Năm 2010, đồng sáng lập Microsoft Bill Gates và vợ khi đó là Melinda French Gates, cùng với tỉ phú Warren Buffett, đã khởi xướng Giving Pledge – phong trào kêu gọi tỉ phú hiến tặng ít nhất một nửa tài sản của họ trong đời hoặc sau khi qua đời. Hơn 250 người giàu nhất thế giới đã ký cam kết này, nhưng nhiều người đến nay vẫn chưa thực hiện đúng lời hứa.
“Họ đã cho đủ chưa? Chưa,” French Gates nói trong một cuộc phỏng vấn với Wired được công bố hôm thứ Ba tuần này.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent hôm thứ Tư cũng gọi Giving Pledge là một thất bại – nhưng vì những lý do khác. Ông nói dù “có ý tốt”, cam kết này “rất mơ hồ”, và nhiều người giàu ký chỉ vì sợ công chúng sẽ phê phán. Nhưng Bessent cũng chỉ ra rằng không nhiều tỉ phú thực sự thực hiện lời hứa quyên góp tài sản của họ. Bình luận của ông được đưa ra ngay sau thông báo của chính quyền Trump về “Tài khoản Trump” dành cho trẻ em, được khởi động bằng khoản quyên góp 6,25 tỉ USD từ Susan và Michael Dell.
Trong một bức thư gửi cổ đông gần đây, Buffett cũng dường như tạo khoảng cách với Giving Pledge, nói rằng kế hoạch từ thiện lớn mà ông từng theo đuổi không còn “khả thi” như ông nghĩ. “Những năm đầu, tôi đã nghĩ đến các kế hoạch từ thiện hoành tráng. Dù rất kiên định, chúng không chứng tỏ được tính khả thi,” Buffett viết. “Trong nhiều năm, tôi cũng chứng kiến những cuộc chuyển giao tài sản sai lầm bởi các chính trị gia, lựa chọn mang tính dòng tộc, và cả những nhà từ thiện vụng về hoặc lập dị.”
Thay vì một kế hoạch từ thiện quy mô lớn duy nhất, Buffett quyết định chuyển phần lớn tài sản ròng trị giá 150 tỉ USD còn lại cho các quỹ từ thiện của ba người con, cho phép họ quyên góp khoảng 500 triệu USD mỗi năm. Tuy vậy, Buffett vẫn là một trong những nhà từ thiện hào phóng nhất thế giới, đã tặng hơn 60 tỉ USD.
Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra lỗ hổng của Giving Pledge, cho thấy nó giúp tỉ phú xây dựng hình ảnh hào phóng nhưng không đặt câu hỏi về bất bình đẳng hay các quy định thuế vốn tạo ra sự giàu có khổng lồ đó. Viện Nghiên cứu Chính sách (IPS) cho rằng Giving Pledge “chưa được thực hiện, không thể thực hiện đầy đủ, và không phải là con đường dẫn đến một tương lai công bằng hơn.”
“Ba phần tư số người Mỹ ký Giving Pledge từ đầu và còn sống đến nay vẫn là tỉ phú,” theo IPS. “Họ nhìn chung ngày càng giàu hơn kể từ khi ký, trong khi chỉ 8/22 người đã qua đời thực sự thực hiện lời hứa.”
Gates nói với Fortune hồi tháng 5 rằng ông sẽ đóng cửa Quỹ Gates, cam kết “gần như toàn bộ tài sản của tôi” – khoảng 100 tỉ USD – cho quỹ. Hiện ông sở hữu khoảng 118 tỉ USD.
French Gates rời Quỹ Gates năm 2024 và hiện điều hành Pivotal Ventures, một nhóm tổ chức thiện nguyện tập trung vào các vấn đề của phụ nữ. Năm 2024, bà cam kết 150 triệu USD nhằm mở rộng cơ hội nghề nghiệp cho phụ nữ, trong đó một phần ba dành cho lĩnh vực AI.
Dù French Gates nói còn nhiều việc phải làm để giới tỉ phú tăng cường đóng góp từ thiện, bà cũng nhấn mạnh rằng lời chỉ trích của mình không dành cho tất cả những người đã ký Giving Pledge. “Liệu họ có thực sự cho đi? Một số có, thậm chí ở quy mô rất lớn,” bà nói. “Chúng tôi đang cố chứng minh qua cam kết rằng bạn có thể cho đi ở quy mô rất lớn.”
Ví dụ như John và Laura Arnold, những người đã quyên góp hơn 2 tỉ USD cho đến nay. (John Arnold là một nhà giao dịch năng lượng nổi tiếng ở Phố Wall.) Họ đã ký Giving Pledge và riêng năm 2024 đã ủng hộ hơn 204 triệu USD, theo Forbes. Tài sản của họ vào khoảng 2,9 tỉ USD.
Nhưng ngôi sao của hoạt động từ thiện năm nay (và vài năm qua) là MacKenzie Scott, tiểu thuyết gia, nhà từ thiện và vợ cũ của Jeff Bezos. Scott là người ký Giving Pledge và đã quyên tặng khoảng 20 tỉ USD trong 5 năm qua, bao gồm hàng trăm triệu USD mùa thu này cho các tổ chức về đa dạng và bình đẳng, giáo dục và cứu trợ thiên tai. Scott hiện vẫn sở hữu khoảng 40 tỉ USD nhờ cổ phần Amazon bà nhận được sau vụ ly hôn năm 2019.
Melinda French Gates nói rằng giới tỉ phú cần phải làm nhiều hơn. Ảnh: Fortune
