Các chương trình không gian của Trung Quốc ở cấp quốc gia thường thu hút sự chú ý qua những thành tựu nổi bật, nhưng các địa phương cũng đang đóng vai trò quan trọng trong chiến lược không gian rộng của nước này.
Trên khắp cả nước, chính quyền địa phương đang triển khai các chính sách nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp không gian thương mại và định vị khu vực của họ như những nhân tố chủ chốt trong lĩnh vực không gian.
Chính phủ trung ương Trung Quốc lần đầu tiên xác định không gian thương mại là một lĩnh vực chiến lược mới nổi vào cuối năm 2023, trước khi chính thức hóa điều này vào năm 2024. Kết quả là quá trình hình thành các cụm không gian thương mại cấp khu vực đang được đẩy mạnh, bao gồm Bắc Kinh, Thượng Hải, Vũ Hán, Quảng Châu và các địa phương khác, cùng với đó là sự cạnh tranh thu hút các công ty khởi nghiệp không gian.
Đồng bằng sông Dương Tử
Chính quyền thành phố Vô Tích, tỉnh Giang Tô, hôm 10-1 đã công bố tập trung vào các ngành công nghiệp tương lai, bao gồm không gian thương mại và robot hình người. Trong khi đó, tỉnh Chiết Giang cũng xác định các ngành công nghiệp tương lai để hỗ trợ, bao gồm không gian thương mại, thông tin lượng tử và trí tuệ nhân tạo mô phỏng não người.
Tại Thượng Hải, nơi đã công bố một kế hoạch hành động cụ thể để thúc đẩy hệ sinh thái không gian thương mại, các thành viên của cơ quan tư vấn chính trị kêu gọi đẩy nhanh quốc tế hóa ngành công nghiệp không gian của thành phố, lưu ý rằng ngành này của Trung Quốc vẫn chủ yếu phục vụ nhu cầu trong nước.
Bắc Kinh và khu vực phía Bắc
Bắc Kinh, nơi cũng đã có kế hoạch hành động cụ thể của riêng mình, đang tập trung hỗ trợ 20 ngành công nghiệp tương lai, hướng tới xây dựng cụm không gian thương mại trị giá 100 tỷ nhân dân tệ (13,9 tỷ USD) với gần 200 công ty tại quận Haidian.
Trong khi đó, khu vực mới Xiong’an, phía tây nam Bắc Kinh, đang lên kế hoạch phát triển công nghiệp, bao gồm thông tin không gian, với các công ty như China SatNet – đơn vị giám sát chòm sao Guowang – và Tập đoàn Khoa học & Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASIC) đóng vai trò trụ cột.
Miền Nam Trung Quốc
Wenchang, nơi đã có một cảng vũ trụ thương mại mới, gần đây đã bắt đầu xây dựng bệ phóng thứ ba và thứ tư tại cơ sở này. Thành phố cũng có kế hoạch mở rộng toàn bộ chuỗi giá trị không gian thương mại trong khu vực, bao gồm tham vọng trở thành “thủ đô du lịch vũ trụ.”
Tỉnh Quảng Đông cuối năm ngoái đã công bố kế hoạch thúc đẩy sản xuất trong ngành không gian, trong khi thành phố ven biển Dương Giang hiện có kế hoạch thành lập Trung tâm Phóng Không gian Quảng Đông (Dương Giang).
Ở các khu vực khác, tỉnh Hồ Bắc kêu gọi tập trung mạnh vào việc tích hợp dịch vụ của chòm sao Bắc Đẩu và quan trắc từ xa vào ngành công nghiệp, trong khi tỉnh An Huy đang tìm cách tăng trưởng kinh tế nhanh với khả năng đầu tư vào các lĩnh vực không gian như thám hiểm không gian sâu. Tỉnh Hắc Long Giang, ở phía đông bắc, cũng đặt mục tiêu đẩy nhanh sự phát triển của ngành không gian, bao gồm cả sản xuất tàu vũ trụ.
Động cơ chiến lược
“Các chính sách cấp tỉnh của Trung Quốc hỗ trợ cái gọi là Không gian mới (New Space) cần được xem xét như một yếu tố quan trọng góp phần vào sự trỗi dậy và phát triển của ngành công nghiệp không gian thương mại Trung Quốc,” Marco Aliberti, quản lý liên kết và phụ trách hợp tác quốc tế tại Viện Chính sách Không gian châu Âu (ESPI), nói với SpaceNews.
Ông Aliberti lưu ý rằng nhiều công ty không gian hàng đầu của Trung Quốc đã nhận được nguồn tài trợ đáng kể từ chính quyền tỉnh hoặc thành phố trong 10 năm qua.
“Sự hỗ trợ này xuất phát từ cả động cơ chiến lược và kinh tế,” ông Aliberti cho biết. “Về mặt chiến lược, chính quyền địa phương nhận thức rõ rằng ngành công nghiệp không gian thương mại không chỉ là một chỉ dấu quan trọng về sức mạnh và hình ảnh của một tỉnh mà còn là một phần không thể thiếu trong chiến lược tích hợp quân-dân sự của Trung Quốc, trong quá trình hiện đại hóa quân đội cũng như trong chiến lược gia tăng ảnh hưởng quốc tế.”
Điều này cũng có thể mang lại tác động toàn cầu, “vì việc chỉ dựa vào nhu cầu trong nước có thể hạn chế sự phát triển của các công ty không gian thương mại Trung Quốc, nên các nỗ lực quốc tế hóa đang trở nên rõ ràng hơn,” ông nhận xét
Sự hỗ trợ dành cho ngành không gian được xem là một cách để phát triển các ứng dụng mới trong các lĩnh vực khác thông qua việc lập các công ty con để thương mại hóa công nghệ, tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh và dịch vụ mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đa dạng hóa nền kinh tế và mô hình tăng trưởng.
“Nếu mức độ tài trợ từ chính quyền tỉnh và thành phố tiếp tục được củng cố, các công ty không gian Trung Quốc có thể trong tương lai xâm nhập vào thị phần truyền thống của các doanh nghiệp châu Âu và Mỹ, ít nhất là ở các thị trường mới nổi thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường, cũng như ở khu vực Mỹ Latinh và châu Phi.”
Năm nay có thể chứng kiến một số công ty khởi nghiệp Trung Quốc lần đầu ra mắt các tên lửa tái sử dụng lớn hơn, đánh dấu một bước tiến quan trọng đối với ngành không gian thương mại của nước này.
Quá trình hạ cánh của tầng đầu tiên Nebula-1 trong một thử nghiệm cất hạ cánh thẳng đứng tại sa mạc Gobi, ngày 22-9-2024. Ảnh: Deep Blue Aerospace
