Các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm nâng cao sức khỏe con người đã tạo được sức hút trong năm 2025, hứa hẹn cá nhân hóa việc chăm sóc y tế, rút ngắn thời gian chẩn đoán, hỗ trợ phát hiện thuốc mới và nhiều ứng dụng khác.
Chẳng hạn, Phần Lan đang sử dụng AI để đào tạo nhân viên y tế, Estonia áp dụng AI trong phân tích dữ liệu y khoa, còn Tây Ban Nha dùng AI để phát hiện bệnh tật.
Tuy vậy, các nghiên cứu cho thấy AI chưa thể thay thế các chuyên gia y tế trong tương lai gần. Bác sĩ vẫn vượt trội hơn AI trong các tình huống cấp cứu, trong khi chatbot AI gặp khó khăn khi xử lý các vấn đề sức khỏe tâm thần và có nguy cơ lan truyền thông tin y tế sai lệch.
Ngoài ra, còn tồn tại những lo ngại lớn về an toàn, khi các chuyên gia công nghệ và chống khủng bố cảnh báo rằng các nhóm cực đoan có thể lợi dụng công cụ AI để tạo ra vũ khí sinh học, đủ khả năng châm ngòi cho một đại dịch.
Dù vậy, AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế. Dưới đây là năm cách AI đã tác động đến sức khỏe và đời sống của người dân châu Âu trong năm nay.
- Dự báo rủi ro sức khỏe
Các nhà khoa học đã phát triển một mô hình AI có thể dự đoán hơn 1.000 tình trạng y tế – bao gồm một số loại ung thư, đau tim và tiểu đường – sớm hơn một thập kỷ trước khi người bệnh được chẩn đoán chính thức.
Dù chưa sẵn sàng để sử dụng trong các phòng khám, công cụ này có thể giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn quá trình hình thành và phát triển của bệnh theo thời gian.
Bên cạnh đó, nhiều công cụ AI khác ra mắt trong năm nay nhằm dự đoán liệu các đột biến gen hiếm có dẫn đến bệnh tật hay không, đánh giá nguy cơ tim mạch ở phụ nữ thông qua phân tích ảnh chụp nhũ ảnh, cũng như sử dụng các hình ảnh y khoa thường quy để xác định các dấu ấn sinh học của stress mạn tính.
- Đẩy nhanh chẩn đoán bệnh
Lần đầu tiên tại châu Âu, một trợ lý AI mang tên “Giáo sư Valmed” đã được cấp chứng nhận trong năm nay để hỗ trợ bác sĩ trong chẩn đoán và điều trị, dựa trên kho dữ liệu y tế khổng lồ của bệnh nhân.
Nhiều công cụ chẩn đoán khác cũng đang được phát triển. Tại Anh, các nhà nghiên cứu cho biết một ống nghe ứng dụng AI có thể phát hiện các bệnh tim chỉ trong 15 giây.
Thiết bị này có độ nhạy khá cao, đến mức các xét nghiệm tiếp theo loại trừ suy tim ở khoảng hai phần ba số bệnh nhân mà ống nghe đã cảnh báo. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng công cụ này cũng phát hiện được những vấn đề tim mạch thực sự mà lẽ ra có thể bị bỏ sót.
Cũng tại Anh, các bác sĩ đang sử dụng AI để giúp bệnh nhân rút ngắn thời gian chờ đợi chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, vốn có thể kéo dài nhiều tuần.
Công cụ AI phân tích hình ảnh y khoa và xác định những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến tiền liệt, từ đó đưa họ lên danh sách ưu tiên để bác sĩ chẩn đoán hình ảnh xem xét trước.
- Theo dõi bệnh nhân sau phẫu thuật
Một nhóm nghiên cứu tại Đức đã sử dụng AI để tự động hóa quá trình theo dõi bệnh nhân được đặt stent mạch vành nhằm thông lại các mạch máu bị tắc do bệnh tim. Thông thường, việc theo dõi quá trình hồi phục này rất tốn thời gian và có thể dẫn đến các biến chứng khác.
Thuật toán AI sử dụng hình ảnh mạch máu để phân tích mức độ hồi phục của bệnh nhân và có thể nhanh chóng phân biệt các xu hướng phục hồi khác nhau với độ chính xác tương đương các bác sĩ chuyên gia. Nhóm nghiên cứu cho rằng công cụ này có thể giúp chuẩn hóa việc theo dõi stent và cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Chống lại tình trạng kháng kháng sinh
Các nhà khoa học đang sử dụng AI để đối phó với các “siêu vi khuẩn” kháng kháng sinh, một mối đe dọa ngày càng lớn đối với sức khỏe cộng đồng trên khắp châu Âu.
Trong ba năm tới, họ dự định phát triển một mô hình AI để thiết kế và thử nghiệm các phương pháp điều trị mới đối với vi khuẩn kháng thuốc, đồng thời dùng AI để hiểu rõ hơn phản ứng của hệ miễn dịch đối với một loại vi khuẩn khác trong quá trình tìm kiếm vaccine hiệu quả.
- Giảm gánh nặng hành chính cho bác sĩ
Các phòng khám và bệnh viện trên khắp châu Âu đang áp dụng các công cụ AI để hỗ trợ xử lý công việc hành chính như ghi chép hồ sơ và làm thủ tục chuyển tuyến. Mục tiêu là giúp bác sĩ có thêm thời gian dành cho bệnh nhân, trong bối cảnh thiếu hụt nhân lực y tế và áp lực công việc ngày càng lớn.
Chẳng hạn, Microsoft đã đưa trợ lý lâm sàng AI của mình vào sử dụng tại Ireland trong năm nay, trong khi công ty Tandem Health của Thụy Điển triển khai công cụ thư ký y tế ứng dụng AI tại Tây Ban Nha, Đức, Anh và Phần Lan. Dịch vụ này cũng đang hoạt động tại Hà Lan, Na Uy và Đan Mạch.
Một người đeo khẩu trang đi ngang qua màn hình kính, với hình ảnh số hóa của đôi bàn tay, biểu trưng cho vai trò ngày càng rõ nét của AI trong việc nâng cao hiệu quả và độ chính xác của hệ thống y tế. Ảnh: AP
