Các nhà khoa học phụ trách kính viễn vọng không gian lớn nhất và mạnh nhất từng được NASA chế tạo đang chuẩn bị đối mặt với những khoản cắt giảm ngân sách có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng, trong khi nhiệm vụ chính của đài quan sát này mới chỉ hoàn thành một nửa chặng đường.
Nhóm giám sát Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) của NASA đã được yêu cầu chuẩn bị cho việc cắt giảm ngân sách lên tới 20%, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong hoạt động của đài quan sát hàng đầu này, do Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian (STScI) ở Maryland quản lý. Khả năng cắt giảm này diễn ra ngay cả khi kính viễn vọng đang được giới thiên văn học săn đón hơn bao giờ hết, với số lượng yêu cầu quan sát tương đương 9 năm chỉ trong một năm vận hành.
“NASA đang đối mặt với những hạn chế về ngân sách trên toàn bộ hệ thống, vì vậy viện đang được yêu cầu xem xét một khoản cắt giảm đáng kể — khoảng 20% — ngân sách hoạt động cho nhiệm vụ này, bắt đầu từ cuối năm nay,” Tom Brown, trưởng nhóm phụ trách nhiệm vụ Webb tại STScI, nói tại cuộc họp lần thứ 245 của Hiệp hội Thiên văn Hoa Kỳ (AAS) vào tháng trước ở National Harbor, Maryland. “Nếu điều đó xảy ra, ảnh hưởng sẽ lan rộng ra toàn bộ nhiệm vụ.”
Đề xuất ngân sách 25,4 tỷ USD của NASA cho năm 2025 bao gồm 317 triệu USD để tài trợ cho kính viễn vọng không gian Webb, cũng như Kính viễn vọng Không gian Hubble và Đài quan sát tia X Chandra, ba đài quan sát chính đang hoạt động của NASA. Chương trình Kính viễn vọng Hubble cũng đang đứng trước nguy cơ bị cắt giảm 20% ngân sách riêng, theo SpaceNews. Trong khi đó, Chandra có thể phải kết thúc nhiệm vụ, với ngân sách dự kiến giảm từ 41,1 triệu USD trong năm nay xuống chỉ còn 5,2 triệu USD vào năm 2029.
Tuy nhiên, khác với Hubble, kính viễn vọng sẽ tròn 35 tuổi vào mùa xuân này, và Chandra, được phóng vào năm 1999, Webb đang ở thời kỳ đỉnh cao, tiến gần đến điểm giữa của nhiệm vụ chính kéo dài 10 năm. Theo NASA, nó có thể hoạt động ít nhất 20 năm hoặc hơn. Đây là một dự án hợp tác quốc tế giữa NASA, Cơ quan Vũ trụ Châu Âu và Cơ quan Vũ trụ Canada.
“Thành thật mà nói, kính viễn vọng này hoạt động tốt hơn nhiều so với mong đợi của hầu hết mọi người,” Brown phát biểu trong một cuộc thảo luận về Webb tại hội nghị AAS. “Thật sự đáng lo ngại khi chúng ta đang ở lưng chừng nhiệm vụ mà vẫn phải đối mặt với những khoản cắt giảm ngân sách đáng kể.”
Kính viễn vọng Webb trị giá 10 tỷ USD đã trải qua một quá trình phát triển đầy sóng gió, với chi phí vượt dự toán và các vấn đề kỹ thuật suýt khiến dự án bị hủy bỏ trước khi nó được phóng lên không gian. Vào năm 2011, Ủy ban Chuẩn chi Hạ viện Mỹ từng đề xuất hủy bỏ nhiệm vụ này, một thập kỷ trước khi Webb được phóng vào dịp Giáng sinh năm 2021. Tuy nhiên, sự phản đối từ giới khoa học và các chính trị gia có ảnh hưởng đã giúp cứu vãn dự án.
Kể từ khi đi vào hoạt động năm 2021, kính viễn vọng Webb đã vượt xa cả những kỳ vọng lạc quan nhất. Hệ thống quang học hồng ngoại của nó đã giúp con người nhìn sâu vào quá khứ vũ trụ, quan sát các thiên hà và ngoại hành tinh xa xôi, và nghiên cứu cả các hành tinh trong hệ Mặt Trời.
“Nói một cách ngắn gọn (In a nutshell), nó thực sự đang hoàn thành lời hứa của mình,” Macarena Garcia Marin, nhà khoa học dự án Webb tại STScI, phát biểu trong sự kiện thảo luận. “Trong mọi lĩnh vực, JWST đang mang lại những khám phá khoa học tiên tiến nhất.”
Theo một báo cáo của Brown, việc cắt giảm 20% ngân sách vận hành Webb chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến khối lượng nghiên cứu khoa học mà kính viễn vọng có thể thực hiện. Những tác động này sẽ ảnh hưởng đến các nhóm quản lý đề xuất quan sát, phân tích dữ liệu, tối ưu hóa hoạt động của đài quan sát, xử lý sự cố khi có vấn đề phát sinh, cũng như việc kết nối với cộng đồng khoa học và công chúng về những phát hiện của Webb.
“Đây là một khoản cắt giảm lớn. Nó không chỉ đơn giản là điều chỉnh một vài phần nhỏ,” Brown nói với Space.com. “Nó sẽ ảnh hưởng đến mọi khía cạnh, bao gồm cả số lượng chế độ quan sát mà chúng tôi có thể cung cấp cho các nhà thiên văn học.”
Theo Brown, những tác động này có thể sẽ bắt đầu được cảm nhận từ tháng 10, khi năm tài chính mới bắt đầu.
Kính viễn vọng James Webb. Ảnh: Getty Images
