Nga có kế hoạch xây dựng một nhà máy điện hạt nhân trên Mặt Trăng trong vòng mười năm tới nhằm cung cấp năng lượng cho chương trình không gian Mặt Trăng của nước này cũng như cho một trạm nghiên cứu chung Nga – Trung, trong bối cảnh các cường quốc lớn đang tăng tốc thăm dò vệ tinh tự nhiên duy nhất của Trái Đất.
Kể từ khi nhà du hành vũ trụ Liên Xô Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên bay vào không gian năm 1961, Nga luôn tự hào là một cường quốc hàng đầu trong lĩnh vực thăm dò vũ trụ. Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, nước này đã tụt lại phía sau Mỹ và ngày càng bị Trung Quốc vượt xa.
Tham vọng của Nga chịu một cú giáng mạnh vào tháng 8/2023, khi sứ mệnh không người lái Luna-25 đâm xuống bề mặt Mặt Trăng trong nỗ lực hạ cánh. Cùng lúc đó, Elon Musk đã tạo ra cuộc cách mạng trong lĩnh vực phóng phương tiện vũ trụ – vốn từng là thế mạnh của Nga.
Có phải là lò phản ứng hạt nhân trên Mặt Trăng?
Tập đoàn vũ trụ nhà nước Nga Roscosmos cho biết trong một tuyên bố rằng họ dự định xây dựng một nhà máy điện trên Mặt Trăng vào năm 2036 và đã ký hợp đồng với công ty hàng không vũ trụ Lavochkin Association để triển khai dự án.
Roscosmos không nêu rõ nhà máy này có phải là nhà máy điện hạt nhân hay không, nhưng cho biết các bên tham gia bao gồm tập đoàn hạt nhân quốc doanh Rosatom và Viện Kurchatov – viện nghiên cứu hạt nhân hàng đầu của Nga.
Theo Roscosmos, mục đích của nhà máy là cung cấp điện cho chương trình Mặt Trăng của Nga, bao gồm các xe tự hành, một đài quan sát và cơ sở hạ tầng của Trạm Nghiên cứu Mặt Trăng Quốc tế Nga – Trung.
“Dự án này là một bước đi quan trọng hướng tới việc xây dựng một trạm khoa học Mặt Trăng hoạt động thường trực và chuyển từ các sứ mệnh đơn lẻ sang một chương trình thăm dò Mặt Trăng dài hạn,” Roscosmos cho biết.
Người đứng đầu Roscosmos, ông Dmitry Bakanov, hồi tháng 6 nói rằng một trong những mục tiêu của tập đoàn là đưa một nhà máy điện hạt nhân lên Mặt Trăng, đồng thời thăm dò sao Kim – hành tinh được mệnh danh là “chị em” của Trái Đất.
Mặt Trăng, nằm cách Trái Đất 384.400 km, có vai trò điều hòa độ nghiêng trục quay của Trái Đất, qua đó giúp duy trì khí hậu ổn định hơn. Nó cũng là nguyên nhân gây ra thủy triều ở các đại dương trên thế giới.
Mỹ cũng lên kế hoạch đặt lò phản ứng trên Mặt Trăng
Nga không phải là quốc gia duy nhất có kế hoạch như vậy. NASA hồi tháng 8 tuyên bố ý định đưa một lò phản ứng hạt nhân lên Mặt Trăng vào quý I của năm tài khóa 2030.
“Chúng ta đang trong một cuộc đua lên Mặt Trăng, trong cuộc đua với Trung Quốc. Và để có một căn cứ trên Mặt Trăng, chúng ta cần năng lượng,” Bộ trưởng Giao thông Mỹ Sean Duffy nói hồi tháng 8 khi được hỏi về kế hoạch này.
Ông cho biết Mỹ hiện đang tụt lại trong cuộc đua lên Mặt Trăng, đồng thời nhấn mạnh rằng năng lượng là yếu tố thiết yếu để duy trì sự sống trên Mặt Trăng và từ đó mở đường cho con người tiến tới sao Hỏa.
Các quy định quốc tế cấm triển khai vũ khí hạt nhân trong không gian, nhưng không cấm đưa các nguồn năng lượng hạt nhân vào không gian, miễn là tuân thủ một số quy tắc nhất định.
Một số nhà phân tích không gian dự đoán sẽ có một “cơn sốt vàng” trên Mặt Trăng. NASA cho biết có những ước tính cho rằng Mặt Trăng chứa khoảng một triệu tấn helium-3 – một đồng vị heli hiếm trên Trái Đất.
Theo nghiên cứu của Boeing, các kim loại đất hiếm – được sử dụng trong điện thoại thông minh, máy tính và các công nghệ tiên tiến – cũng hiện diện trên Mặt Trăng, bao gồm scandium, yttrium và 15 nguyên tố thuộc nhóm lanthanide.
Nguyệt thực một phần được nhìn thấy phía trên các tháp của Điện Kremlin và trụ sở Bộ Ngoại giao Nga tại Moscow, Nga. Ảnh: Reuters
