Thượng viện Mỹ hôm 17/12 đã bỏ phiếu với tỷ lệ 67–30 để phê chuẩn tỷ phú, phi hành gia tư nhân Jared Isaacman làm Giám đốc Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA), chấm dứt hơn một năm bất định khi cơ quan vũ trụ này phải hoạt động theo chỉ đạo của các lãnh đạo tạm thời.

Isaacman, 42 tuổi, là nhà sáng lập tỷ phú của công ty xử lý thanh toán Shift4. Ông đồng thời là một phi hành gia và là nhà tài trợ cho chương trình bay vũ trụ tư nhân Polaris, sử dụng các chuyến phóng của SpaceX lên quỹ đạo. Tính đến nay, hai nhiệm vụ thuộc chương trình này đã được phóng với Isaacman giữ vai trò chỉ huy: Inspiration4 – chuyến bay đầu tiên đưa các phi hành gia tư nhân lên quỹ đạo Trái Đất – và Polaris Dawn, sứ mệnh đi vào lịch sử với chuyến đi bộ ngoài không gian đầu tiên do một phi hành gia dân sự thực hiện.

Dù một số nghị sĩ Quốc hội bày tỏ lo ngại về mối quan hệ giữa Isaacman và nhà sáng lập kiêm CEO SpaceX Elon Musk, cho rằng điều này có thể dẫn đến thiên lệch hoặc ưu ái, đề cử của ông vẫn nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ cộng đồng vũ trụ.

Thực tế, đã có hai lần đề cử. Tổng thống Donald Trump lần đầu chọn Isaacman cho vị trí lãnh đạo NASA vào tháng 12/2024, khi ông đang là tổng thống đắc cử. Isaacman đã tham dự phiên điều trần trước Ủy ban Thương mại, Khoa học và Giao thông của Thượng viện Mỹ vào tháng 4, và đề cử của ông được chuyển lên toàn thể Thượng viện, nhưng các thượng nghị sĩ chưa kịp bỏ phiếu. Cuối tháng 5, ông Trump bất ngờ rút lại đề cử, chấm dứt tiến trình phê chuẩn và khiến NASA tiếp tục không có giám đốc chính thức trong thời gian dài.

Khi đó, vị trí quyền giám đốc do Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Kennedy Janet Petro đảm nhiệm. Đến tháng 7, trong bối cảnh chưa có đề cử mới, ông Trump giao vai trò này cho Bộ trưởng Giao thông Sean Duffy, người giữ cương vị quyền giám đốc cho đến nay.

Việc ông Trump đảo ngược quyết định, rút đề cử đối với Isaacman diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa tổng thống và Elon Musk rạn nứt công khai. Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết rằng mình không nhận ra Isaacman là “một đảng viên Dân chủ thuần túy”, người “chưa từng đóng góp cho Đảng Cộng hòa”.

Isaacman một lần nữa thu hút sự chú ý vào đầu tháng 11, khi Politico công bố một tài liệu dài 62 trang mang tên “Project Athena”, phác thảo tầm nhìn của ông đối với NASA. Sau khi tài liệu được công khai, Isaacman cho biết đây chỉ là danh sách tạm thời các “ý tưởng và suy nghĩ về định hướng của cơ quan” cũng như cách NASA có thể vận hành tinh gọn và hiệu quả hơn.

Ngày 4/11, một ngày sau khi Politico đăng tải bài báo, ông Trump tái đề cử Isaacman vào vị trí lãnh đạo NASA, mở đường cho việc phê chuẩn chính thức hôm nay.

Đề xuất ngân sách tài khóa 2026 của Tổng thống Trump cắt giảm gần 25% ngân sách NASA và giảm 47% nguồn kinh phí cho nghiên cứu khoa học. Trong hai phiên điều trần tại Thượng viện trong năm nay, Isaacman bày tỏ ủng hộ phần lớn chương trình nghị sự không gian của chính quyền, bao gồm mục tiêu đưa phi hành gia trở lại Mặt Trăng trước Trung Quốc và đưa con người lên Sao Hỏa. Ông cũng khẳng định sẽ sử dụng ngân sách NASA theo đúng chỉ đạo. Tuy nhiên, mức ngân sách cuối cùng vẫn chưa rõ ràng; Quốc hội đang tìm cách khôi phục kinh phí của NASA về mức các năm trước, nhưng dự luật phân bổ ngân sách cuối cùng vẫn chưa được thông qua.

“Ông Isaacman nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một nguồn nhân lực kế cận gồm các nhà khoa học, kỹ sư, nhà nghiên cứu và phi hành gia, nhằm hỗ trợ phát triển khoa học – công nghệ và phù hợp với các mục tiêu của NASA,” Thượng nghị sĩ Maria Cantwell (đảng Dân chủ, bang Washington) phát biểu trước khi Thượng viện tiến hành bỏ phiếu, trong tuyên bố ủng hộ việc phê chuẩn.

“Tôi mong được làm việc với Giám đốc Isaacman trong việc phát triển nhân lực STEM cho NASA nói riêng và cho toàn bộ lĩnh vực hàng không vũ trụ và đổi mới sáng tạo nói chung,” Maria Cantwell nói.

Jared Isaacman đến Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA trước sứ mệnh Polaris Dawn, ngày 19/8/2024. Ảnh: Space.com