Trong nhiều thập kỷ, Leona Helmsley được nhớ đến như một tỷ phú New York khét tiếng, biểu tượng của sự hà khắc và tai tiếng trong giới kinh doanh khách sạn. Thế nhưng, di sản thực sự bền bỉ nhất của bà lại đang được viết nên ở những thị trấn nhỏ vùng Trung Tây và dãy Rocky, nơi hàng triệu người dân nông thôn Mỹ đang tiếp cận dịch vụ y tế tốt hơn nhờ một chiến lược từ thiện dài hơi. Trung tâm của câu chuyện đó là Walter Panzirer, cháu trai của Helmsley và là người kiến tạo chương trình y tế nông thôn của Quỹ Từ thiện Leona M. và Harry B. Helmsley.
Một người thừa kế “không đi theo lối mòn”
Không giống hình dung thông thường về người thừa kế tài sản lớn, Panzirer không chọn bước vào thế giới tài chính hay điều hành doanh nghiệp gia đình. Cuối thập niên 1990, khi Leona Helmsley muốn ông về New York làm việc, Panzirer đã từ chối. Thay vào đó, ông rời California đến South Dakota, làm cảnh sát trong gần một thập kỷ tại các thị trấn nhỏ như Sturgis và Mitchell.
Chính quãng thời gian này đã định hình cách Panzirer nhìn nhận nước Mỹ nông thôn. Ông chứng kiến tận mắt việc thiếu thốn dịch vụ y tế ảnh hưởng đến đời sống người dân như thế nào, đặc biệt trong các ca khủng hoảng tâm thần. Ở nhiều nơi, bác sĩ chuyên khoa gần như không tồn tại; cảnh sát và lực lượng ứng cứu trở thành tuyến đầu bất đắc dĩ trong những tình huống sinh tử.
“Đó không phải là câu chuyện thống kê, mà là trải nghiệm sống,” Panzirer từng nói. “Tôi hiểu rất rõ sự khác biệt, và cả bất công, khi bạn sống ở một nơi mà y tế hiện đại không nằm trong tầm với.”
Từ di chúc gây tranh cãi đến chiến lược y tế nông thôn
Khi Leona Helmsley qua đời, bản di chúc của bà gây xôn xao dư luận vì dường như yêu cầu quỹ từ thiện chỉ dành cho việc chăm sóc chó. Sau đó, tòa án cho phép các quản lý quỹ toàn quyền quyết định việc sử dụng tài sản. Trong quá trình định hình hướng đi cho quỹ vào năm 2008, Panzirer đã thúc đẩy mạnh mẽ việc tập trung vào y tế nông thôn — một lĩnh vực gần như bị các quỹ quốc gia lớn bỏ ngỏ.
Ban đầu, mọi thứ không hề suôn sẻ. Các bệnh viện nông thôn tỏ ra dè dặt với một quỹ có trụ sở ở New York và cái tên Helmsley còn xa lạ. Panzirer sớm nhận ra rằng không thể làm từ thiện hiệu quả ở nông thôn nếu chỉ ngồi ở các văn phòng lớn nơi đô thị.
Một quyết định mang tính bước ngoặt được đưa ra: mở văn phòng địa phương tại Sioux Falls, South Dakota. Từ đó, đội ngũ của Helmsley bắt đầu đi sâu vào từng cộng đồng, lắng nghe bệnh viện, nhân viên y tế, cảnh sát, lãnh đạo địa phương và cả người dân.
Triết lý “đầu tư đúng chỗ, đúng cách”
Dưới sự dẫn dắt của Panzirer, chiến lược của Helmsley không phải là rải tiền theo phong trào, mà tập trung vào những “điểm nghẽn” then chốt của y tế nông thôn.
Một trong những ưu tiên sớm nhất là trang bị máy khử rung tim tự động cho lực lượng ứng cứu đầu tiên. Hơn 24.000 thiết bị đã được phân bổ, với hàng trăm trường hợp cứu sống được ghi nhận. “Ở nông thôn, cảnh sát thường đến hiện trường nhanh hơn xe cứu thương,” Panzirer lý giải. “Nếu họ có công cụ phù hợp, cơ hội sống sót sẽ tăng lên đáng kể.”
Song song đó, quỹ đầu tư mạnh vào các thiết bị tương đối rẻ nhưng tạo tác động lớn, như máy chụp nhũ ảnh, nhằm bảo đảm phụ nữ không phải di chuyển hàng trăm kilomet chỉ để tầm soát ung thư vú.
Một trụ cột khác là y tế từ xa. Helmsley đã chi hơn 100 triệu USD để xây dựng các hệ thống kết nối bệnh nhân nông thôn với bác sĩ ở đô thị, từ cấp cứu, dược lâm sàng đến tâm thần học. Đây không chỉ là giải pháp tình thế mà là cách tái cấu trúc việc cung cấp dịch vụ y tế trong bối cảnh thiếu nhân lực kéo dài.
Chăm sóc khủng hoảng tâm thần: Từ trải nghiệm cá nhân đến chính sách
Trong số các sáng kiến của Helmsley, chương trình “chăm sóc khủng hoảng từ xa” phản ánh rõ nhất dấu ấn cá nhân của Panzirer. Là cựu cảnh sát, ông hiểu rõ cảm giác bất lực khi phải đưa người đang có ý định tự tử vào trại giam chỉ vì không có lựa chọn nào khác.
Chương trình này trang bị cho cảnh sát máy tính bảng, cho phép họ kết nối ngay lập tức người đang khủng hoảng với chuyên gia tâm lý từ xa. Kết quả là số ca bị tạm giam hoặc nhập viện bắt buộc đã giảm mạnh. Điều đáng chú ý là mô hình được thiết kế cho nông thôn này sau đó lại chứng minh hiệu quả tại các đô thị lớn như Las Vegas, nơi các đội phản ứng khủng hoảng trực tiếp thường xuyên quá tải.
Không chỉ xây dựng, mà còn bảo đảm bền vững
Khi Helmsley tài trợ cho các dự án lớn như trung tâm ung thư, Panzirer không coi việc khánh thành là điểm kết thúc. Quỹ luôn yêu cầu kế hoạch vận hành dài hạn, khả năng thay thế thiết bị đắt tiền trong tương lai và sự cam kết tài chính từ địa phương.
Cách tiếp cận này giúp nhiều cộng đồng nông thôn lần đầu tiên có được các trung tâm ung thư hoàn chỉnh, nhưng không rơi vào tình trạng “nở rộ rồi lụi tàn”. Các trung tâm thường kết hợp điều trị tại chỗ với tư vấn từ xa và bác sĩ chuyên khoa luân phiên từ đô thị.
Bên cạnh cơ sở vật chất, Panzirer đặc biệt chú trọng đến đào tạo nhân lực. Helmsley đã hỗ trợ xây dựng các chương trình nội trú y khoa, tâm thần học và phẫu thuật tại những trung tâm y tế then chốt ở vùng nông thôn. Nhiều bác sĩ trẻ sau khi đào tạo đã lựa chọn ở lại làm việc tại các cộng đồng nhỏ, phần nào giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực kéo dài.
Đối với Panzirer, đây là cách tạo ra thay đổi mang tính hệ thống. “Nếu bạn không đầu tư vào con người và mô hình đúng, thì dù có thiết bị hiện đại đến đâu cũng không giải quyết được gốc rễ vấn đề,” ông nói.
Khi triển khai các dự án lớn như trung tâm ung thư, Helmsley thường là nhà tài trợ chính nhưng luôn phối hợp chặt chẽ với lãnh đạo địa phương để bảo đảm nguồn lực duy trì lâu dài. Tại Lewistown, Montana, sự hỗ trợ ban đầu của Helmsley đã kích hoạt phong trào gây quỹ trong cộng đồng, với hơn 800 hộ gia đình và doanh nghiệp địa phương cùng đóng góp, biến một dự án từng được xem là “không thể” thành hiện thực.
Một di sản khác của Leona Helmsley
Sau hơn 16 năm, Quỹ Helmsley đã chi hơn 850 triệu USD cho y tế nông thôn — một con số hiếm có trong giới từ thiện Mỹ. Cụ thể, tính đến hết tháng 11/2025, quỹ đã thực hiện 751 khoản tài trợ cho ý tế nông thôn, với tổng số tiền là 854,5 triệu USD. Riêng trong năm tài chính kết thúc vào tháng Ba năm nay, quỹ đã tài trợ 91,9 triệu USD.
Nhưng đối với Panzirer, điều quan trọng hơn là sự thay đổi trong cách nhìn nhận nông thôn.
“Y tế không nên là đặc quyền của thành phố lớn,” ông nói. “Mã bưu chính nơi bạn sinh sống không nên quyết định cơ hội sống khỏe mạnh của bạn.”
Ở khía cạnh đó, di sản lớn nhất của Leona Helmsley có lẽ không nằm ở những khách sạn xa hoa, mà ở những bệnh viện nhỏ, phòng cấp cứu vùng xa và những hệ thống chăm sóc âm thầm đang cứu sống người dân nông thôn mỗi ngày — dưới sự dẫn dắt kiên trì và thực tế của người cháu trai từng làm cảnh sát ở South Dakota.
Abby Franks, một bệnh nhân ung thư vú và là Giám đốc Quỹ của Trung tâm Y tế Trung tâm Montana, rung chiếc chuông sẽ được các bệnh nhân tương lai sử dụng khi hoàn tất điều trị, trong lễ khai trương Trung tâm Ung thư Helmsley tại Trung tâm Y tế Trung tâm Montana. Ảnh: Trung tâm Y tế Trung tâm Montana
Walter Panzirer, người cháu trai yêu thích các hoạt động ngoài trời của Leona Helmsley, được bổ nhiệm làm ủy viên hội đồng quản lý quỹ và đã thúc đẩy triển khai một chương trình chăm sóc y tế nông thôn, trong bối cảnh rất ít quỹ quốc gia tập trung vào lĩnh vực này. Ảnh: Helmsley Charitable Trust
Trung tâm Ung thư Helmsley tại Miles City, bang Montana. Ảnh: Intermountain Health
