Donald và Melania Trump đã ra mắt một cặp tiền meme trong thời gian trước lễ nhậm chức của tổng thống đắc cử Donald Trump, với giá trị trên giấy tờ đã lên tới hàng tỷ đô la. Tuy nhiên, thời điểm ra mắt tiền điện tử của Trump, chỉ vài ngày trước khi nhậm chức và hứa hẹn trở thành một tổng thống thân thiện với tiền điện tử, đã khiến các chuyên gia đạo đức và thậm chí cả một số người trong ngành tiền mã hóa phải lo ngại.
Melania Trump đã ra mắt tiền điện tử của mình mang tên $MELANIA trong một bài đăng trên mạng xã hội vào Chủ nhật, khiến tiền điện tử $TRUMP của chồng bà, được công bố hai ngày trước đó, tụt giá mạnh.
“Đồng Meme Melania Chính Thức đã ra mắt! Bạn có thể mua $MELANIA ngay bây giờ. https://melaniameme.com,” đệ nhất phu nhân tương lai viết trên X vào Chủ nhật.
Tiền meme là một loại tiền điện tử cực kỳ biến động (highly volatile cryptocurrency), được lấy cảm hứng từ các xu hướng internet hoặc văn hóa phổ biến. Chúng không có giá trị nội tại (intrinsic value) nhưng giá có thể tăng vọt hoặc tụt dốc không phanh.
“Đồng Meme Trump Chính Thức của tôi đã CÓ MẶT Ở ĐÂY!” Trump viết trên X vào thứ Sáu. “Đã đến lúc ăn mừng mọi thứ chúng ta đại diện: CHIẾN THẮNG! Tham gia cộng đồng Trump rất đặc biệt của tôi. HÃY MUA $TRUMP NGAY. Truy cập http://gettrumpmemes.com — Chúc vui vẻ!”
Cả hai đồng tiền đều được giao dịch trên blockchain Solana. Tiền meme của Trump tăng vọt vào cuối tuần và đã giao dịch với giá hơn 70 đô la vào chiều Chủ nhật, theo CoinGecko.
Tuy nhiên, đồng tiền của tổng thống đắc cử đã giảm mạnh (nosedived) xuống còn 40 đô la sau khi Melania công bố đồng tiền của bà. Sau đó, nó đã phục hồi một phần và được giao dịch quanh mức 60 đô la vào sáng thứ Hai. $MELANIA được giao dịch ở mức hơn 12 đô la vào sáng thứ Hai, theo CoinGecko.
$TRUMP là tiền điện tử đầu tiên được tổng thống đắc cử ủng hộ, người từng chỉ trích bitcoin là “không có cơ sở thực tế.” (“based on thin air.”)
Trump đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ ngành tiền điện tử trong cuộc bầu cử lần này sau khi ông chấp nhận tiền mã hóa và hứa hẹn sẽ biến nước Mỹ trở thành “thủ đô tiền mã hóa của thế giới.”
Vào tháng 7-2024, Trump đã phát biểu tại hội nghị lớn nhất về tiền mã hóa và kể từ đó đã chọn Howard Lutnick, người ủng hộ công ty tiền điện tử Tether, làm người đứng đầu Bộ Thương mại Hoa Kỳ. Lutnick là một trong số các nhà đam mê tiền mã hóa (crypto enthusiasts) được bổ nhiệm vào chính quyền kế tiếp của Trump.
Các lo ngại về đạo đức
Giờ đây, Trump không chỉ giám sát cách chính phủ liên bang sẽ điều chỉnh tiền mã hóa mà còn có thể kiếm chác được (cash in on) từ kết quả đó.
“Tôi cho rằng việc những người có trách nhiệm giám sát việc điều chỉnh các công cụ tài chính lại đầu tư vào chúng cùng lúc là rất nguy hiểm,” Richard Painter, giáo sư luật tại Đại học Minnesota, nói với CNN. “Không có tiền lệ nào cho việc một nguyên thủ quốc gia ra mắt tiền điện tử cá nhân.”
Painter, luật sư đạo đức hàng đầu dưới thời chính quyền George W. Bush, nói rằng việc ra mắt tiền meme chỉ vài giờ trước lễ nhậm chức đã dấy lên “những câu hỏi đạo đức nghiêm trọng (serious ethical questions) về xung đột lợi ích (conflicts of interest).”
“Giá trị của đồng tiền này có thể bị ảnh hưởng bởi các hành động hoặc chính sách của ông ấy sau khi nhậm chức, đặc biệt khi Trump tuyên bố rằng ông sẽ thân thiện hơn với tiền mã hóa, điều này có khả năng sẽ làm tăng giá trị của đồng tiền này ít nhất là tạm thời,” Painter nói.
Trong khi các nhân viên thuộc nhánh hành pháp phải tuân theo các điều luật hình sự về xung đột lợi ích, cấm họ tham gia vào các vấn đề ảnh hưởng đến lợi ích tài chính của chính mình, thì luật này không áp dụng cho tổng thống hoặc phó tổng thống.
Đồng tiền Trump được công bố vào thứ Sáu, ngày làm việc cuối cùng trước khi Gary Gensler, chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) sắp mãn nhiệm và là một kẻ thù của ngành tiền mã hóa, từ chức. Trump đã cam kết thay thế Gensler, người đã tuyên bố vào tháng 11 rằng ông sẽ rời nhiệm sở vào buổi trưa ngày Lễ Nhậm Chức.
Walter Shaub, một giám sát đạo đức từng xung đột với Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên trước khi từ chức, đã lên tiếng cảnh báo về nhiệm kỳ thứ hai của Trump.
“Người dân Mỹ đã bỏ phiếu cho tham nhũng, và đó chính là điều Trump đang mang lại,” Shaub nói với CNN qua email. “Tham nhũng và sự trục lợi trắng trợn (naked profiteering) của Trump lần này quá công khai, cực đoan và lan rộng đến mức nếu bình luận về bất kỳ khía cạnh nào của nó cũng giống như chỉ thấy cây mà không thấy rừng (lose the forest for the trees). Ý tưởng về đạo đức chính phủ giờ đây chỉ còn là một hố sâu đang âm ỉ khói.”
Hạ nghị sĩ bang California Ro Khanna, một thành viên đảng Dân chủ, viết trong một bài đăng trên X rằng các quan chức được bầu “phải bị cấm sở hữu tiền meme theo luật,” mô tả chúng là “rất mang tính chất đầu cơ và giống như cờ bạc.”
Nhóm chuyển giao quyền lực của Trump chưa đưa ra phản hồi ngay lập tức trước yêu cầu bình luận.
Đầu tháng này, Tổ chức Trump tuyên bố rằng Trump sẽ không tham gia quản lý đế chế bất động sản và thương hiệu của mình, đồng thời bổ nhiệm một giám sát đạo đức độc lập để giám sát các hoạt động của công ty. Các tổng thống trước đây đã thực hiện các bước đi đáng kể hơn để tránh xung đột lợi ích và sự xuất hiện của việc tự trục lợi.
Anthony Scaramucci, một cựu quan chức của Trump hiện đã trở thành nhà phê bình, viết trên X rằng điều “nguy hiểm nhất” về đồng tiền Trump là bây giờ “bất kỳ ai trên thế giới cũng có thể gửi tiền” vào tài khoản ngân hàng của tổng thống Mỹ chỉ với vài cú nhấp chuột.
“Mọi ân huệ – địa chính trị, doanh nghiệp hoặc cá nhân – giờ đây đều được bán công khai,” Scaramucci, một người ủng hộ ngành tiền mã hóa, nói.
Một số người khác trong ngành tiền mã hóa cũng bị bất ngờ bởi thời điểm của động thái từ Trump.
“Việc Trump sở hữu 80% và ra mắt đồng tiền chỉ vài giờ trước lễ nhậm chức là mang tính săn tiền (predatory) và rất có thể sẽ làm nhiều người bị tổn hại,” Nick Tomaino, một cựu giám đốc điều hành của Coinbase, viết trên X. “Trump nên phân phối miễn phí cho người dân thay vì làm giàu cho bản thân hoặc đội ngũ của ông ấy.”
Nhà đầu tư tiền mã hóa Nic Carter, người tự mô tả mình là một người ủng hộ Trump, nói với Politico rằng việc Trump làm như vậy là “hoàn toàn phi lý (preposterous).”
Vốn hóa thị trường của đồng tiền Trump, dựa trên 200 triệu đồng đang lưu hành, được giới hạn ở mức 13 tỷ đô la, theo CoinMarketCap. Trang web của đồng meme cho biết sẽ có 1 tỷ đồng Trump trong vòng ba năm tới.
Cả hai trang web của $MELANIA và $TRUMP đều có tuyên bố miễn trừ trách nhiệm, nói rằng các đồng tiền này “được thiết kế để hỗ trợ và tương tác với” các giá trị của thương hiệu tương ứng và “không nhằm mục đích trở thành một cơ hội đầu tư, hợp đồng đầu tư, hoặc chứng khoán dưới bất kỳ hình thức nào.”
Trang web tuyên bố đồng meme không liên kết với chính trị. Tuy nhiên, 80% nguồn cung của đồng tiền này được nắm giữ bởi CIC Digital và Fight Fight Fight LLC, hai đơn vị liên kết với Tổ chức Trump, với lịch trình gỡ bỏ hạn chế kinh doanh kéo dài ba năm – do đó họ không thể bán toàn bộ số lượng nắm giữ của mình ngay lập tức.
Giá trị pha loãng hoàn toàn của đồng Trump (phản ánh tổng cung cuối cùng của đồng tiền Trump) đạt khoảng 54 tỷ đô la vào sáng thứ Hai, theo CoinMarketCap. Với giá trị này, 80% số tiền của các đơn vị liên kết với Trump trị giá khoảng 43 tỷ đô la, ít nhất là trên giấy tờ.
Trang web của đồng tiền $TRUMP tuyên bố rằng đây là “đồng meme Trump chính thức duy nhất.”
“Bây giờ, bạn có thể sở hữu một phần của lịch sử. Đồng Meme Trump này tôn vinh một nhà lãnh đạo không bao giờ chịu lùi bước, dù gặp bất kỳ trở ngại nào,” trang web viết.
Tổng thống đắc cử Donald Trump phát biểu cùng với Melania Trump tại Bảo tàng Xây dựng Quốc gia vào ngày 19 tháng 1 ở Washington, DC. Ảnh: Getty Images.
Logo $TRUMP trên một chiếc điện thoại thông minh vào ngày 19 tháng 1 năm 2024. Ảnh: Shutterstock.
