Một công nhân mang găng tay trắng đang kiểm tra cánh quạt của một chiếc xe bay hai chỗ vuông vức vừa ra khỏi dây chuyền lắp ráp tại một nhà máy ở Trung Quốc, nơi đang thử nghiệm sản xuất hàng loạt xe bay. Trên toàn cầu, các thách thức về kỹ thuật và quy định đã ngăn cản ngành xe bay được kỳ vọng cao này “cất cánh”, nhưng các công ty Trung Quốc đang tận dụng sự phát triển nhanh chóng của drone và xe điện (EV), đồng thời khai thác sự hỗ trợ từ chính phủ cho những phát minh mang tính tương lai, mà cụ thể là xe bay.
“Trung Quốc có tiềm năng tạo ra lợi thế cạnh tranh” cho xe bay, Zhang Yangjun, giáo sư tại Trường Xe cộ và Di động của Đại học Thanh Hoa, nhận định.
“Cạnh tranh trong tương lai sẽ ngày càng phụ thuộc vào kiểm soát chi phí và hiệu quả chuỗi cung ứng, và đây là những lĩnh vực mà Trung Quốc có lợi thế rõ ràng,” ông nói.
Tại nhà máy rộng rãi, sáng sủa ở trung tâm công nghiệp phía Nam tỉnh Quảng Châu, các robot logistics liên tục di chuyển để vận chuyển các bộ phận chưa hoàn thiện.
Chiếc xe bay nhẹ, sáu cánh quạt đang được lắp ráp có khả năng cất cánh thẳng đứng và gập gọn để vừa một ô tô lớn, tạo nên “Land Aircraft Carrier” — một cái tên rất hoành tráng nghe mang âm hưởng tàu sân bay trên đất liền nhưng dùng để chỉ phương tiện bay mô-đun do Aridge, chi nhánh của hãng xe điện Trung Quốc XPeng, chế tạo.
Phần bay được cất giữ và sạc trong một phương tiện trên mặt đất gọi là “mothership” (tàu mẹ).
Khi hoạt động với công suất tối đa, nhà máy Aridge có thể sản xuất một chiếc mỗi 30 phút. Giai đoạn thử nghiệm bắt đầu từ đầu tháng 11, và công ty dự kiến giao hàng vào năm sau, với hơn 7.000 đơn đặt trước.
Tuy nhiên, vẫn còn một chặng đường dài trước khi xe bay trở nên phổ biến hàng ngày.
“Quy định, mức độ chấp nhận sản phẩm của người tiêu dùng, cũng như cách quản lý không phận, chuỗi cung ứng… tất cả đều cần được điều chỉnh dần dần,” Michael Du, phó chủ tịch Aridge, cho biết tại một sự kiện gần đây.
Cạnh tranh đang nóng lên giữa các tập đoàn công nghệ toàn cầu về tương lai di chuyển trên không, với CEO Tesla Elon Musk hé lộ việc ra mắt nguyên mẫu xe bay trong vài tuần tới.
“Nếu bạn gom tất cả các xe James Bond lại, nó còn điên rồ hơn,” Musk khoe chiếc xe sắp ra mắt của mình trên podcast The Joe Rogan Experience.
Người tiên phong hàng không Mỹ Glenn Curtiss đã ra mắt nguyên mẫu xe bay đầu tiên vào năm 1917. Tuy nhiên, các thiết kế khả thi chỉ trở thành hiện thực trong vài năm gần đây nhờ sự tiến bộ của động cơ điện và pin hiệu suất cao.
Các công ty lớn trong ngành đã tiến hành các chuyến bay thử nghiệm có người lái, bao gồm các công ty Mỹ tại California là Joby và Archer, cũng như Aridge, EHang và Volant ở Trung Quốc.
Năm nay, EHang trở thành công ty xe bay đầu tiên trên thế giới được cấp phép hoàn toàn để vận hành thương mại — điều mà Aridge vẫn chưa đạt được.
EHang dự kiến ra mắt dịch vụ taxi bay, với giá tương tự taxi đường bộ hạng sang, trong vòng ba năm tới.
“Xe bay vẫn còn ở giai đoạn phát triển sớm,” Zhang nhận xét, và ông người đã biên soạn một báo cáo về ngành xe bay Trung Quốc. Ông vẫn cho rằng ngành này xứng đáng đầu tư lâu dài, và chính quyền cũng đồng tình.
Bắc Kinh đã xác định “kinh tế tầm thấp” — xe bay, drone và taxi bay — là lĩnh vực chiến lược trong 5 năm tới, nhằm thúc đẩy phát triển.
Các chính quyền tỉnh từ Quảng Đông đến Tứ Xuyên cũng đã cam kết nới lỏng các hạn chế.
Báo cáo của Boston Consulting Group cho biết thị trường xe bay Trung Quốc đang tiến tới “một điểm ngoặt quan trọng,” và dự đoán giá trị sẽ đạt 41 tỷ USD vào năm 2040.
Tuy nhiên, ngành này vẫn gặp khó khăn trong việc tìm mô hình kinh doanh khả thi ở các nơi khác, với nhiều vụ phá sản đình đám ở châu Âu, và các công ty dẫn đầu ở Mỹ liên tục tiêu tốn tiền mà kế hoạch sản xuất hàng loạt vẫn chưa thành hiện thực.
So sánh trực tiếp giữa Trung Quốc và các thị trường quốc tế khác là khó khăn. Nhưng “về chuỗi cung ứng xe điện, Trung Quốc đang dẫn đầu với khoảng cách xa,” Brandon Wang, nhà đầu tư tại Bắc Kinh với danh mục gồm AI, robot và xe bay, nhận xét.
Xe bay có thể dùng các linh kiện EV khi được chứng nhận sử dụng cho hàng không, điều này giúp các công ty Trung Quốc mở rộng quy mô.
Trung Quốc cũng có “lợi thế kỹ sư” cho phép các công ty nhanh chóng giải quyết vấn đề kỹ thuật trong quá trình sản xuất, Wang bổ sung.
Nhân viên làm việc trên dây chuyền lắp ráp xe bay điện Land Aircraft Carrier tại nhà máy của Aridge, chi nhánh của XPeng ở Quảng Châu, Trung Quốc, ngày 6/11. Ảnh: AFP-JIJI
Phóng viên tạo dáng bên chiếc xe bay A868 mới nhất của XPeng trong chuyến tham quan showroom ở Quảng Châu, Trung Quốc, ngày 5/11. Ảnh: AFP-JIJI
