào tháng 8-2024 rằng yếu tố chính trị không ảnh hưởng đến quyết định của cơ quan này trong việc đưa Starliner về mà không có hai phi hành gia trên tàu. Musk cũng chưa giải thích tại sao ông không đưa đề xuất này trực tiếp cho NASA mà lại chọn đề nghị với Nhà Trắng, dù mối quan hệ lúc đó giữa ông và chính quyền Biden ngày càng căng thẳng.
Thay vào đó, NASA đang tiến hành kế hoạch đã công bố vào tháng 8 để đưa Wilmore và Williams về bằng tàu Crew Dragon của sứ mệnh Crew-9. Con tàu này đã được phóng với hai ghế trống dành cho họ. NASA không xem xét đưa tàu trở về sớm nhằm đảm bảo có sự chuyển giao giữa Crew-9 và Crew-10, dự kiến phóng sớm nhất vào ngày 12-3.
Các phi hành gia NASA (từ trái qua) Butch Wilmore, Nick Hague và Suni Williams trò chuyện với phóng viên ngày 4-3 từ ISS. Ảnh: NASA
