EssilorLuxottica đang đặt cược lớn vào kính mắt thông minh, và canh bạc này sắp bước vào giai đoạn thử lửa. Mẫu kính Ray-Ban Meta của công ty, được tích hợp trí tuệ nhân tạo, đã mang lại cú hích doanh thu đáng kể đầu tiên trong năm nay, nhưng các nhà phân tích cảnh báo rằng lo ngại về quyền riêng tư cùng làn sóng cạnh tranh mới có thể kìm hãm đà tăng trưởng.
Mẫu kính ra mắt năm 2021 được quảng bá sẽ thay đổi kỷ nguyên smartphone bằng cách cho phép người dùng chụp ảnh, quay video qua các camera nhỏ trên tròng kính, phát trực tiếp lên ứng dụng Meta và trò chuyện với trợ lý AI.
Tuy nhiên, chính các tính năng khiến chiếc kính AI này – sản phẩm hợp tác giữa Meta của Mark Zuckerberg và tập đoàn kính mắt Pháp–Ý EssilorLuxottica – trở thành thiết bị “phải có” lại đang gây lo ngại, bởi những người xung quanh không biết việc họ bị ghi hình hay dữ liệu của họ được xử lý ra sao.
“Các loại kính thông minh tích hợp AI đặt ra lo ngại lớn về quyền riêng tư,” luật sư Kleanthi Sardeli thuộc nhóm vận động quyền kỹ thuật số châu Âu NOYB cho biết. “Vấn đề chính liên quan đến việc sử dụng dữ liệu cá nhân để huấn luyện mô hình AI và sự minh bạch đối với những người đứng gần.”
Meta Platforms — chủ sở hữu Facebook, Instagram và WhatsApp, đồng thời kiếm phần lớn doanh thu từ quảng cáo — đang tận dụng dữ liệu người dùng để vận hành các công cụ AI. Động thái này khiến công ty tiếp tục bị giám sát về sử dụng dữ liệu.
Giám sát tại châu Âu
Các cơ quan quản lý châu Âu đã cảnh báo rủi ro từ năm 2021, khi Ý và Ireland yêu cầu Meta giải thích việc tuân thủ luật quyền riêng tư của họ.
Ủy ban Bảo vệ Dữ liệu Ireland từng đặt câu hỏi liệu đèn LED nhỏ xíu có đủ để cảnh báo người bị ghi hình hay không, khiến Meta và EssilorLuxottica phải làm đèn lớn hơn và thêm chế độ nhấp nháy.
Lo ngại quyền riêng tư đặc biệt mạnh ở Liên minh châu Âu, nơi các quy định nghiêm ngặt đã làm chậm lại việc chấp nhận một số tính năng AI.
Thiết bị đeo tích hợp AI chịu sự điều chỉnh của Đạo luật AI và Quy định Bảo vệ Dữ liệu Chung (GDPR).
“Mọi hoạt động ghi hình cá nhân đều phải được thông báo rõ ràng và phải có cơ sở pháp lý,” người phát ngôn Ủy ban châu Âu cho biết, trừ khi dữ liệu được xử lý cho mục đích thuần túy cá nhân hoặc gia đình. Tuy nhiên, NOYB cho rằng việc thực thi rất khó khi không biết ai là chủ thiết bị.
Một khảo sát của Đại học Monash năm 2024 với hơn 1.000 người Úc cho thấy chủ sở hữu kính thông minh cho rằng thiết bị giúp họ cải thiện hình ảnh cá nhân và kết nối xã hội, trong khi người không dùng lại lo ngại về xâm phạm quyền riêng tư và xáo trộn xã hội.
EssilorLuxottica cho biết họ hợp tác “với cơ quan chức năng có thẩm quyền để thúc đẩy đổi mới, bảo vệ quyền riêng tư và thiết lập tiêu chuẩn mới cho ngành.” Meta từ chối bình luận, chỉ đề cập đến tuyên bố của EssilorLuxottica.
Cổ phiếu EssilorLuxottica đã tăng 28% trong năm nay, phục hồi sau cú sốc thuế quan và lập kỷ lục mới nhờ kết quả kinh doanh mạnh mẽ, khi nhà đầu tư đặt kỳ vọng vào mẫu kính thông minh Ray-Ban Meta.
Cạnh tranh ngày càng nóng
Theo các chuyên gia và nhà phân tích, kính Ray-Ban Meta đang dẫn đầu thị trường nhờ sự kết hợp giữa công nghệ và thời trang — điều mà Google Glass thất bại một thập kỷ trước.
Theo Barclays, EssilorLuxottica hiện nắm khoảng 60% thị phần kính thông minh.
“Thay vì cố làm thứ gì đó trông ấn tượng, Meta đã hợp tác với những người thật sự biết thế nào là ấn tượng,” Ross Gerber, CEO của hãng quản lý tài sản Gerber Kawasaki (California), đơn vị nắm giữ cổ phiếu Meta, nhận xét.
Nhưng lợi thế tiên phong có thể lu mờ khi đối thủ tung sản phẩm tốt hơn, theo nhà phân tích Luca Solca của Bernstein. Ngoài ra, kính thông minh cũng có thể “ăn vào” doanh số mắt kính truyền thống — vốn chiếm khoảng 1/4 doanh thu của EssilorLuxottica.
Nhiều gã khổng lồ công nghệ đang tìm cách bắt kịp.
Tháng 11, Alibaba tung kính Quark tích hợp AI tại Trung Quốc — nơi Ray-Ban Meta không được bán. Apple dự kiến công bố mẫu kính mới vào năm sau và bán rộng rãi năm 2027, theo Bloomberg. Trong khi đó, Google hợp tác với Warby Parker và Kering để phát triển mẫu riêng, dự kiến ra mắt năm 2026, khiến cổ phiếu EssilorLuxottica giảm giá.
Ngoài ra, Amazon cũng được cho là đang khám phá thị trường này, và Xiaomi đã giới thiệu sản phẩm tương tự vào tháng 6.
EssilorLuxottica — nhà sản xuất kính mắt lớn nhất thế giới — có lợi thế nhờ mạng lưới 18.000 cửa hàng và các thương hiệu như Prada, Armani, Chanel.
“Điểm khác biệt của họ không chỉ là năng lực sản xuất, mà còn là năng lực phân phối và tận dụng danh mục thương hiệu,” Bassel Choughari, giám đốc danh mục tại Comgest (Paris), nói.
Kính thông minh đã đóng góp hơn 4 điểm phần trăm vào tăng trưởng doanh thu 9 tháng của công ty, giúp vốn hóa 140 tỷ euro của tập đoàn tăng 14%. Tuy vậy, sản phẩm này chỉ chiếm khoảng 2% tổng doanh số toàn cầu.
Công ty cho biết họ hoan nghênh cạnh tranh: “Một hệ sinh thái sôi động sẽ giúp thúc đẩy tăng trưởng thị trường, nuôi dưỡng đổi mới và mở rộng lựa chọn cho người tiêu dùng.”
Nhân viên Meta Sara Nicholson tạo dáng với mẫu kính Ray-Ban tại sự kiện Meta Connect ngày 24/9/2024 ở Menlo Park, California, Mỹ. Ảnh: Reuters
