Có những con người, khi rời khỏi đời sống công cộng, vẫn tiếp tục hiện diện trong trí nhớ tập thể. Brigitte Bardot là một trường hợp như vậy — không chỉ như một biểu tượng điện ảnh, mà như một điểm mốc trong cách thế giới từng nhìn nhận về cái đẹp, nữ tính và tự do.

Brigitte Bardot, nữ diễn viên và ca sĩ người Pháp từng là biểu tượng gợi cảm toàn cầu của điện ảnh hậu chiến, đã qua đời ở tuổi 91. Sự ra đi của bà khép lại một cuộc đời nhiều chuyển dịch: từ trung tâm của hào quang đại chúng đến lựa chọn rút lui để theo đuổi những giá trị đạo đức cá nhân, đặc biệt là bảo vệ động vật.

Trong bối cảnh xã hội châu Âu những năm 1950–1960, Bardot đại diện cho một sự đứt gãy văn hóa. Hình ảnh của bà phá vỡ mô hình nữ tính chuẩn mực vốn gắn với sự đoan trang và trật tự, đồng thời phản ánh những chuyển biến sâu sắc của xã hội hậu Thế chiến II — nơi cá nhân, thân thể và tự do bắt đầu được đặt lại vị trí trong không gian công cộng. Bardot vì thế không chỉ là sản phẩm của thời đại, mà còn là tác nhân góp phần định hình nó.

Quỹ Brigitte Bardot – một hiện tượng trong cuộc chiến bảo vệ động vật

Sinh năm 1934 tại Paris, Bardot trở thành hiện tượng toàn cầu với bộ phim Et Dieu créa la femme (1956) — Và Chúa đã tạo ra đàn bà. Vai diễn ấy đưa nàng vượt khỏi biên giới điện ảnh để bước vào không gian văn hóa đại chúng, nơi phụ nữ lần đầu tiên được nhìn như những cá thể khao khát, tự do và đầy mâu thuẫn. Trong gần hai thập niên, Bardot đóng hàng chục bộ phim, trở thành một trong những người phụ nữ được chụp ảnh nhiều nhất thế giới — gương mặt của hào quang, của những tấm poster treo trên tường, của giấc mơ nam giới và sự ganh tị thầm lặng của xã hội.

Nhưng ngay giữa ánh sáng chói lòa ấy, một mối bận tâm khác đã âm thầm lớn lên trong nàng — lặng lẽ, dai dẳng và không thể dập tắt: số phận của những sinh linh không tiếng nói.

Từ đầu thập niên 1960, khi chứng kiến cảnh động vật bị hành hạ trong các lò mổ và hệ thống chăn nuôi công nghiệp ở châu Âu, Bardot không thể làm ngơ. Sự thức tỉnh ấy không mang dáng vẻ của một phong trào thời thượng. Nó là cú va đập đạo đức. Nàng hiểu rằng một nền văn minh tự xưng là tiến bộ nhưng thờ ơ trước nỗi đau của kẻ yếu thì chỉ là một ảo tưởng rỗng tuếch. Và nàng — một minh tinh, một biểu tượng gợi cảm — đã chọn lên tiếng, vào lúc rất ít người dám làm điều đó.

Năm 1973, ở tuổi 39, khi danh vọng vẫn còn ở đỉnh cao, Bardot rút lui khỏi điện ảnh. Quyết định ấy khiến công chúng bàng hoàng. Nhưng đối với nàng, đó không phải là từ bỏ, mà là một sự chuyển dịch. Ánh đèn khép lại, để mở ra một con đường khác — cô độc hơn, khắc nghiệt hơn, nhưng phù hợp hơn với lương tri của nàng.

Năm 1986, Bardot thành lập Quỹ Brigitte Bardot vì Phúc lợi và Bảo vệ Động vật. Nay đã là bà không chỉ đặt tên mình cho quỹ; bà đặt vào đó toàn bộ những gì còn lại của đời sống ngôi sao. Trang sức, kỷ vật điện ảnh, tài sản cá nhân — những biểu tượng của hào quang cũ — lần lượt được bán đi để đổi lấy sự sống cho những con vật bị bỏ rơi. Danh tiếng, trong tay bà, trở thành một công cụ gây áp lực đạo đức.

Gắn bó trọn đời với quyền động vật

Quỹ của Bardot nhanh chóng trở thành một trong những tổ chức bảo vệ động vật có ảnh hưởng nhất tại Pháp, được công nhận là tổ chức vì lợi ích công cộng từ năm 1992. Từ việc chống ngành công nghiệp lông thú, săn bắn, săn hải cẩu, săn cá voi thương mại, đến phản đối việc vận chuyển gia súc đường dài trong điều kiện tàn nhẫn — Bardot không chọn những trận chiến dễ chịu. Bà viết thư cho tổng thống, thủ tướng, các tổ chức quốc tế, can thiệp vào những nơi mà động vật bị ngược đãi nhân danh truyền thống, lợi nhuận hay sự tiện lợi của con người.

Hàng nghìn con chó, mèo, ngựa, gấu và gia súc đã được cứu sống nhờ các trại cứu hộ, khu bảo tồn và chương trình triệt sản do quỹ của bà tài trợ. Với Bardot, lòng trắc ẩn không phải là một khái niệm trừu tượng. Nó là những cánh cửa chuồng được mở ra, là thức ăn được đặt xuống, là một sinh linh thoát khỏi cái chết cận kề.

Năm 2019, gần nửa thế kỷ cống hiến không ngừng nghỉ, Bardot được ghi nhận bằng Giải thưởng Thành tựu Trọn đời của GAIA. Giải thưởng ấy tôn vinh điều hiếm hoi nhất nơi bà: sự nhất quán. Trong khi nhiều người nổi tiếng chỉ lướt qua các hoạt động nhân đạo như một vai diễn phụ, Bardot gắn bó với quyền động vật như một định mệnh không thể thoái lui.

Những năm cuối đời, bà không tránh khỏi tranh cãi. Các quan điểm chính trị thẳng thắn của Bardot từng gây phản ứng dữ dội và làm hình ảnh trong lòng công chúng châu Ấu, nhất là Pháp,của bà trở nên phức tạp. Nhưng trong thế giới bảo vệ động vật, không thể phủ nhận tầm ảnh hưởng của bà. Bardot buộc xã hội phải nhìn thẳng vào sự tàn nhẫn mà xã hội thường cố lãng quên.

Brigitte Bardot sẽ không chỉ được nhớ đến như một huyền thoại điện ảnh. Bà sẽ được nhớ đến bởi những sinh vật đã được bảo vệ sau khi bà rời khỏi ánh đèn. Khi chọn động vật thay vì tiếng vỗ tay, Bardot đã tái định nghĩa ý nghĩa của sự nổi tiếng. Theo bà, nó không hề được đo bằng doanh thu phòng vé; nó phải được do bằng những nỗi đau được xoa dịu và lòng trắc ẩn được đánh thức.